Leki przeciwgrzybicze – syntetyczne na receptę i naturalne bez recepty

Grzybica - pojęcie i rodzaje

Grzybica to choroba wysoce zakaźna, przewlekła i nawracająca, którą wywołuje wiele rodzajów mikroskopijnych grzybów chorobotwórczych. Zakażenia grzybicze mogą mieć charakter głęboki (układowy, narządowy) albo powierzchniowy (grzybica paznokci, błon śluzowych, skóry gładkiej i owłosionej skóry głowy, łupież pstry). Grzybice narządowe dotyczą przede wszystkim płuc osób zakażonych wirusem HIV lub chorych na AIDS i mogą im towarzyszyć zakażenia krwi grzybami chorobotwórczymi.

Do zdecydowanie częściej spotykanych grzybic skóry (dermatomikoz) zaliczamy:

• dermatofitozy – zakażenia skóry, włosów i paznokci,
• kandydiozy (drożdżyce) – zakażenia skóry i błon śluzowych,
• łupież pstry – zakażenie obejmuje zwykle górną połowę tułowia.

Grzybica - przyczyny i drogi zakażenia

Częstą przyczyną występowania grzybicy u niemowląt i małych dzieci są przegrzanie oraz zaniedbania higieniczne, u dorosłych zaś nadmierna potliwość i nieprzestrzeganie prawidłowej higieny osobistej. Zakażeniom grzybiczym sprzyja osłabiona odporność, leczenie chorób bakteryjnych i cywilizacyjnych (otyłość, cukrzyca, nowotwory), niedobory witaminowe, urazy i maceracja naskórka, a także alkoholizm. Do zakażenia może dojść bezpośrednio wskutek kontaktu ze zmianą skórną osoby chorej lub zakażonego zwierzęcia, a także pośrednio, najczęściej w miejscach publicznych, w których panuje wysoka temperatura i wilgotność (basen, sauna, siłownia, sala gimnastyczna), na drodze kontaktu z powierzchniami i przedmiotami (buty, bielizna, szczoteczka do zębów, szczotki i grzebienie do włosów) używanymi przez chorego.

Objawy grzybicy

Grzybicom powierzchniowym towarzyszą takie objawy jak:

• miejscowe napięcie,
• zaczerwienienie,
• łuszczenie się i pękanie skóry,
• tworzenie się pęcherzyków lub wykwitów skórnych,
• świąd w miejscach chorobowo zmienionych,
• a czasem bardzo nieprzyjemny zapach potu.

W grzybicy paznokci obserwujemy nieprzezroczyste, szarozielone lub żółtawe zabarwienie płytki, która ulega pogrubieniu, rozwarstwieniu i złamaniom. Różnokształtne plamy o białawo-różowym lub żółtobrunatnym zabarwieniu zajmujące duże powierzchnie górnej części tułowia, które szczególnie ujawniają się po opalaniu, często się łuszczą i swędzą, to z kolei objawy łupieżu pstrego.

Leczenie grzybic

Choroby grzybicze często nękają pacjentów z chorobami upośledzającymi odporność, poddawanych antybiotykoterapii, przyjmujących leki immunosupresyjne czy przeciwnowotworowe. Dlatego też leczenie grzybic najczęściej bywa trudne, zwłaszcza, że sukces terapeutyczny zależy od rozpoznania rodzaju grzyba chorobotwórczego oraz doboru właściwego leku, na który grzyb ten będzie odpowiednio wrażliwy. Sama terapia wymaga też dużej wytrwałości i cierpliwości, bowiem zazwyczaj jest długotrwała i może powodować dokuczliwe a nawet niebezpieczne działania niepożądane. Zastosowanie w leczeniu znajdują zarówno antybiotyki przeciwgrzybicze, jak i leki syntetyczne, a wspomagająco także preparaty pochodzenia roślinnego.

