Krążenie hiperkinetyczne – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie

Na czym polega krążenie hiperkinetyczne?

Samo pojęcie hiperkineza oznacza wzmożoną aktywność mięśni, w tym przypadku – mięśnia sercowego. O krążeniu hiperkinetycznym mówimy wówczas gdy dochodzi do poszerzenia naczyń krwionośnych, a serce kompensuje spadek ciśnienia zwiększając tzw. rzut serca, czyli pojemność minutową. Składają się na nią dwie wartości, akcja serca i objętość krwi wyrzucana przy każdym skurczu – objętość wyrzutowa.

Czy serce hiperkinetyczne daje objawy?

Pacjent może to odczuwać jako kołatanie serca. W trakcie badania lekarskiego można stwierdzić tachykardię, wysokie ciśnienie skurczowe przy niskim rozkurczowym i głośne tony serca. Mogą także wystąpić nadkomorowe zaburzenia rytmu serca takie jak migotanie przedsionków. Jeśli u danej osoby występowała wcześniej choroba serca, może dojść do zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca.

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Krążenie hiperkinetyczne – przyczyny

Kiedy dochodzi do krążenia hiperkinetycznego, mięsień sercowy zostaje pobudzony do wzmożonej pracy aby dostarczyć do komórek więcej tlenu. Mechanizm ten może zadziałać pod wpływem różnych czynników. Można je podzielić na trzy grupy:

• zaburzenia transportu tlenu: anemia, niedotlenienie, zaburzenia budowy hemoglobiny i krwinek czerwonych, nadmierny wzrost ilości dwutlenku węgla we krwi;
• zaburzenia komórkowej przemiany materii: nadczynność tarczycy, hipoglikemia, niedożywienie, hipofosfatemia, niedobór witamin z grupy B;
• zatrucia: toksynami bakteryjnymi, tlenkiem węgla, cyjankami, lekami na nadciśnienie, narkotykami.

Do ostatniej wymienionej grupy można zaliczyć także reakcje anafilaktyczne na alergeny.

Kiedy rozwija się krążenie hiperkinetyczne?

Anemia jest najczęstszą przyczyną krążenia hiperkinetycznego. Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń transportu tlenu, dochodzi tutaj do faktycznego niedotlenienia tkanek. Przy mniejszej ilości krwinek krew musi krążyć szybciej aby zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.

Hormony tarczycy są głównymi hormonami wpływającymi na aktywność metabolizmu. Przy nadczynności tarczycy komórki organizmu, w tym serca, są pobudzane do większej pracy. Dodatkowo zwiększona produkcja energii powoduje wzrost zapotrzebowania na tlen.

W przypadku zatrucia toksynami bakteryjnymi lub wstrząsu (np. anafilaktycznego) dochodzi do gwałtownego poszerzenia naczyń. Skutkiem tego jest spadek ciśnienia. Wytworzenie krążenia hiperkinetycznego jest efektem próby utrzymania przez organizm prawidłowego ukrwienia narządów.

Leczenie i badania

Krążenie hiperkinetyczne samo w sobie nie niesie za sobą większych zagrożeń. Natomiast bardzo ważne jest by dowiedzieć się co je wywołało. Należy sprawdzić czy tzw. serce hiperkinetyczne nie jest efektem np. nadczynności tarczycy. Odpowiednie leczenie pozwoli zapobiec w tym wypadku wystąpieniu przełomu tarczycowego. Stosuje się leki z grupy tyreostatyków, najczęściej tiamazol. Do pozostałych metod należą leczenie radiojodem oraz leczenie chirurgiczne. Zawsze należy również brać pod uwagę możliwość anemii. Leczenie zależy tutaj od przyczyny niedokrwistości. W przypadku niedoborów konieczna jest suplementacja żelaza, kwasu foliowego, lub witaminy B₁₂. W przypadku utraty krwi należy zlokalizować i zatamować krwawienie. Przy ciężkich krwotokach może być konieczne przetoczenie krwi.

Przeczytaj czym jest przełom tarczycowy.

Długotrwale utrzymujące się krążenie hiperkinetyczne będące powikłaniem np. marskości wątroby może doprowadzić do dekompensacji układu krążenia i rozwoju kardiomiopatii. Można temu zapobiec lecząc niewydolność wątroby. Czasami konieczny jest przeszczep wątroby.

Zespół hiperkinetyczny serca w większości przypadków jest sygnałem alarmowym mówiącym o tym, że organizm domaga się większej ilości tlenu. Jeśli krążenie hiperkinetyczne rozwinie się w wyniku np. wstrząsu (septycznego, anafilaktycznego i in.), a pacjent jest poddany intensywnemu monitoringowi, np. na oddziale intensywnej terapii, w pierwszej kolejności należy sprawdzić parametry takie jak poziom hemoglobiny, wskaźniki gazometryczne. W przypadku obniżonego stężenia hemoglobiny może być konieczne przetoczenie krwi. Jeśli po wyrównaniu niedokrwistości parametry gazometryczne lub wysycenie hemoglobiny tlenem jest zbyt niskie należy zwiększyć podaż tlenu stosując np. tlenoterapię. Spadek ciśnienia przy jednoczesnym krążeniu hiperkinetycznym jest oznaką dekompensacji układu krążenia i wymaga zastosowania tzw. amin presyjnych, czyli np. noradrenaliny.