Przyczyny zapalenia pęcherza
Zapalenie pęcherza to najczęściej występująca choroba układu moczowego. W zdecydowanej większości przypadków wywołują ją bakterie pochodzące z dolnego odcinka dróg moczowych, czyli z cewki moczowej (badania laboratoryjne najczęściej potwierdzają obecność bakterii Escherichia coli w moczu).
Na zapalenie pęcherza o wiele bardziej narażone są kobiety. Związane jest to z odmienną budową układu moczowego u kobiet i mężczyzn, a także zmianami hormonalnymi zachodzącymi w ciągu życia. U mężczyzn pojawia się jako efekt długotrwałego cewnikowania pęcherza moczowego lub chorób prostaty.
W pojedynczych przypadkach infekcja pęcherza może być wywołana przez niektóre leki (zwłaszcza chemioterapeutyki) lub radioterapię w obrębie miednicy. Najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza moczowego są wspomniane bakterie, a także wirusy, grzyby. Zakażeniu pęcherza bardzo często towarzyszy zapalenie cewki moczowej, które także może nawracać.
Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny
Dlaczego zapalenie pęcherza nawraca?
Okazuje się, że istnieje szereg czynników, które sprzyjają wędrowaniu bakterii w górę dróg moczowych, czyli od cewki moczowej do pęcherza. To powoduje nawrót infekcji i pojawienie się, najczęściej w krótkim czasie, bardzo dokuczliwych objawów zapalenia pęcherza i cewki moczowej.
To, że zapalenie pęcherza jest częste i nawraca, najczęściej spowodowane jest niedoleczeniem mijającej infekcji – zbyt krótkim przyjmowaniem leków na zapalenie pęcherza, np. tabletek z furaginą, co powoduje, że bakterie z pęcherza moczowego nie zostają całkowicie usunięte i infekcja szybko nawraca.
- Przyczyną częstych problemów z pęcherzem jest niewłaściwa higiena intymna, w tym używanie do pielęgnacji krocza nieprzeznaczonych do tego środków myjących, stosowanie gąbek będących siedliskiem bakterii, częste kąpiele z użyciem środków chemicznych, np. tworzących pianę.
- Długotrwałe powstrzymywanie się od oddawania moczu, ignorowanie parcia na mocz, co przyczynia się do infekcji.
- Częste stosunki seksualne – zapalenie pęcherza po stosunku jest bardzo częste.
- Współistniejące choroby – cukrzyca, kamica dróg moczowych (pęcherza i nerkowa) oraz przerost gruczołu krokowego; przyczyną zapalenia pęcherza u mężczyzn mogą być choroby prostaty.
- Używanie niektórych środków antykoncepcyjnych, takich jak miejscowo stosowane środki plemnikobójcze czy kapturki dopochwowe. Powodują one niszczenie naturalnej flory bakteryjnej końcowego odcinka cewki moczowej i pochwy. Częste jest także zapalenie pęcherza po tabletkach, które mogą przyczyniać się do wahań hormonalnych.
- Ciąża – sprzyja zakażeniom ze względu na zmiany hormonalne i osłabioną odporność.
- Zakażeniom sprzyjają także: okres menopauzy, wrodzone lub nabyte niedobory odporności, wady układu moczowego.
Przeczytaj też: Infekcje intymne u mężczyzn
Mam zapalenie pęcherza – jakie objawy to potwierdzą?
Zespół objawów występujących w przebiegu zapalenia pęcherza moczowego ma zwykle dość typowy obraz, na który składają się ból i pieczenie podczas oddawania moczu, a także nieustanne uczucie parcia na mocz. Do innych objawów zaliczamy:
- oddawanie moczu małymi, przerywanymi porcjami;
- bóle w dolnej części brzucha – ból pęcherza;
- pojawienie się nietrzymania moczu u dzieci, które już potrafiły kontrolować jego oddawanie;
- u niemowląt jedyną oznaką infekcji pęcherza może być gorączka.
Krew w moczu jest niepokojącym objawem, a jeżeli dodatkowo pojawia się gorączka, wówczas konieczna jest szybka wizyta u lekarza. Pojawienie się wysokiej gorączki, nudności, wymiotów oraz silnego bólu w okolicy lędźwiowej może oznaczać rozszerzenie infekcji na nerki. Jest to stan wymagający pilnej konsultacji z lekarzem. Nieleczone ostre zapalenie nerek może doprowadzić nawet do niewydolności nerek.