Antybiotyki przeciwgrzybicze

Antybiotyki polienowe

Polienowe leki przeciwgrzybicze tworzą trwałe związki kompleksowe ze sterolami błony komórkowej grzybów i tym samym powodują jej uszkodzenie, co zaburza funkcjonowanie komórki grzyba, a w efekcie jego śmierć. Przy podaniu pozajelitowym antybiotyki te wykazują działanie toksyczne, dlatego najczęściej stosowane są doustnie.

Amfoteryczna B - to jedyny polienowy lek przeciwgrzybiczy, który może być podawany pod ścisłą kontrolą kliniczną również pozajelitowo (dożylnie we wlewie w grzybicach układowych). Izoluje się go z bakterii Streptomyces nodosus. Jest skuteczny w leczeniu drożdżyc oraz grzybic kropidlakowych wywołanych przez pleśnie. W zależności od stężenia działa grzybostatycznie lub grzybobójczo. Działa szybko, dlatego nadaje się do leczenia ostrych przypadków zakażeń grzybiczych zagrażających życiu. Wykazuje oporność krzyżową z nystatyną. Amfoteryczna B ma silne działanie nefrotoksyczne i przeciwwskazana jest w zagrażającej niewydolności nerek. Może wywoływać gorączkę, dreszcze, niedokrwistość a przy podaniu dożylnym niesie ryzyko powstania zakrzepowego zapalenia żył w miejscu wstrzyknięcia. Rzadko obserwuje się reakcje neurotoksyczne, wstrząs uczuleniowy i uszkodzenie wątroby. Postać leku: Rp - koncentrat do sporządzania zawiesiny do infuzji (5 mg/ml), proszek do sporządzania roztworu do infuzji (0,05 i 0,1 g).

Natamycyna - to antybiotyk o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwpierwotniakowym, otrzymywany z bakterii Streptomyces natalensis. Stosowany jest w zakażeniach Candida albicans oraz w wielu innych infekcjach grzybiczych (działa wyłącznie grzybostatycznie) i rzęsistkowicy. Nie wchłania się przez skórę i błony śluzowe. Natamycynę stosujemy miejscowo właściwie tylko do leczenia grzybicy pochwy i sromu. Może być kojarzona z neomycyną i hydrokortyzonem. Jest lekiem dobrze tolerowanym przez pacjentów. Postać leku: Rp – tabletki dopochwowe (0,025 g), globulki dopochwowe (0,1 g), krem (0,02 g/g), maść, zawiesina do oczu (5 %).

Nystatyna - to izolowana jest z bakteriiStreptomyces noursei. Uszkadza błonę komórkową grzybów. W mniejszym stężeniu działa grzybostatyczne, w większym – grzybobójczo, szczególnie w miejscowych zakażeniach drożdżakowych (gł. Candida albicans) górnej części przewodu pokarmowego (grzybica jamy ustnej, dziąseł, języka, warg) i przełyku osób chorych oraz wyniszczonych po przebytej długotrwałej terapii antybiotykowej lub glukokortykosteroidowej. Jest równie skuteczna w leczeniu zakażeń pochwy, sromu i okolic odbytnicy. Bywa stosowana miejscowo do oka (maści i krople recepturowe). Działania niepożądane i przeciwwskazania dotyczą głównie przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka). Możliwe są również reakcje alergiczne (pokrzywka, wysypka). Leków z nystatyną nie należy stosować u dzieci poniżej 12 roku życia. Postać leku: Rp – maść dopochwowa, globulki, kapsułki i tabletki dopochwowe, tabletki dojelitowe, granulat do przygotowywania zawiesiny doustnej i do stosowania w jamie ustnej.

Trichomycyna (hachimycyna) - ma działanie przeciwgrzybicze i przeciwpierwotniakowe, dlatego stosowana jest w leczenie zakażeń wywołanych przez grzyby Trichophyton spp. i Candida albicans oraz przez pierwotniaka Trichomonas vaginalis. Podaje się ją doustnie lub dopochwowo.

