Moczenie nocne, czyli niezależne od woli oddawanie moczu u osób, które już osiągnęły zdolność kontrolowania mikcji, to uciążliwy problem stwierdzany przede wszystkim u dzieci, ale spotykany także u dorosłych. Najczęściej popuszczanie moczu u dorosłych ma miejsce wtedy, gdy nietrzymanie moczu diagnozowane było już w dzieciństwie. Moczenie się u osoby dorosłej znacząco wpływa na jakość życia pacjenta.
Moczenie nocne u dorosłych – jakie są przyczyny i jak je leczyć?
Spis treści
Czym jest moczenie nocne?
Moczenie nocne to niezależne od woli oddawanie moczu w trakcie snu u osób które osiągnęły już zdolność świadomego kontrolowania tej czynności. Przyjmuje się, że pełna kontrola nad czynnością pęcherza moczowego osiągana jest w wieku 5 lat, zatem o moczeniu nocnym możemy mówić wyłącznie w przypadku dzieci > 5 roku życia oraz u osób dorosłych.
Moczenie nocne możemy podzielić na:
- moczenie nocne pierwotne – gdy pacjent nigdy wcześniej nie osiągnął pełnej kontroli oddawania moczu,
- moczenie nocne wtórne – gdy pacjent zaczyna moczyć się w nocy po dłuższym okresie kontrolowania oddawania moczu.
Zobacz też: Kolor moczu a choroby
Jakie są przyczyny moczenia nocnego?
Moczenie nocne ma najczęściej podłoże wieloczynnikowe. Podłożem tego problemu mogą być:
- predyspozycje genetyczne (prawdopodobieństwo, że dzieci rodziców, którzy mieli problem moczenia nocnego, również będą moczyć się w nocy, wynosi 50-75%),
- brak wzrostu wydzielania wazopresyny (hormonu antydiuretycznego) w godzinach nocnych,
- czynniki psychogenne,
- wady rozwojowe układu moczowego,
- zakażenia układu moczowego,
- wady układu nerwowego,
- zmniejszona pojemność pęcherza moczowego,
- głęboki sen, brak odczuwania potrzeby oddania moczu w trakcie snu,
- choroby przewlekłe (np. przewlekła niewydolność nerek, choroby układu nerwowego, demencja starcza).
Sprawdź również: Lęki nocne – przyczyny, objawy, leczenie
Moczenie nocne u dorosłych – diagnostyka
Pierwszym elementem diagnostyki jest badanie podmiotowe. Mają one na celu ustalenie:
- od kiedy utrzymuje się problem moczenia nocnego,
- czy moczenie nocne ma charakter pierwotny czy wtórny (a jeżeli ma charakter wtórny – jak długo trwał okres bez moczenia nocnego)
- jak często pacjent moczy się w nocy,
- jak często pacjent oddaje mocz w dzień
- czy poza moczeniem nocnym pacjentowi zdarza się niekontrolowane oddawanie moczu w dzień,
- czy występują dodatkowe objawy, takie jak np. gwałtowne, silne uczucie parcia na mocz, ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego po mikcji,
- ile płynów chory spożywa, jakie są to płyny, jak dużo dziecko wypija przed snem, czy pije także w nocy,
- czy pojawienie się moczenia nocnego ma związek z jakimś czynnikiem (np. trudną sytuacją rodzinną, stresem w pracy itd.),
- czy chory cierpi na jakieś choroby przewlekłe, przyjmuje leki na stałe, miał wykonywane jakieś operacje,
- czy w rodzinie chorego występował problem moczenia nocnego,
Badanie przedmiotowe powinno zostać przeprowadzone dokładnie i zostać uzupełnione o badanie neurologiczne, ocenę czucia powierzchownego w okolicy krocza i odbytu oraz odruchów na kroczu i kończynach dolnych.
