Stentgraft aortalny – działanie, powikłania i życie po operacji

Co to jest stentgraft?

Pojęcie stentgraft składa się z dwóch członów – „stent” i „graft”. „Stent” to rodzaj protezy wewnątrznaczyniowej składającej się z rodzaju sprężynki wykonanej ze specjalnego metalu. Natomiast słowo „graft” oznacza z angielskiego przeszczep. W praktyce stentgraft składa się z metalowego rusztowania powleczonego specjalnym materiałem. Całość ma kształt elastycznej rurki.

O ile stenty są używane głównie w zabiegach angioplastyki wewnątrznaczyniowej i są implantowane za pomocą cewników, to stentgrafty wszczepia się głównie (choć nie tylko) w trakcie zabiegów chirurgii naczyniowej. Stenty są używane głównie w celu poszerzenia światła naczynia lub przewodu, natomiast stentgrafty mogą zostać użyte do wzmocnienia ściany naczynia lub wykonania nowego połączenia pomiędzy naczyniami. Po wszczepieniu stentgraftu pokrywa się on warstwą komórek i staje integralną częścią naczynia.

Kiedy i dlaczego wszczepia się stenty do naczyń?

Zastosowanie stentgraftów aortalnych

Stenty mają zastosowanie m.in. w kardiologii inwazyjnej w wykonywaniu angioplastyki tętnic wieńcowych (PTCA). Poza tym stosuje się je także do poszerzania tętnic szyjnych i innych naczyń obwodowych.

Stentgrafty są częściej stosowane w chirurgii naczyniowej. Mogą być wykorzystywane w:

• leczeniu tętniaków – głównie tętniaków aorty,
• udrażnianiu przetok, np. dializacyjnych.

Tętniak aorty to odcinkowe poszerzenie aorty o więcej niż 50 proc. prawidłowej średnicy. Znaczna większość przypadków jest powikłaniem miażdżycy. Choroba ta występuje głównie po 40. roku życia, u mężczyzn kilka razy częściej niż u kobiet. Zgodnie z prawami fizyki, im większe poszerzenie naczynia, tym większe siły oddziałują na jego ściany i większe jest ryzyko pęknięcia. W związku z tym zaleca się leczenie chirurgiczne tętniaków, kiedy ich średnica jest większa niż 5–5,5 cm lub kiedy tętniak rośnie bardzo szybko.

Stosuje się dwie metody leczenia inwazyjnego – klasyczną operację chirurgiczną z użyciem protezy naczyniowej oraz zabieg wewnątrznaczyniowy z wykorzystaniem stentgraftu (ang. EVAR – endovascular abdominal aortic aneurysm repair). Przed operacją tętniaka aorty brzusznej wykonuje się badanie przy użyciu tomografii komputerowej z kontrastem – w celu określenia dokładnych wymiarów i lokalizacji tętniaka.

Stentgraft aorty brzusznej i piersiowej

Jeśli pacjent z powodu chorób towarzyszących i dużego ryzyka operacji nie kwalifikuje się do klasycznej operacji tętniaka aorty brzusznej, stentgraft wszczepia się wewnątrznaczyniowo za pomocą cewnika. Zabieg taki może być utrudniony ze względu na kręty przebieg naczyń, przez które wprowadza się cewnik. Najczęściej narzędzie wprowadza się przez tętnicę udową, do tętnicy biodrowej wewnętrznej, następnie biodrowej wspólnej i do aorty. Proteza znajdująca się w naczyniu ulega rozprężeniu i mocuje się do ściany naczynia za pomocą specjalnych uchwytów.

Cały zabieg można wykonać w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Po zabiegu wykonuje się kolejne badania obrazowe w celu oceny lokalizacji protezy i wykluczenia ewentualnych przecieków. Użycie stentgraftu umożliwia krótszą rehabilitację i krótszy pobyt w szpitalu w porównaniu do klasycznej operacji. Wadą jest wyższa cena i gorsza dostępność w porównaniu do standardowych protez naczyniowych. Stentgrafty mogą być przydatne w zaopatrywaniu tętniaków innych tętnic oraz zatrzymywaniu ciężkich krwotoków.

W celu wykonania hemodializy konieczne jest wykonanie dostępu naczyniowego o dużej średnicy. W stanach nagłych zakłada się w tym celu wkłucie centralne. Aby uniknąć powikłań związanych z częstym zakładaniem i utrzymaniem takiego dostępu, u pacjentów przewlekle dializowanych wykonuje się przetokę pomiędzy żyłą a tętnicą, najczęściej na przedramieniu. Taki zabieg powoduje, że po pewnym czasie ściana żyły staje się grubsza, a jednocześnie zachowana jest duża średnica naczynia. Jedną z komplikacji dotyczących takiej przetoki jest jej zwężenie. Również w tym wypadku zastosowanie mają implantowane przeznaczyniowo stentgrafty.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Życie z wszczepionym stentgraftem

Stentgraft aorty brzusznej przy użyciu nowoczesnych narzędzi jest skutecznym sposobem leczenia tętniaków aorty brzusznej. Ryzyko okołooperacyjne wszczepienia stentgraftu aortalnego jest mniejsze w porównaniu do tradycyjnej operacji. Jednak, ze względu na różne warianty anatomiczne i różnorodność samych tętniaków, metoda ta nie zawsze jest możliwa do zastosowania.

Typowym powikłaniem przy zaopatrzeniu tętniaka za pomocą stentgraftu są przecieki do worka tętniaka wymagające reoperacji. Do pozostałych powikłań należą: zamknięcie przez protezę ważnego odgałęzienia aorty, zakażenie rany w okolicy nacięcia tętnicy udowej. Zamknięcie tętnicy odchodzącej od aorty może skutkować groźnymi powikłaniami, takimi jak np. niedokrwienie nerek lub zawał jelit. Dlatego też bardzo istotna jest kontrola położenia stentgraftu po operacji oraz późniejsze regularne badania obrazowe

Życie po wszczepieniu stentgraftu nie różni się znacznie od normalnego. W pierwszych godzinach po operacji mogą występować osłabienie, obrzęki i drętwienie kończyn dolnych, wymioty i nudności. Pobyt w szpitalu, w razie braku powikłań, trwa zwykle kilka dni. W tym czasie ważna jest rehabilitacja i szybkie uruchomienie pacjenta. Lekarz może zalecić, aby przez pewien czas po zabiegu unikać wzmożonego wysiłku fizycznego. Należy również stosować się do ogólnych zaleceń zaprzestania palenia oraz zmiany diety na taką o niskiej zawartości tłuszczu i cholesterolu.

Czytaj również: Przeszczep nerki – wskazania, przeciwwskazania, powikłania