Gryzeofulwina

Jest antybiotykiem wyizolowanym z hodowli pleśni Penicillium griseofulvinum. Działa wyłącznie na grzyby skórne z rodzaju Microsporon, Trichophyton i Epidermophyton. Hamuje biosyntezę RNA oraz upośledza syntezę chityny ściany komórkowej grzybów wskutek zaburzenia funkcji mikrotubuli. Wiąże się również z keratyną skóry człowieka zmniejszając tym samym jej rozkład przez enzymy grzybów. Stosowana jest w grzybicach skóry, włosów i paznokci, gdy leczenie miejscowe okazuje się nieskuteczne. Podaje się ją doustnie (0,5-1,0 g/dobę), ponieważ po zastosowaniu zewnętrznym na skórę nie działa grzybostatycznie. Wchłania się lepiej, gdy jest przyjmowana wraz z pokarmem bogatotłuszczowym. Wykazuje dodatkowe działanie przeciwzapalne. Mogą wystąpić zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego i bóle głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe oraz zmiany skórne. Przeciwwskazania do stosowania stanowią: znaczne uszkodzenie wątroby, porfirie, okres planowania oraz wczesny etap ciąży (z uwagi na działanie genotoksyczne i mutagenne). Gryzeofulwina upośledza skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych oraz działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, potęguje zaś działanie alkoholu. W Polsce została wycofana z obrotu z uwagi na liczne działania niepożądane.

Syntetyczne leki przeciwgrzybicze

Stanowią liczną grupę związków różniących się budową i mechanizmem działania.

Przeciwgrzybicze pochodne azolowe (pochodne imidazolu i triazolu)- to leki o szerokim zakresie działania, dlatego są skuteczne w leczeniu wielu rodzajów grzybic. Działają grzybostatycznie wskutek hamowania biosyntezy ergosterolu w błonie cytoplazmatycznej grzybów, upośledzenia jej funkcji, a w efekcie zahamowania wzrostu i podziałów komórek grzybów. Niektóre ze związków tej grupy działają również grzybobójczo. Pochodne azolowe cechuje powolny początek działania, w związku z czym nie są one stosowane w leczeniu zagrażających życiu ostrych zakażeń grzybiczych.Przeciwgrzybicze pochodne azolowe działają teratogennie, dlatego nie należy stosować ich zwłaszcza u kobiet ciężarnych w grzybicach układowych.

Pochodne azolowe stosowane w leczeniu miejscowym

Klotrimazol - działa na wszystkie grzyby chorobotwórcze atakujące człowieka. Stosowany jest wyłącznie miejscowo z uwagi na liczne działania niepożądane po zastosowaniu systemowym. Skuteczny w leczeniu drożdżycy pochwy i rzęsistkowicy pochwy, a także w zmianach zapalnych i wysiękowych powodowanych przez drożdżaki na błonach śluzowych. Postać leku: Rp – tabletki dopochwowe (0,1, 0,2 i 0,5 g), żel (1 %); OTC – krem (0,01 g/g), płyn do stosowania na skórę (0,01 g/ml), pasta na skórę (0,01 g/g).

Ekonazol - działa grzybobójczo na dermatofity, pleśnie oraz grzyby z rodzaju Candida i Malassezia. Stosowany jest w leczeniu wszelkiego rodzaju grzybic skórnych oraz w zakażeniach mieszanych(także w łupieżu pstrym czy w grzybiczych zakażeniach sromu i pochwy). Preparat liposomowy z ekonazolem stosowany jest w leczeniu grzybicy paznokci. Ekonazolu nie zaleca się stosować zwłaszcza w I trymestrze ciąży.Postać leku: Rp – krem (0,01 g/g), krem dopochwowy z aplikatorem (1 %), globulki dopochwowe (50 mg i 150 mg).