Częste zapalenie pęcherza – co robić?
Ważne jest nie tylko szybkie leczenie zapalenia pęcherza, ale także rozpoznanie jego przyczyn. Zwykle lekarz na podstawie zgłaszanych objawów oraz badania fizykalnego jest w stanie trafnie rozpoznać infekcję pęcherza moczowego.
W przypadkach wątpliwych konieczne bywa wykonanie badania ultrasonograficznego układu moczowego (USG nerek) – w celu wykluczenia kamicy układu moczowego – lub też konsultacja ginekologiczna u kobiet i urologiczna u mężczyzn. W pojedynczych przypadkach zleca się także RTG jamy brzusznej lub cystoskopię, czyli wziernikowanie pęcherza.
Podobne objawy może dawać m.in. zapalenie cewki moczowej i ujścia pochwy u kobiety, czy też choroby prostaty u mężczyzn. W badaniu USG przy pełnym pęcherzu lekarz może dodatkowo ocenić jego strukturę, grubość ścian oraz wykluczyć zaleganie moczu po mikcji (oddaniu moczu). Dzięki temu wyklucza się zmiany rozrostowe w obrębie pęcherza, a także neurologiczne zaburzenia opróżniania pęcherza.
Prostym badaniem potwierdzającym rozpoznanie jest badanie moczu. Jeśli stwierdza się w nim znamienną ilość bakterii, a także obecność komórek zapalnych, można potwierdzić zapalenie pęcherza. W przypadkach nawracających lub opornych na leczenie pierwszego rzutu konieczne jest wykonanie posiewu moczu, który identyfikuje dokładnie gatunek bakterii powodującej infekcję, a także określa jej wrażliwość na antybiotyki.
Dzięki temu lekarz może dobrać właściwy lek, który spowoduje ustąpienie dolegliwości. Najczęściej jednak nie ma konieczności przeprowadzania dodatkowych badań, które wiążą się z kilkudniowym oczekiwaniem na wyniki. W przypadku postawienia rozpoznania lekarz zleca leczenie empiryczne, czyli tabletki na zapalenie pęcherza z furaginą i antybiotyk.
Leczenie chorego pęcherza i zapobieganie nawrotom
Częste zapalenia pęcherza wymagają wprowadzenia nawyków higienicznych. Ważne jest, aby unikać kąpieli w wannie, zwłaszcza z dodatkiem perfumowanych i pieniących się kosmetyków. Wskazany jest prysznic i delikatne podmywanie się bez stosowania irygacji. Nie wolno wstrzymywać oddawania moczu – zawsze, kiedy pojawi się wyraźne parcie, należy udać się do toalety.
Wypijanie co najmniej 2–2,5 litra płynów w ciągu dnia oczyszcza drogi moczowe. Z kolei odwodnienie i mała ilość moczu powodują, że jest on zagęszczony i oddawany rzadko, co sprzyja zakażeniu. W przypadku kobiet bardzo ważny jest nawyk podcierania się od przodu do tyłu, nigdy w odwrotnym kierunku, ponieważ sprzyja to przenoszeniu bakterii jelitowych w okolicę ujścia cewki moczowej.
Infekcjom sprzyja także noszenie bielizny z tworzyw sztucznych oraz ciasnych spodni. Ponadto, w przypadku nawracających infekcji można zaopatrzyć się w jeden z dostępnym w aptekach ziołowych leków na zapalenie pęcherza bez recepty o działaniu przeciwbakteryjnym i lekko moczopędnym. Są to różnego rodzaju herbatki, tabletki czy syropy zawierające przede wszystkim wyciąg z żurawiny, a także z brzozy, porzeczki czy pokrzywy.
Najlepszym sposobem na zapalenie pęcherza jest przyjmowanie przez kilka dni furaginy. W tabletkach dostępna jest bez recepty w każdej aptece. Działa bakteriobójczo i szybko leczy chory pęcherz.
Dobrym nawykiem dla aktywnych seksualnie kobiet jest oddawanie moczu bezpośrednio po stosunku. Pozwala to w pewnym sensie „wypłukać” nagromadzone podczas stosunku bakterie. U osób obciążonych dodatkowymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca czy kamica nerkowa, ważne jest prawidłowe leczenie i przestrzeganie zaleceń lekarskich, a także regularne kontrole u specjalisty.
