Strach przed lataniem samolotem – przyczyny
Wielu z nas boi się podróży samolotem. Jedną z przyczyn powstania takiego strachu są czynniki psychologiczne: świadomość braku kontroli, konieczność przebywania w zamkniętej, ograniczonej przestrzeni, a także wiedza na temat bardzo małej szansy przeżycia w przypadku zderzenia się samolotu z ziemią.
Stres związany z lataniem wynika również z narracji mediów. Pojedyncze katastrofy lotnicze, choć zdarzają się niezwykle rzadko, są bardzo nagłaśniane – w efekcie postrzeganie ryzyka takiego wydarzenia staje się wyolbrzymione.
Strach przed lataniem samolotem może również wynikać z traumatycznych wydarzeń, choćby takich jak przebywanie w samolocie w czasie silnych turbulencji.
Warto zauważyć, że strach przed lataniem wynika również z cech osobniczych. Szczególnie narażone są na niego osoby chorujące na depresję i ogólne zaburzenia lękowe, a także te o wysokiej wrażliwości na różnego typu bodźce [1].
Lęk związany z lataniem – objawy
Większość ludzi odczuwa dyskomfort w czasie podróży samolotem, jednak nie jest to stan, który można by nazwać cierpieniem. U osoby cierpiącej na awiofobię jest inaczej – mocniej odczuwa strach, co przekłada się na liczne symptomy fizyczne i psychiczne.
Fizjologiczne objawy to:
- przyspieszone bicie serca,
- uczucie dławienia,
- wzmożone napięcie mięśniowe,
- drżenie rąk i nóg,
- nudności,
- nadmierne pocenie się,
- zawroty i bóle głowy,
- biegunka [2].
Psychologiczne objawy strachu przed lataniem samolotem to:
- obsesyjne myśli o katastrofie lotniczej,
- intensywny lęk spowodowany brakiem kontroli,
- doświadczanie irracjonalnych myśli,
- kłopoty ze snem w noc poprzedzającą lot, a nawet wcześniej.
Stres związany z lataniem może być tak silny, że wejście na pokład samolotu może wydawać się danej osobie wręcz niemożliwe. Jeśli tylko może, unika ona tej formy podróżowania i woli przemieszczać się samochodem – nawet jeśli ma świadomość, że biorąc pod uwagę statystyki, jest ona przez to bardziej narażona na utratę zdrowia lub życia.
Sposoby na dyskomfort związany z lataniem: terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna jest powszechnie stosowaną terapią w przypadku lęku przed lataniem [1]. Pomaga ona pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślowe oraz zachowania, które przyczyniają się do ich lęku. Sesje terapeutyczne mogą obejmować techniki ekspozycji, gdzie pacjent stopniowo oswaja się z myślą o lataniu poprzez symulacje komputerowe lub wizualizacje. Dzięki temu w sytuacji powodującej stres – w tym przypadku na pokładzie samolotu, jest on w stanie zastosować poznane techniki i zmniejszyć poczucie dyskomfortu.
Sposoby na strach przed lataniem: techniki relaksacyjne
Podróżując samolotem, można również stosować techniki relaksacyjne. Jedna z nich to trening Jacobsona, nazywany również progresywną relaksacją mięśni. Polega on na rozluźnianiu poszczególnych partii mięśniowych – rozpoczynając od stóp, poprzez tułów i kończyny górne, kończąc na głowie. Metoda ta pomaga w pokonaniu strachu, ponieważ rozluźniając mięśnie wysyłamy organizmowi informację, że nie znajdujemy się w stresującej sytuacji.
W przypadku strachu przed lataniem stosuje się również ćwiczenia oddychania oraz świadomego wyzwalania napięcia mięśni oraz doprowadzania ich do stanu rozluźnienia. Pozwala świadomie regulować emocje i również przyczynia się do zmniejszenia lęku.
Strach przed lataniem samolotem – programy edukacyjne
Aby nauczyć się opanowywać negatywne emocje związane z lataniem, warto skorzystać z programów edukacyjnych – oferują je zarówno niektóre linie lotnicze, jak i prywatne firmy.
Lęk przed podróżą samolotem można zmniejszyć również dzięki social mediom. Dla przykładu, w serwisie YouTube można znaleźć kanał „Turbulencja”, prowadzony od 6 lat przez zawodowego pilota. Opowiada on między innymi o tym, jak pokonać strach przed lotem i zlikwidować przykre objawy pojawiające się w czasie jego trwania [3].
Strach przed lataniem samolotem a farmakoterapia
W niektórych przypadkach w celu zmniejszenia odczuwania lęku można zażyć środki uspokajające zalecone przez lekarza. Należy jednak pamiętać, aby poinformować specjalistę o wszystkich innych zażywanych medykamentach w celu uniknięcia interakcji międzylekowych.
Środki uspokajające należy stosować tylko i wyłącznie według schematu zalecanego przez lekarza i nie można mieszać ich z alkoholem.
Strach przed lataniem – czego nie robić?
Jeśli cierpisz na awiofobię, przed lotem unikaj środków pobudzających. Mogą one nasilać dyskomfort związany z podróżą, a także prowadzić do zaburzeń zachowania.
Należy też pamiętać, że lęk przed lataniem nie powinien być ignorowany. Problem nieleczony wcale może skończyć się przewlekłym stresem, a nawet chorobą, zwłaszcza jeżeli jesteśmy zmuszeni do przemieszczania się tym właśnie środkiem lokomocji.