Bifonazol - postać galenowa będąca połączeniem tego leku z mocznikiem, który rozpuszcza zmienioną chorobowo płytkę paznokciową ułatwiając penetrację bifonazolu do miejsca zakażenia, wykorzystywana jest w leczeniu grzybicy paznokci rąk i stóp. W postaci kremu wskazany jest w leczeniu grzybicy rąk i nóg, tułowia, fałdów skórnych, a także w łupieżu pstrym i rumieniowatym. Nie wolno go stosować na błony śluzowe lub uszkodzoną skórę.Postać leku: Rp – maść z mocznikiem (0,01 g/g); OTC – krem (0,01 g/g).

Mikonazol - mikonazol i jego azotan działają przeciwgrzybiczo na dermatofity i drożdżaki. Wskazane są zwłaszcza do stosowania miejscowego na skórę oraz błony śluzowe jamy ustnej i gardła, a w połączeniu z mazipredonem na grzybice skóry ze świądem. Mikonazol szczególnie polecany jest też w leczeniu kandydiozy pochwy. Postać leku: Rp – żel do jamy ustnej (0,02 g/g), krem dopochwowy z aplikatorem (2 %), tabletki dopochwowe (0,1 g), tabletki adhezyjne podpoliczkowe (0,05 g), maść z mazipredonem; OTC – krem (0,02 g/g), żel (0,02 g/g), puder leczniczy (0,02 g/g), puder leczniczy w aerozolu (0,02 g/g).

Fentikonazol - w leczeniu drożdżycy błon śluzowych narządów płciowych stosowany jest azotan fentikonazolu. Nie zaleca się jego stosowania u kobiet w ciąży. Postać leku: Rp – globulki dopochwowe (0,2 g, 0,6 g), krem dopochwowy z aplikatorem (0,02 g/g).

Ketokonazol - to ważny lek (popularne szampony do włosów) stosowany w celu eliminacji drożdżaka Malassezia farfur, który może wywoływać łupież pstry, łupież głowy oraz łojotokowe zapalenia skóry. Jest skuteczny w leczeniu grzybic układowych i powierzchniowych (również tych opornych na inne leki przeciwgrzybicze), także w histoplazmozie i nieco słabiej w blastomykozie. Może być stosowany również zapobiegawczo i w nawracających zakażeniach grzybiczych. Korzystne jest jego przyjmowanie z napojami gazowanymi. Może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a nawet uszkodzenia wątroby, dlatego przeciwwskazany jest przy niewydolności tego narządu. Możliwe są również zaburzenia czynności układu nerwowego (bóle i zawroty głowy, senność, parestezje, światłowstręt) i reakcje nadwrażliwości (świąd, wysypka). Ketokonazolu nie należy stosować u kobiet w okresie ciąży ani w okresie karmienia piersią. Nie należy go również podawać dzieciom poniżej drugiego roku życia (ryzyko wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i uwypuklenia ciemiączka). Postać leku: Rp – tabletki (0,2 g); OTC – szampon leczniczy i szampon leczniczy z odżywką (0,02 g/g), krem (0,02 g/g).

Inne leki z tej grupy to:oksykonazol, sertakonazol, krokonazol, tiokonazol.

Pochodne azolowe stosowane doustnie i dożylnie

Poniżej wymienione azolowe leki przeciwgrzybicze stosuje się w przypadku grzybic układowych, a także w grzybicach skóry i błon śluzowych, które nie mogą być skutecznie leczone wyłącznie preparatami miejscowymi. Rzadko wywołują zagrażające życiu zapalenie wątroby (niepożądane działanie hepatotoksyczne).

