Leczenie zaburzeń erekcji

Zaburzenia erekcji

Zaburzenia wzwodu są dolegliwością, na którą skarży się wielu mężczyzn. Problem z erekcją oczywiście jest dla każdego indywidualny, jednak skala występowania zaburzeń erekcji zarówno w Polsce jak i na świecie jest dość duża. Obecnie szacuje się, że w Polsce na zaburzenia erekcji cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, z czego połowa to mężczyźni w przedziale wiekowym 40-60 lat.

Wraz z wiekiem częstość występowania zaburzeń wzwodu wzrasta, gdyż im starszy człowiek, tym więcej chorób współistniejących wpływających istotnie na sprawność seksualną – około 50 % mężczyzn po 60. roku życia zgłasza zaburzenia erekcji. Niestety, nadal problem jest tematem tabu i tylko niewielki odsetek mężczyzn mówi o swoich problemach otwarcie lekarzom prowadzącym bądź szuka pomocy u specjalistów (lekarzy urologów). Warto jednak mieć świadomość, że kilka przyczyn zaburzeń erekcji można z dużym powodzeniem zlikwidować, istnieje wiele metod leczniczych stosowanych od lat, dzięki czemu pogorszenie jakości życia seksualnego nie musi być stanem nieodwracalnym.

Przyczyny zaburzeń erekcji

Zaburzenia erekcji zazwyczaj nie mają jednej konkretnej przyczyny, powstają raczej w wyniku nałożenia się na siebie kilku różnych czynników. Na pierwszy plan wysuwają się przyczyny zaburzeń erekcji pochodzenia naczyniowego. To właśnie prawidłowo działające naczynia krwionośne pozwalają na satysfakcjonujący przepływ krwi do prącia podczas erekcji. Na naczynia krwionośne negatywnie wpływają:

• palenie papierosów, które samo w sobie doprowadza do rozwoju chorób takich jak miażdżyca i nadciśnienie tętnicze, które same w sobie są czynnikami ryzyka wystąpienia zaburzeń wzwodu; inne używki takie jak alkohol, narkotyki, dopalacze również bardzo istotnie wpływają na układ krążenia i doprowadzają do nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu;
• nadmierna masa ciała i brak aktywności fizycznej – doprowadzają do niekorzystnych zmian w profilu lipidowym, a głównie do wzrostu poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji LDL cholesterolu we krwi, które doprowadzają do zmian miażdżycowych;
• zmiany miażdżycowe, które zwężają światło naczynia, zmniejszają jego elastyczność i podatność na czynniki rozszerzające – im węższe naczynie, tym gorszy napływ krwi do prącia i wynikające z tego problemy z erekcją;
• nadciśnienie tętnicze – zbyt wysokie wartości ciśnienia tętniczego krwi prowadzą do uszkodzeń nabłonka wyściełającego naczynia krwionośne od wewnątrz, a także do pogrubienia ścian naczyń i zmniejszenia ich elastyczności;
• postępująca cukrzyca – prowadzi do zmian w naczyniach ogólnie nazywanych mikroangiopatiami, a ponadto może negatywnie wpływać na unerwienie prącia, co także prowadzi do zaburzeń erekcji, które mogą wystąpić zanim cukrzyca w ogóle zostanie rozpoznana.

Do innych przyczyn zaburzeń erekcji zalicza się:

• choroby gruczołu krokowego (rak prostaty lub łagodny rozrost gruczołu krokowego),
• przyjmowane leki – niektóre leki przeciw nadciśnieniu tętniczemu i przeciw depresji,
• niewydolność narządów – niewydolność nerek i/lub niewydolność wątroby,
• choroby neurologiczne, m.in. stwardnienie rozsiane,
• zaburzenia hormonalne wynikające z wieku – tzw. andropauza, podczas której zmniejsza się stężenie testosteronu i androgenów nadnerczowych warunkujących satysfakcjonujące libido i aktywność seksualną,
• zmiany w tkankach wynikające z wieku – zmienia się budowa prącia, w którym dochodzi do zmniejszenia zawartości substancji odpowiedzialnych za jego elastyczność: włókien kolagenowych, elastycznych i mięśni gładkich.

Dawniej dużą wagę przywiązywało się do stanu psychicznego jako jednej z głównych przyczyn zaburzeń erekcji. Ostatnie badania wskazują jednak, że tylko ciężkie zaburzenia psychiczne (w tym głęboka depresja) rzeczywiście mają udowodniony wpływ na sprawność seksualną, natomiast pomniejsze czynniki jak stres życia codziennego zazwyczaj są skutkiem, nie zaś przyczyną zaburzeń erekcji.

Leczenie chorób wywołujących zaburzenia erekcji

Żeby prawidłowo leczyć zaburzenia erekcji, najpierw należy określić przyczynę dolegliwości. Zaburzenia erekcji są bowiem zawsze objawem choroby, nie zaś chorobą samą w sobie. Rozmawiając z lekarzem specjalistą o problemach w życiu intymnym należy być przygotowanym na szereg pytań, również bardzo osobistych. Po wykonaniu odpowiednich badań dodatkowych i postawieniu diagnozy, można rozpocząć leczenie.

W wielu przypadkach wystarczy tylko zmiana trybu życia:

• rzucenie palenia,
• zaprzestanie stosowania używek,
• zwiększenie aktywności fizycznej.

