Zawał nerki – przyczyny, objawy, leczenie

Zawał nerki – co to za choroba nerek?

Ze słowem „zawał” najbardziej kojarzy się choroba serca – zawał mięśnia sercowego. Dotyczy on jednak nie tylko wspomnianego narządu, gdyż problem ten może się rozwinąć również w obrębie śledziony czy nerki.

Mianem zawału określa się ogólnie stan, w którym do jakiegoś narządu przestaje dopływać krew – jeżeli niedokrwienie utrzymuje się przez dłuższy czas, dochodzi wtedy do martwicy tkanki danego narządu.

Zawał nerki nie jest schorzeniem częstym – występuje na tyle rzadko, że nie istnieją statystyki dotyczące rozpowszechnienia tej jednostki.

Powodów takiej sytuacji jest co najmniej kilka, przede wszystkim wynika ona z tego, że część przypadków zawału nerki nie zostaje tak naprawdę w ogóle zdiagnozowana. Związane jest to z tym, że objawy zawału nerki przypominać mogą inne schorzenia i u pacjenta może zostać rozpoznana zupełnie inna jednostka.

U części osób z zawałem nerki dochodzić może z kolei do martwicy jedynie w niewielkiej części miąższu tego narządu, przez co u pacjentów mogą nie pojawiać się żadne dolegliwości i o tym, że przebyli zawał nerki, mogą dowiedzieć się przypadkowo lub nawet w ogóle nie mieć takiej świadomości.

Opisane schorzenie może wystąpić w różnym wieku, jednakże najczęściej spotykane jest ono u starszych pacjentów, co jest związane bezpośrednio z przyczynami zawału nerki.

Zawał nerki – przyczyna to zakrzepica tętnicy nerkowej

Jak nadmieniono wyżej, bezpośrednią przyczyną zawału jest zablokowanie dopływu krwi do nerki. Doprowadzać do tego mogą różnorodne patologie, m.in. zakrzepica tętnicy nerkowej. Stan ten może być spowodowany przede wszystkim przez skrzepliny, które wydostają się z wnętrza serca do krążenia. Skrzepliny mogą być obserwowane np. u pacjentów z migotaniem przedsionków.

Innymi problemami, które mogą doprowadzić do zakrzepicy tętnicy nerkowej i – przez to – do zawału nerki, są:

• uszkodzenia naczyń nerkowych związywane z dokonywaniem pewnych zabiegów wewnątrznaczyniowych,
• zapalenie wsierdzia,
• wady zastawkowe serca,
• choroba wieńcowa serca,
• złośliwe nadciśnienie tętnicze,
• dysplazja włóknisto-mięśniowa,
• zaburzenia krzepnięcia krwi (polegające na tendencji do nadkrzepliwości).

W części przypadków – nawet u 3 na 10 wszystkich pacjentów z zawałem nerki – nie udaje się stwierdzić przyczyny tej choroby. W takiej sytuacji pacjentom stawiane jest rozpoznanie idiopatycznego zawału nerki.

Jakie są objawy zawału nerki?

Zawał spowodowany upośledzeniem dopływu krwi do nerki jest chorobą dość podstępną – może przebiegać całkowicie bezobjawowo, a jeżeli u pacjentów pojawiają się już jakieś objawy, to są one niespecyficzne i mogą sugerować całkowicie odmienne jednostki chorobowe, jak np. atak kolki nerkowej.

Ta choroba nerek ogólnie może przejawiać się nagłym wystąpieniem bólu w lędźwiach (w rzucie nerek). Rzadziej spotykanym, ale również możliwym objawem zawału nerki jest krwiomocz (krew w moczu).

Czasem u pacjenta można stwierdzić podwyższoną temperaturę ciała. W przebiegu zawału nerki może się pojawiać również białkomocz (obecność białka w moczu). Bólowi w okolicy lędźwiowej towarzyszą niekiedy nudności i wymioty.

Zawał nerki – jakie badania wykonać?

W badaniach laboratoryjnych u pacjenta z podejrzeniem zawału nerki mogą wystąpić takie odchylenia, jak przy zawałach innych narządów – mowa tutaj przede wszystkim o wzroście ilości białych krwinek we krwi. Zjawiskiem bardziej specyficznym dla zawału nerki jest natomiast podwyższona kreatynina we krwi.

Na podstawie badań laboratoryjnych nie jest jednak możliwe zdiagnozowanie zawału nerki – w tym celu konieczne jest wykonanie badań obrazowych. Takowym w przypadku tej jednostki jest przede wszystkim tomografia komputerowa jamy brzusznej, dzięki której możliwe jest uwidocznienie zmienionych martwiczo fragmentów nerek.

Innym badaniem, które może znajdować wykorzystanie w diagnostyce przy podejrzeniu zawału nerki, jest ultrasonografia. Szczególnie przy zastosowaniu USG Doppler nerek można stwierdzić zaburzenia nerkowego przepływu krwi związane z zakrzepicą tętnicy nerkowej.

Zawał nerki – jak już wspomniano wcześniej – jest chorobą rzadką. Z tego względu u pacjentów najpierw musi zostać wykluczone istnienie innych schorzeń, które mogą objawiać się w podobny sposób. W diagnostyce różnicowej zawału nerki uwzględnia się przede wszystkim kamicę nerkową oraz odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Leczenie zawału nerki – jakie są rokowania?

W leczeniu zawału nerki wykorzystanie znajdować może leczenie farmakologiczne, jak i zabiegowe. W pierwszym z wymienionych przypadków stosowane są leki przeciwkrzepliwe, takie jak np. heparyna, warfaryna czy acenokumarol.

Zabiegowe leczenie chorej nerki opierać się może z kolei na trombektomii lub angioplastyce. Wszystkie z wymienionych metod terapeutycznych mają na celu doprowadzić do ustąpienia zakrzepicy tętnicy nerkowej i umożliwić właściwy dopływ krwi do nerki.

Pacjenci – szczególnie jeśli obszar, w którym doszło do martwicy nerki jest niewielkich rozmiarów – mogą nie doświadczać żadnych komplikacji. Istnieje jednak ryzyko wystąpienia powikłań zawału nerki, takich jak np. zwężenie tętnicy nerkowej prowadzące do nadciśnienia tętniczego czy przewlekłej niewydolności nerek.

Czytaj również: Kreatynina – badanie, normy, interpretacja wyniku

Literatura:

• Khawer Saeed, Renal infarction, Int J Nephrol Renovasc Dis., 5: 119–123, 2012.
• F. Tyloch, M. Gajda, J. Tyloch, Trudności diagnostyczne w rozpoznawaniu zawału nerki, Urologia Polska, 1998/48/3.
• Y. K. Oh et al., Clinical Characteristics and Outcomes of Renal Infarction, "American Journal of Kidney Diseases", Issue 2, Pages 243–250, February 2016.