Flukonazol - jest szczególnie aktywny przeciwko drożdżakom i kryptokokom, dlatego stosuje się go w leczeniu drożdżycy pochwy, błon śluzowych, jamy ustnej i gardła jako alternatywa dla bardziej toksycznej amfoteryczny B. Wykorzystywany również w leczeniu grzybic układowych i wewnątrzczaszkowych, zakażeń skórnych i zapobiegawczo np. u pacjentów poddawanych chemioterapii lub naświetlaniom. Jest w Polsce lekiem refundowanym, także w profilaktyce zakażeń grzybiczych u pacjentów z rozpoznaniem przewlekłej białaczki limfatycznej. Na działanie tego związku najczęściej rozwija się oporność u gatunków z rodzaju Candida.Nie należy go stosować u kobiet w ciąży, a z uwagi na fakt, iż łatwo przenika do mleka matki również nie zaleca się jego podawania w okresie karmienia piersią. Postać leku: Rp – kapsułki twarde (0,01, 0,05, 0,1, 0,15 i 0,2 g), tabletki (0,05, 0,1, 0,15 i 0,2 g), syrop (5 mg/ml), roztwór do infuzji (2 mg/ml).

Itrakonazol - działa zwłaszcza na grzyby z rodzaju Aspergillus i Histoplasma. Stosowany jest w grzybicach powierzchniowych i układowych. Silnie gromadzi się w keratynie paznokci, dlatego może okazać się skuteczny, gdy rozwija się na nich grzybica. Pomocny w leczeniu łupieżu pstrego i zakażeń narządów płciowych. Nie należy podawać go dzieciom.Postać leku: Rp – kapsułki twarde (0,1 g).

Posakonazol - działa silnie na grzyby z rodzaju Aspergillus i Candida. Stosowany w zakażeniach inwazyjnych szczególnie u osób z osłabioną odpornością. Lepiej się wchłania po posiłku bogatym w tłuszcze.Postać leku: Rp – zawiesina doustna ( 0,04 mg/ml).

Worikonazol - wykazuje podobne spektrum działania przeciwgrzybiczego jak posakonazol, a dodatkowo jest skuteczny w walce z grzybami rodzaju Fusarium i Scedosporium. Przez wzgląd na bardzo szybki początek działania stanowi lek pierwszego rzutu w leczeniu grzybic zagrażających życiu. Skutecznością dorównuje amfoterycznie B, ale w przeciwieństwie do niej jest lepiej tolerowany. Stosowany jest w formie dożylnej i doustnej. Może powodować chwilowe zaburzenia widzenia. Postać leku: Rp – tabletki powlekane (0,05 i 0,2 g), proszek do przygotowywania zawiesiny doustnej (0,04 g/ml), liofilizowany proszek z rozpuszczalnikiem do przygotowywania roztworu do infuzji (0,2 g).

Inhibitory epoksydazy skwalenowej (pochodne alliloaminy)

Leki tej grupy blokują przekształcenie skwalenu w lanosterol, upośledzają tym samym syntezę ergosterolu w błonie komórkowej grzybów na wcześniejszym etapie niż pochodne azolowe. Są to dermatologiczne leki przeciwgrzybicze do stosowania ogólnego, które działają grzybostatycznie na liczne grzyby i grzybobójczo na dermatofity bytujące na skórze i paznokciach.

Terbinafina - jest aktywna wobec wielu gatunków dermatofitów, pleśni, drożdżaków i innych grzybów chorobotwórczych. Po podaniu doustnym działa niemal wyłącznie w grzybicach skóry i błon śluzowych (także w grzybicy włosów i paznokci), których nie da się leczyć jedynie miejscowo. Bioadhezyjny roztwór terbinafiny można zastosować jednorazowow przypadku grzybicy stóp. Lek ten po podaniu doustnym może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a niekiedy również zaburzenia smaku. Dostępny jest również bez recepty w postaci szeregu preparatów do stosowania na skórę. Postać leku: Rp – tabletki (0,125 i 0,25 g); OTC – aerozol na skórę (0,01 g/ml), roztwór na skórę (0,01 g/ml), płyn do stosowania na skórę (1 %), żel (0,01 g/g), krem (0,01 g/g).