Nie są to jednak zmiany, które wprowadza się z dnia na dzień, warto jednak podjąć chociaż próbę zerwania z nałogami i siedzącym trybem życia w imię lepszej sprawności seksualnej i zadowolenia z życia.

Jeśli za zaburzeniami erekcji kryją się schorzenia przewlekłe (sercowo-naczyniowe, cukrzyca, choroby neurologiczne), leczenie rozpoczyna się od ujarzmienia choroby podstawowej. Często to leki przyjmowane z powodu jakiejś określonej choroby wpływają negatywnie na sprawność seksualną – wówczas rozważa się zmianę leku na inny czy takie dostosowanie dawek, by zminimalizować wystąpienie działań niepożądanych w postaci zaburzeń erekcji.

Terapia psychologiczna a zaburzenia erekcji

Równolegle ze zmianą trybu życia i leczeniem chorób podstawowych można korzystać z terapii wspomagających: zarówno niefarmakologicznej i/lub farmakologicznej. Do sposobów niefarmakologicznych zalicza się psychoterapię (inaczej terapię seksuologiczną), która zalecana jest głównie u mężczyzn z zaburzeniami erekcji na tle psychogennym. Nie należy jednak bagatelizować strony psychologicznej u pozostałych (bez stwierdzonych zaburzeń psychicznych), gdyż problemy z seksem są dla większości mężczyzn zjawiskiem frustrującym, więc porada psychologiczna byłaby jak najbardziej na miejscu.

Leczenie farmakologiczne a zaburzenia erekcji

Leczenie farmakologiczne właściwie opiera się na lekach z grupy inhibitorów fosfodiesterazy 5, do której należą sildenafil, wardenafil oraz tadalafil. Stosuje się je doraźnie, na określony czas przed stosunkiem płciowym. Nie każdy jednak może je przyjmować, dlatego o rozpoczęciu terapii tymi lekami decyduje lekarz. Innymi preparatami wspomagającymi aktywność seksualną są preparaty testosteronu, które zaleca się mężczyznom z objawami zbyt niskiego stężenia tego hormonu we krwi.

Ich stosowanie wymaga regularnej kontroli w kierunku chorób gruczołu krokowego, w tym raka prostaty, gdyż terapia hormonalna może przyczyniać się do rozwoju patologicznych komórek. Rzadko stosowanym lekiem jest apomorfina, która działa na ośrodkowy układ nerwowy, jednak jej skuteczność w leczeniu zaburzeń wzwodu jest niewielka, obarczona zaś dość znacznymi działaniami niepożądanymi. Obecnie sięga się po nią rzadko.

Na rynku pojawia się coraz więcej leków na potencję dostępnych bez recepty. Środkiem na erekcję stosowanym przez mężczyzn jest l-arginina. Jest to białko pochodzenia naturalnego, które wykazuje działanie biologiczne. Zwiększa stężenie azotu, który odpowiedzialny jest za prawidłowe natlenienie komórek organizmu. L-arginina zwiększając przepływ przez naczynia i natlenienie komórek sprzyja uzyskaniu i podtrzymaniu wzwodu.

Leczenie inwazyjne i chirurgiczne a zaburzenia erekcji

Bardziej inwazyjnymi metodami są iniekcje do ciał jamistych (stanowiących element budowy prącia) i podanie leków rozluźniających błonę mięśniową gładką naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich rozszerzenia i zwiększonego napływu krwi do prącia, a w efekcie do erekcji. Obecnie najczęściej stosowaną substancją jest alprostadil.

Operacje naczyniowe są bardzo rzadko wykonywane. Są najbardziej inwazyjną metodą leczenia zaburzeń wzwodu. Polegają one na udrożnieniu naczyń prącia doprowadzających lub odprowadzających krew z prącia (w zależności od przyczyny problemu z erekcją). Przed operacją wykonuje się liczne badania dodatkowe i dokładnie ocenia wskazania. Jeśli istnieje chociaż cień wątpliwości co do zasadności wykonywania operacji, zazwyczaj się od niej odstępuje na korzyść metod mniej inwazyjnych (np. protez).

Aparaty próżniowe i protezy a zaburzenia erekcji

Jeżeli psychoterapia, zmiana trybu życia i leczenie farmakologiczne nie przynoszą oczekiwanych efektów można zaproponować metody bardziej „mechaniczne”, takie jak aparaty próżniowe lub protezy usztywniające prącie. Działanie aparatów próżniowych polega na wytworzeniu podciśnienia w specjalnym cylindrze, do którego wkłada się prącie i zwiększeniu napływu krwi do narządu. Zacisk obecny u podstawy prącia blokuje odpływ krwi z prącia, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie erekcji przez jakiś czas. Metoda ta niesie ze sobą wiele powikłań, do których należą:

• oziębienie prącia (zgłaszane przez ok. 75% mężczyzn stosujących tę metodę),
• brak wytrysku,
• krwiak,
• „zwisająca erekcja”, gdyż prącie ze względu na obecność zacisku nie jest sztywne u podstawy.

Jeśli chodzi o protezy, to na rynku obecnych jest ich kilka rodzajów: półsztywne, mechaniczne i hydrauliczne. Wszystkie jednak mogą prowadzić do powikłań, takich jak uszkodzenie struktur prącia podczas zakładania protezy, zakażenie tkanek, złe dobranie protezy na wielkość.