Przeczytaj też: Mówienie przez sen – przyczyny
Moczenie nocne u dorosłych – badania
Wśród badań dodatkowych zlecanych w toku diagnostyki moczenia nocnego wymienia się:
- badanie ogólne moczu (wykonane kilkukrotnie, w odstępach czasu),
- posiew moczu,
- próby zagęszczania moczu,
- badanie krwi: ocena stężeń parametrów nerkowych (kreatynina, mocznik), glukozy, elektrolitów, gazometria.
- bilans płynów,
- USG jamy brzusznej,
- cystouretrografię mikcyjną,
- badanie urodynamiczne.
W niektórych przypadkach wskazana jest także konsultacja neurologiczna.
Zobacz też: Inkontynencja – czym jest i jak ją leczyć?
Moczenie nocne u dorosłych – jakie choroby?
Szczegółowa diagnostyka ma na celu zróżnicowanie izolowanego moczenia nocnego z moczeniem nocnym pojawiającym się w przebiegu innej choroby. Niekontrolowane oddawanie moczu może być objawem:
- wad układu moczowego (np. refluksu pęcherzowo-moczowodowego, istnienia ektopicznego ujścia moczowodu, nadczynności mięśnia wypieracza moczu, zaburzeń unerwienia pęcherza moczowego),
- chorób układu nerwowego (przepuklina oponowo-rdzeniowa, guzy rdzenia kręgowego, choroby demielinizacyjne, choroby otępienne),
- zakażeń układu moczowego,
- zakażeń sromu i/ lub pochwy,
- wielomoczu w przebiegu przewlekłej niewydolności nerek, moczówki prostej, cukrzycy, polidypsji (nadmiernego pragnienia) psychogennej itd.,
- napadów padaczkowych.
Za rozpoznaniem izolowanego moczenia nocnego przemawiają:
- brak odchyleń od normy w badaniach dodatkowych,
- brak dodatkowych objawów towarzyszących oddawaniu moczu (np. bólu, pieczenia, parć naglących),
- obciążony wywiad rodzinny (występowanie moczenia nocnego u członków rodziny).
Jak leczyć moczenie nocne?
Leczenie moczenia nocnego powinno zostać ukierunkowane na wyeliminowanie przyczyny moczenia nocnego u osób dorosłych (np. wyleczenie infekcji dróg moczowych). Ponadto, znaczenie mają:
- zmiana stylu życia – np. unikanie wypijania dużej ilości napojów bezpośrednio przed snem, odstawienie napojów słodkich, gazowanych oraz zawierających kofeinę (np. cola),
- kontrola opróżniania pęcherza moczowego – pacjent powinien dbać o regularne opróżnianie pęcherza moczowego i dbać o to, aby noc zaczynać z pustym pęcherzem moczowym,
- leczenie farmakologiczne – stosowane jest w przypadku nieskuteczności metod niefarmakologicznych. Z racji tego, że przyczyną moczenia nocnego może być brak nocnego wzrostu stężenia wazopresyny, przed snem podaje się jej syntetyczny analog w postaci tabletek lub kropli do nosa. Lek powinien być podawany przez 3-6 miesięcy. Dawkę należy stopniowo obniżać, aż do całkowitego odstawienia preparatu. Wśród innych leków stosowanych w farmakoterapii nietrzymania moczu wymienia się oksybutyninę (lek obniżający napięcie mięśnia wypieracza moczu i podwyższający napięcie zwieraczy).
- wsparcie psychologiczne – nietrzymanie moczu jest dla chorego dużym problemem i źródłem wstydu, obniżenia poczucia własnej wartości, zamknięcia się w sobie. Powinno się zatem zapewnić mu wsparcie.
- zapewnienie odpowiedniej higieny okolic intymnych – podmywanie się, korzystanie z pieluchomajtek, które zwiększą komfort pacjenta.
Opublikowano: 28.07.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Zaremba-Wilk
Lekarz
Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W trakcie studiów aktywnie działała w Studenckich Kołach Naukowych: pediatrycznych oraz chirurgicznych. Aktualnie w trakcie specjalizacji z pediatrii. Poza chorobami dzieci interesuje się chirurgią, chirurgią dziecięcą, chorobami wewnętrznymi.
130
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 29.08.2019
opublikowany 31.08.2019