Obrzęk stóp – przyczyny i domowe sposoby na obrzęknięte stopy

Obrzęk stóp – dlaczego nogi puchną i są nabrzmiałe?

Obrzęk kostek i stóp (może być spowodowany stanem zapalnym lub retencją płynów (spowolnieniem ich krążenia w obrębie organizmu, zatrzymaniem wody w organizmie).

Przykładowo zapalny obrzęk kończyn dolnych występuje przy skręceniu kostki. Ten związany z zastojem płynów natomiast towarzyszy niewydolności żył głębokich (przewlekłej niewydolność żylnej) nóg. Inna klasyfikacja dzieli obrzęk nóg i stóp na: żylny, limfatyczny (chłonny) i lipidowy (tłuszczowy, związany z nieprawidłową dystrybucją tkanki tłuszczowej w obrębie ciała).

Do przyczyn puchnięcia stóp i obrzękniętych nóg czy kostek, związanych z retencją płynów, zaliczamy:

• ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek i zespół nerczycowy (utrata dużej ilości białka wraz z moczem);
• niewydolność serca, kardiomiopatie i zapalenie osierdzia;
• nadciśnienie płucne, często związane z obturacyjnym bezdechem sennym;
• marskość wątroby;
• zakrzepicę żył głębokich kończyn dolnych, zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych, przewlekłą niewydolność żylną, czyli żylaki nóg (jest to najczęstsza przyczyna spuchniętych nóg);
• leki: terapie hormonalne, NLPZ, niektóre środki na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę;
• obrzęk limfatyczny spowodowany np. resekcją pachwinowych węzłów chłonnych w przebiegu terapii nowotworów.

Niekiedy obrzęknięte stopy to wynik: braku aktywności fizycznej, unieruchomienia w ciągu dnia, w pozycji stojącej lub siedzącej, nadwagi, ciąży (spuchnięte nogi w ciąży), a także noszenia ciasnych rajstop. Bardzo częstą przyczyną opuchlizny stóp u miesiączkujących kobiet jest tzw. obrzęk idiopatyczny związany z cyklem menstruacyjnym.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Bolące, spuchnięte stopy – choroby nóg

Przyczyny obrzękniętych stóp, kostek i nóg wiążą się niekiedy z zapaleniem, czyli fizjologiczną odpowiedzią organizmu na uraz czy infekcję lub chorobami, w których układ immunologiczny wymyka się spod kontroli i staję się nadmiernie aktywny.

Kiedy stopy puchną i bolą można podejrzewać: skręcenie, zwichnięcie, złamanie w obrębie stawów/kości kończyn dolnych, infekcje oraz rany w obrębie kończyn dolnych (zarówno skóry i tkanki podskórnej, jak i głębszych warstw), urazy więzadła krzyżowego przedniego w obrębie kolana, torbiel Bakera, zerwanie ścięgna Achillesa, zapalenie kaletki maziowej, chorobę zwyrodnieniową stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i dnę moczanową.

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Obrzęk, opuchlizna, ból stóp – badania

W ustaleniu przyczyny opuchlizny, obrzęku i bólu stóp najważniejsza jest rozmowa z pacjentem oraz badanie fizykalne.

Obrzęk kończyn może być: ostry (< 72 godzin) lub przewlekły, jedno lub obustronny, bolesny lub bez dolegliwości bólowych, ustępujący nocą lub nie, samoistny lub towarzyszący urazom.

W niektórych przypadkach bolących, obrzękniętych stóp lekarz może wspomóc się badaniami obrazowymi (np. USG Doppler kończyn dolnych w podejrzeniu zakrzepicy żył głębokich) lub laboratoryjnymi.

Spuchnięte kostki i stopy – zakrzepica żył głębokich?

Jedną z najbardziej niebezpiecznych przyczyn obrzęku kostek, nóg i stóp jest zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych – zwolnienie przepływu krwi prowadzi do powstawania skrzeplin, które mogą przedostać się do tętnicy płucnej, powodując zatorowość płucną – stan, którego początkowe symptomy mogą być bardzo niecharakterystyczne (tachykardia, duszność, omdlenie), a skutki – bardzo poważne.

Zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca lub ostra niewydolność mięśnia sercowego również mogą ujawnić się pod postacią puchnięcia nóg. Dlatego, jeśli obrzękom kończyn dolnych towarzyszą: duszność, omdlenie, zawroty głowy, krwioplucie czy też ból w klatce piersiowej, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Do lekarza należy udać się pilnie również, gdy mamy do czynienia ze spuchniętą jedną nogą, a jednostronna, bolesna opuchlizna kończyny pojawia się nagle, bez uchwytnej przyczyny, a także kiedy można zaobserwować zmianę koloru i temperatury nogi (blada, chłodna kończyna, bez wyczuwalnego pulsu).

Czytaj również: Drenaż limfatyczny – co to jest? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg, efekty

Opuchlizna nóg – domowe sposoby na obrzęk stóp

Jeśli obrzękniętym stopom, spuchniętym kostkom, obrzmiałym nogom nie towarzyszą opisane powyżej niepokojące objawy, należy zaplanować wizytę w Poradni Lekarza Rodzinnego, aby mógł przeprowadzić niezbędną diagnostykę obrzęku nóg.

Wśród domowych sposobów na opuchnięte, ciężkie nogi i stopy należy wymienić: restrykcję soli w diecie, zwiększenie aktywności fizycznej, stosowanie pończoch uciskowych, spanie z poduszką pod nogami.

Kiedy mamy do czynienia ze spuchniętymi stopami oraz puchnięciem nóg w kostkach pomocne mogą się okazać leki przeciwbólowe bez recepty. Prawidłowe leczenie obrzęku kończyn dolnych jest uzależnione od ustalenia jego przyczyny.

Przykładowo w przypadku idiopatycznego obrzęku nóg i puchnących kostek pomocny może być diuretyk – spironolakton; w niewydolności żylnej – elewacja kończyny, pończochy uciskowe; w obrzęku limfatycznym – elewacja kończyny, rehabilitacja, masaż limfatyczny, leczenie operacyjne; w zakrzepicy żył głębokich – leczenie przeciwkrzepliwe.