Atenolol – w jaki sposób wywiera działanie nasercowe?
Atenolol to lek z grupy beta-blokerów o działaniu antyrytmicznym. Substancja atenolol należy do grupy beta-adrenolityków, które hamują czynność układu współczulnego, czyli blokują działanie receptorów beta 1-adrenergicznych oraz beta 2-adrenergicznych lub jedynie beta 1-adrenergicznych. Atenolol jest selektywnym antagonistą receptora beta 1-adrenergicznego.
Poprzez blokadę receptorów znajdujących się głównie w sercu, atenolol hamuje działanie epinefryny i noradrenaliny. Następnie występuje cała kaskada reakcji, która prowadzi do działania inotropowego, chronotropowego i dromotropowego.
Inotropia polega na zmniejszeniu kurczliwości serca, chronotropia – na zmniejszeniu częstości akcji serca, natomiast działanie dromotropowe to skrócenie czasu przewodzenia serca.
Do grupy tych leków należą również substancje, takie jak: bisoprolol, nebiwolol, propranolol czy esmolol.
Skład leku Atenolol
Atenolol w zależności od zawartości substancji leczniczej, może występować w następujących dawkach: 25 mg, 50 mg oraz 100 mg.
Substancjami pomocniczymi zawartymi w tabletkach Atenolol są: skrobia ziemniaczana, celuloza mikrokrystaliczna, powidon 90F, laurylosiarczan sodu, stearynian magnezu oraz talk.
Atenolol – wskazania do stosowania
Lek Atenolol jest wskazany do stosowania w następujących jednostkach chorobowych:
- nadciśnienie tętnicze,
- dławica piersiowa,
- zaburzenia rytmu serca z szybką czynnością serca,
- zawał mięśnia sercowego, we wczesnej interwencji w ostrej fazie zawału mięśnia sercowego.
Nadciśnienie tętnicze – choroba cywilizacyjna
Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęściej stawianych diagnoz w gabinecie lekarskim. Ilość osób cierpiących na nadciśnienie z roku na rok wzrasta. Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), liczba osób z chorobą nadciśnieniową sięga ponad 1 miliarda i dotyczy ludzi na całym świecie.
Taka ilość stanowi ponad jedną siódmą populacji. Szacuje się, że liczba osób z nadciśnieniem w ciągu najbliższych lat wzrośnie do 1,5 miliarda. Należy zaznaczyć, że nadciśnienie tętnicze jest chorobą o bardzo złożonym i zróżnicowanym podłożu, która prowadzi do wielu powikłań, w tym śmierci.
Dławica piersiowa – co to za choroba?
Choroba ta zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego należy do zespołów wieńcowych. Typowy objaw dławicy piersiowej to ból w klatce piersiowej o charakterze dławiącym i z uciskiem. Ból może być promieniujący i najczęściej może być wywoływany przez wysiłek fizyczny. Zwykle ustępuje po zaprzestaniu wysiłku lub przyjęciu nitrogliceryny w ciągu 1–3 min. Nasilenie objawów choroby można ocenić przy pomocy czterostopniowej skali.
Atenolol – przeciwwskazania do stosowania
Ze względu na możliwość wystąpienia skutków ubocznych oraz powikłań, nie należy stosować preparatów z atenololem w następujących przypadkach:
- nadwrażliwość na atenolol lub jakąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w preparacie,
- wstrząs kardiogenny,
- niewyrównana niewydolność serca,
- zespół chorego węzła zatokowego,
- blok przedsionkowo–komorowy II lub III stopnia,
- nieleczony guz chromochłonny nadnerczy,
- kwasica metaboliczna,
- bradykardia (poniżej 45 uderzeń na minutę),
- niedociśnienie tętnicze,
- ciężkie zaburzenia krążenia tętniczego obwodowego.
- jednoczesne stosowanie dożylnych antagonistów kanału wapniowego (np. werapamilu, diltiazemu lub innych leków przeciwarytmicznych).
Nagłe zaprzestanie stosowania leku może wywołać: zwiększenie ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca lub nasilenie objawów dławicy piersiowej.
Działania niepożądane podczas terapii
Do częstych skutków ubocznych występujących podczas farmakoterapii atenololem należą:
- działania naczyniowe: oziębienie kończyn,
- zaburzenia serca: bradykardia,
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
- zaburzenia ogólne: zmęczenie i osłabienie.
Do niezbyt częstych oraz rzadkich działań niepożądanych należą między innymi: zaburzenia snu, nasilenie niewydolności serca czy zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.
Pacjentów, którzy przedawkowali lek, trzeba umieścić w szpitalu oraz należy zastosować leczenie objawowe.
Interakcje atenololu z innymi lekami
Bardzo często interakcje tej substancji wiążą się z podobnym mechanizmem działania innej substancji, wskutek czego może wystąpić zwiększone ryzyko niedociśnienia tętniczego, bradykardia czy niewydolność serca. Do substancji wchodzących w tego rodzaju interakcje z lekami zawierającymi atenolol należą między innymi: antagoniści kanału wapniowego (diltiazem czy werapamil), nifedypina czy glikozydy naparstnicy .
Jednoczesne stosowanie atenololu z insuliną i doustnymi lekamni przeciwcukrzycowymi, może prowadzić do znacznego zmniejszenia stężenia glukozy we krwi (hipoglikemii).
Atenolol a alkohol
W przypadku przewlekłego spożywania alkoholu w trakcie terapii atenololem może zmniejszyć się skuteczność leku (ciśnienie tętnicze krwi będzie nadal na zbyt wysokim poziomie). Dodatkowo, lek może zwiększać negatywny wpływ alkoholu na koncentrację oraz koordynację ruchową.
Atenolol a ciąża
Atenolol przenika przez łożysko oraz do mleka kobiecego. Szczególną ostrożność podczas stosowania atenololu należy zachować u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.
U kobiet w trakcie ciąży (zwłaszcza podczas pierwszego oraz drugiego trymestru) i u kobiet w okresie rozrodczym należy rozważyć, czy korzyści z leczenia przewyższają możliwe ryzyko dla płodu i dziecka.
Czy Atenolol jest refundowany?
Produkty lecznicze z atenololem nie są objęte refundacją. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę. Za lek UTL w dawce 25 mg trzeba zapłacić około 14–27 zł, w zależności od apteki.
Atenolol – dostępne zamienniki
Aktualnie jedynym dostępnym zamiennikiem leku Atenolol jest UTL-25. Zamiennik leku zawiera identyczną substancję czynną, co lek oryginalny, czyli w tym przypadku atenolol. Oznacza to, że działa w ten sam sposób.
