Atenolol – właściwości, zastosowanie, skutki uboczne, zamienniki

Atenolol – w jaki sposób wywiera działanie nasercowe?

Atenolol to lek z grupy beta-blokerów o działaniu antyrytmicznym. Substancja atenolol należy do grupy beta-adrenolityków, które hamują czynność układu współczulnego, czyli blokują działanie receptorów beta 1-adrenergicznych oraz beta 2-adrenergicznych lub jedynie beta 1-adrenergicznych. Atenolol jest selektywnym antagonistą receptora beta 1-adrenergicznego.

Poprzez blokadę receptorów znajdujących się głównie w sercu, atenolol hamuje działanie epinefryny i noradrenaliny. Następnie występuje cała kaskada reakcji, która prowadzi do działania inotropowego, chronotropowego i dromotropowego.

Do grupy tych leków należą również substancje, takie jak: bisoprolol, nebiwolol, propranolol czy esmolol.

Skład leku Atenolol

Atenolol w zależności od zawartości substancji leczniczej, może występować w następujących dawkach: 25 mg, 50 mg oraz 100 mg.

Substancjami pomocniczymi zawartymi w tabletkach Atenolol są: skrobia ziemniaczana, celuloza mikrokrystaliczna, powidon 90F, laurylosiarczan sodu, stearynian magnezu oraz talk.

Atenolol – wskazania do stosowania

Lek Atenolol jest wskazany do stosowania w następujących jednostkach chorobowych:

• nadciśnienie tętnicze,
• dławica piersiowa,
• zaburzenia rytmu serca z szybką czynnością serca,
• zawał mięśnia sercowego, we wczesnej interwencji w ostrej fazie zawału mięśnia sercowego.

Nadciśnienie tętnicze – choroba cywilizacyjna

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęściej stawianych diagnoz w gabinecie lekarskim. Ilość osób cierpiących na nadciśnienie z roku na rok wzrasta. Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), liczba osób z chorobą nadciśnieniową sięga ponad 1 miliarda i dotyczy ludzi na całym świecie.

Taka ilość stanowi ponad jedną siódmą populacji. Szacuje się, że liczba osób z nadciśnieniem w ciągu najbliższych lat wzrośnie do 1,5 miliarda. Należy zaznaczyć, że nadciśnienie tętnicze jest chorobą o bardzo złożonym i zróżnicowanym podłożu, która prowadzi do wielu powikłań, w tym śmierci.

Dławica piersiowa – co to za choroba?

Choroba ta zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego należy do zespołów wieńcowych. Typowy objaw dławicy piersiowej to ból w klatce piersiowej o charakterze dławiącym i z uciskiem. Ból może być promieniujący i najczęściej może być wywoływany przez wysiłek fizyczny. Zwykle ustępuje po zaprzestaniu wysiłku lub przyjęciu nitrogliceryny w ciągu 1–3 min. Nasilenie objawów choroby można ocenić przy pomocy czterostopniowej skali.

Atenolol – przeciwwskazania do stosowania

Ze względu na możliwość wystąpienia skutków ubocznych oraz powikłań, nie należy stosować preparatów z atenololem w następujących przypadkach:

• nadwrażliwość na atenolol lub jakąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w preparacie,
• wstrząs kardiogenny,
• niewyrównana niewydolność serca,
• zespół chorego węzła zatokowego,
• blok przedsionkowo–komorowy II lub III stopnia,
• nieleczony guz chromochłonny nadnerczy,
• kwasica metaboliczna,
• bradykardia (poniżej 45 uderzeń na minutę),
• niedociśnienie tętnicze,
• ciężkie zaburzenia krążenia tętniczego obwodowego.
• jednoczesne stosowanie dożylnych antagonistów kanału wapniowego (np. werapamilu, diltiazemu lub innych leków przeciwarytmicznych).

Nagłe zaprzestanie stosowania leku może wywołać: zwiększenie ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca lub nasilenie objawów dławicy piersiowej.

Działania niepożądane podczas terapii

Do częstych skutków ubocznych występujących podczas farmakoterapii atenololem należą:

• działania naczyniowe: oziębienie kończyn,
• zaburzenia serca: bradykardia,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• zaburzenia ogólne: zmęczenie i osłabienie.

Do niezbyt częstych oraz rzadkich działań niepożądanych należą między innymi: zaburzenia snu, nasilenie niewydolności serca czy zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.

Pacjentów, którzy przedawkowali lek, trzeba umieścić w szpitalu oraz należy zastosować leczenie objawowe.

Interakcje atenololu z innymi lekami

Bardzo często interakcje tej substancji wiążą się z podobnym mechanizmem działania innej substancji, wskutek czego może wystąpić zwiększone ryzyko niedociśnienia tętniczego, bradykardia czy niewydolność serca. Do substancji wchodzących w tego rodzaju interakcje z lekami zawierającymi atenolol należą między innymi: antagoniści kanału wapniowego (diltiazem czy werapamil), nifedypina czy glikozydy naparstnicy .

Jednoczesne stosowanie atenololu z insuliną i doustnymi lekamni przeciwcukrzycowymi, może prowadzić do znacznego zmniejszenia stężenia glukozy we krwi (hipoglikemii).

Atenolol a alkohol

W przypadku przewlekłego spożywania alkoholu w trakcie terapii atenololem może zmniejszyć się skuteczność leku (ciśnienie tętnicze krwi będzie nadal na zbyt wysokim poziomie). Dodatkowo, lek może zwiększać negatywny wpływ alkoholu na koncentrację oraz koordynację ruchową.

Atenolol a ciąża

Atenolol przenika przez łożysko oraz do mleka kobiecego. Szczególną ostrożność podczas stosowania atenololu należy zachować u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

U kobiet w trakcie ciąży (zwłaszcza podczas pierwszego oraz drugiego trymestru) i u kobiet w okresie rozrodczym należy rozważyć, czy korzyści z leczenia przewyższają możliwe ryzyko dla płodu i dziecka.

Czy Atenolol jest refundowany?

Produkty lecznicze z atenololem nie są objęte refundacją. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę. Za lek UTL w dawce 25 mg trzeba zapłacić około 14–27 zł, w zależności od apteki.

Atenolol – dostępne zamienniki

Aktualnie jedynym dostępnym zamiennikiem leku Atenolol jest UTL-25. Zamiennik leku zawiera identyczną substancję czynną, co lek oryginalny, czyli w tym przypadku atenolol. Oznacza to, że działa w ten sam sposób.