Istnieje szereg przyczyn, które powodują zaleganie moczu w pęcherzu moczowym. Po oddaniu moczu w pęcherzu nie powinno zostać więcej niż 30 ml moczu. Jednak na skutek rozrostu zmian nowotworowych dróg moczowych (także jajnika czy macicy) dochodzi do zalegania moczu. Inne przyczyny zalegania to ciąża, wypadanie macicy, krwiaki czy powiększone węzły chłonne. Leczenie jest ukierunkowane na eliminację przyczyny problemu.
Zaleganie moczu – przyczyny, objawy, ocena zalegania moczu w pęcherzu
Spis treści
Przyczyny zalegania moczu w pęcherzu moczowym
Średnia objętość moczu wydalanego przez przeciętnego człowieka wynosi 600–2500 ml na dobę. Zależy ona od ilości przyjmowanych płynów, wydzielanego potu czy temperatury otoczenia. Po oddaniu moczu pęcherz moczowy pozostaje pusty. Uznaje się, że pozostająca objętość nie powinna być większa niż 30 ml. Występują jednak sytuacje, gdy z różnych przyczyn pewna objętość moczu zalega w pęcherzu moczowym po mikcji (oddaniu moczu).
Każda przeszkoda znajdująca się w obrębie dróg moczowych wyprowadzających mocz z pęcherza moczowego może stać się przyczyną zalegania moczu w pęcherzu moczowym. U mężczyzn po 50. roku życia jest to najczęściej łagodny rozrost prostaty. Gruczoł ten obejmuje cewkę moczową. Gdy powiększa swoją objętość, zaczyna uciskać, przez co upośledza przepływ moczu.
Pacjenci skarżą się na trudności w rozpoczęciu oddawania moczu. Strumień, z jakim on wypływa, jest zwężony, a czas czynności wydłużony. Ponadto po zakończeniu mikcji może dojść do wykapywania niewielkiej ilości moczu. Występują gwałtowne parcia, nocne oddawanie moczu oraz częstomocz.
Należy pamiętać, że przeszkodą zaburzającą prawidłowy przepływ moczu przez cewkę moczową może być każda patologiczna zmiana (bardzo często nowotworowa), uciskająca dolne drogi moczowe zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz.
Zobacz też: Kolor moczu a choroby
Co jeszcze powoduje zalegający mocz?
Do innych mechanicznych przyczyn zalegania moczu zalicza się:
- zwężenie szyjki pęcherza,
- nowotwory macicy, jajnika, okrężnicy, dróg moczowych,
- wypadanie macicy,
- ciążę,
- chorobę Leśniowskiego-Crohna,
- krwiaki zlokalizowane w obrębie miednicy,
- powiększone węzły chłonne,
- tętniaki aorty i tętnic biodrowych,
- grzybicę układu moczowego.
Pęcherz atoniczny – pęcherz neurogenny
Wartym podkreślenia schorzeniem, które powoduje zalegania moczu w pęcherzu moczowym, jest tzw. pęcherz atoniczny. Powstaje on wskutek uszkodzenia ośrodków nerwowych w rdzeniu kręgowym odpowiedzialnych za prawidłową pracę pęcherza moczowego. Stan ten charakteryzuje się zwiększonym napięciem mięśnia, który uniemożliwia odpływ moczu, a zmniejszonym napięciem mięśni odpowiedzialnych za jego wypieranie.
Do najczęstszych przyczyn wywołujących pęcherz neurogenny zaliczyć można wady wrodzone, zapalenia, guzy oraz urazy rdzenia kręgowego, mózgowe porażenie dziecięce, stwardnienie rozsiane, chorobę Parkinsona, niedorozwój kości krzyżowej, a także zabiegi operacyjne przeprowadzane w okolicy miednicy mniejszej.
Czytaj również: Wierzchniactwo – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie
Czy zaleganie moczu jest groźne?
Mocz z reguły jest jałowy, co oznacza, że nie powinien zawierać bakterii. Jednak zalegając w pęcherzu moczowym staje się idealną pożywką dla patogenów, które bardzo szybko namnażają się w tym środowisku. Predysponuje to do rozwinięcia się zakażenia układu moczowego – bądź dolnego odcinka dróg moczowych, przebiegającego łagodniej, bądź poważnego odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Choroba ta przebiega z objawami ogólnymi pod postacią gorączki, dreszczy, nudności oraz wymiotów. Charakterystyczny jest silny ból okolicy lędźwiowej, która pozostaje wtedy bardzo wrażliwa na wstrząsanie.
Oba stany, jeżeli są nieprawidłowo leczone, mogą być przyczyną pogorszenia pracy nerek. Ponadto wysokie ciśnienie panujące w pęcherzu moczowym przenosi się na struktury wyprowadzające mocz z nerek, powodując początkowo upośledzenie ich funkcji, a następnie ich uszkodzenie.
W najgorszym przypadku stan ten może doprowadzić do niewydolności nerek. Również ściany pęcherza moczowego ulegają niekorzystnym zmianom. Dochodzi do ich tzw. przebudowy, czyli zmiany w strukturze, prowadzącej np. do zaburzenia prawidłowej kurczliwości mięśni wypierających mocz.
Czytaj również: Refleksologia – co to jest? Refleksologia twarzy, dłoni, stóp
Metody oceny zalegania moczu
Powikłania związane z zaleganiem moczu są liczne i mogą doprowadzić do niebezpiecznych dla pacjenta stanów. Dobrze jest jak najwcześniej wykryć utrudnienie w odpływie moczu, aby poznać przyczynę i wprowadzić konieczne leczenie.
Obecnie powszechnie stosuje się ocenę zalegania moczu w badaniu ultrasonograficznym. Jest to niebolesna, nieinwazyjna metoda, która nie wywołuje dyskomfortu u pacjenta. Badania przeprowadza się dwukrotnie, najpierw z pełnym pęcherzem, a następnie po oddaniu moczu.
Inną metodą jest wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego. W procedurze tej następuje natychmiastowe odprowadzenie zalegającego moczu, którego objętość można zmierzyć. Niestety to inwazyjne postępowanie stwarza sposobność do wprowadzenia bakterii do pęcherza moczowego, dlatego unika się częstego cewnikowania pacjentów.
Sposoby leczenia zalegania moczu
Leczenie zalegania moczu polega na usunięciu przyczyny wywołującej tej stan. W przypadku rozrostu prostaty stosuje się zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne usunięcie gruczołu. Wybór kuracji zależy od nasilenia objawów oraz zaawansowania choroby. Terapia obejmuje przyjmowanie leków, które powodują lepszy odpływ moczu z pęcherza moczowego poprzez rozluźnianie mięśni gładkich cewki moczowej.
Niestety metoda ta jest skuteczna jedynie w początkowym okresie choroby. W późniejszym stadium, w przypadku braku poprawy pomimo leków, konieczne staje się chirurgiczne usunięcie rozrośniętej części gruczołu.
Leczenie guzów nowotworowych uzależnione jest od rodzaju raka, stopnia zaawansowania i preferencji pacjenta. Natomiast w zaburzeniach spowodowanych przyczyną neurologiczną stosowane leki wzmagają skurcz mięśnia wypieracza pęcherza. Skuteczność takiej terapii jest jednak ograniczona i przy braku odpowiedniego efektu pozostaje jedynie cewnikowanie pacjenta.
Opublikowano: 16.03.2018;
aktualizacja: 19.03.2018
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marta Cygoń-Pawlicka
Lekarz
Lekarz w trakcie stażu podyplomowego, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Ukończyła Studia Podyplomowe – „Żywienie w zdrowiu i chorobie” MCKP Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Miłośniczka sportów wodnych, kuchni azjatyckiej i kotów.
130
Komentarze i opinie (0)