Naftyfina - jest stosowana wyłącznie miejscowo w grzybicach skóry i błon śluzowych. Słabiej działa na drożdżaki. Wykazuje dodatkowe działanie przeciwzapalne. Postać leku: OTC – krem (0,01 g/g).

Pochodne morfoliny

Amorolfina - jedyny przedstawiciel tej grupy leków przeciwgrzybicznych. Działa na wiele grzybów chorobotwórczych człowieka, zwłaszcza na grzyby skórne i dimorficzne. Hamuje syntezę ergosteroli i powoduje odkładanie się fałszywych steroli w błonie komórkowej grzybów wywołując podobne skutki jak pochodne azolowe. Stosowana jest wyłącznie miejscowo, głównie w grzybicach paznokci wywołanych dermatofitami, drożdżakami i pleśniami. Postać leku: Rp – lakier leczniczy do paznokci (0,05 g/ml).

Czytaj również: Homeopatia – czym jest, jak działa?

Antymetabolity zasad pirymidynowych

Flucytozyna - jest lekiem o zastosowaniu układowym wykorzystywanym w lecznictwie zamkniętym (dożylnie w dawce 100-150 mg/kg na dobę). Działa na drożdżaki (Cryptococcus neoformans i Candida spp.) oraz niektóre pleśnie (Aspergillus spp. oraz gatunki wywołujące chromoblastomikozę), uniemożliwia ich namnażanie na skutek na skutek hamowania syntezy niezbędnych tym grzybom białek. Wskazana jest w leczeniu kandydoz, kryptokokoz i chromomikoz. W leczeniu aspergilozy zaleca się jej łączne podawanie z amfoteryczną B. Działania niepożądane i przeciwwskazania to nudności i wymioty, biegunki, wypryski, przy stosowaniu nadmiernych stężeń leku – leukocytopenia i trombocytopenia, a po długotrwałym przyjmowaniu – uszkodzenie miąższu wątroby. Flucytozyna jest przeciwwskazana w ciężkiej niewydolności nerek, zaś z uwagi na niebezpieczeństwo działania teratogennego także u kobiet w ciąży. Postać leku: Rp – roztwór do infuzji (0,01 g/ml).

Echinokandyny

Echinokandyny działają grzybobójczo. Hamują syntezę glukaniu będącego ważnym składnikiem błony komórkowej grzybów, zwłaszcza rodzajów Candida i Aspergillus.

Kaspofungina - to półsyntetyczny lipopeptyd syntetyzowany z produktu fermentacji grzyba Glarea lozoyensis. Stanowi lek alternatywny dla amfoteryczny B w zwalczaniu aspergilozy inwazyjnej. Polecany jest również w leczeniu drożdżaków przełyku i kandydemii. Działania niepożądane: odczyn zapalny w miejscu wstrzyknięcia oraz inne objawy reakcji alergicznej. Postać leku: Rp – proszek do przygotowywania roztworu do infuzji (0,05 g/10 ml).

Inne leki przeciwgrzybicze

Miejscowo działające środki o aktywności przeciwgrzybiczej

Pochodne pirydynonu:

• Cyklopiroksolamina - wykazuje bardzo szeroki zakres działania przeciwgrzybiczego oraz przeciwbakteryjnego, a także posiada pewne właściwości przeciwuczuleniowe i przeciwzapalne. Znajduje zastosowanie w leczeniu grzybic skóry gładkiej i owłosionej, zwłaszcza zakażeń pochwy i sromu oraz skóry okolicy odbytu, w grzybicy paznokci, a także jako składnik szamponów przeciwłupieżowych. Nie należy jej aplikować na rany. Postać leku: Rp – płyn do stosowania na skórę (0,01 g/ml), krem (0,01 g/g), lakier leczniczy do paznokci (0,08 g/g), globulki dopochwowe (0,1 g), krem dopochwowy z aplikatorem (0,01 g/g), szampon leczniczy (0,01 g/g), puder leczniczy (1 %), zawiesina na skórę (0,01 g/g), żel (0,01 g/g); OTC – płyn do stosowania na skórę (0,01 g/ml), krem (1 g/100 g), szampon leczniczy;
• Chlorowodorek chlormidazolu - działa grzybostatycznie na grzyby z rodzaju Epidermophyton, Trichophyton i Microsporon. Stosowany w postaci preparatu złożonego z kwasem salicylowym (maść i płyn) w grzybiczym zakażeniu skóry i grzybicy przypaznokciowej;
• Środki odkażające - działają grzybostatycznie lub grzybobójczo w miejscowym leczeniu chorób grzybiczych skóry i przydatków. Zaliczamy do nich np. jod, tymol, tolnaftat, mydła inwertowane oraz amfoteryczne, kwas salicylowy, benzoesowy i undecylenowy, pochodne hydroksycholiny, benzoamidyny, tiadiazyny i wiele innych. Większość z tych środków obecnie została wyparta z lecznictwa przez nowsze leki przeciwgrzybicze.

Leki działające na Pneumocystis carinii

Pneumocystis cariniito fakultatywny grzyb patogenny, który wywołuje groźne infekcje płuc skracającące długość życia osobom zakażonym wirusem HIV. Lekiem pierwszego wyboru w terapii i profilaktyce ciężkiego śródmiąższowego zapalenia płuc o tej etiopatogenezie jest kotrimoksazol (przeciwbakteryjny preparat złożony, zawierający mieszaninę trimetoprimu z sulfametoksazolem), który podawany w dużych dawkach często powoduje niebezpieczne działania niepożądane. Przy braku tolerancji na ten lek stosuje się jeden z dwóch środków działających grzybobójczo – pentamidynę bądź atowakwon.

Pentamidyna - to środek przeciwpierwotniakowy posiadający właściwości grzybobójcze. Podawany jest w infuzji dożylnej lub w postaci inhalacji doustnej. Efekt jego działania często uwidacznia się już w ciągu pierwszych 2 dni leczenia (zmniejszenie gorączki i poprawa funkcji oddechowych). Dodatkowo pentamidyna wykazuje dobrą aktywność kliniczną w leczeniu infekcji grzybiczych spowodowanych przez Candida albicans. Może powodować reakcje alergiczne i toksyczne działania niepożądane, najczęściej mające wpływ na trzustkę.

Atowakwon - działa na różne pierwotniaki i grzyby Pneumocystis carinii. Wykorzystuje się go w terapii, gdy nie można zastosować kotrimoksazolu lub pentamidyny. Wykazuje małą toksyczność u ludzi i jest dobrze tolerowany. Podawany jest w trakcie posiłku, bo lepiej się wchłania z pokarmami bogatotłuszczowymi.

Leki przeciwgrzybicze na bazie surowców roślinnych

Lekami przeciwgrzybiczymi opartymi na surowcach roślinnych są:

• Czosnek pospolity (Allium sativum) - czosnek dzięki zawartości związków siarki działa bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo i przeciwrobaczo. Wyciąg z czosnku stanowi składnik płynu stosowanego miejscowo w leczeniu grzybic skóry.
• Szałwia lekarska (Salvia officinalis) - surowiec jakim jest liść szałwii wykazuje pewne działanie przeciwgrzybicze. Napar stosuje się do płukania w pleśniawkach jamy ustnej i gardła.
• Lebiodka pospolita (Organum vulgare) - prawdopodobnie olejek lebiodkowy wspomaga organizm w walce z grzybicą. Uważa się, że jest szczególnie aktywny w stosunku do Candida albicans, dlatego może okazać się skuteczny w leczeniu kandydozy jamy ustnej.
• Olejek z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia ) - może stanowić silne wsparcie dla osób walczących z grzybicą międzypalcową i grzybicą paznokci, wywołanymi zarówno przez dermatofity, jak i grzyby drożdżoidalne. Stosowany regularnie zapobiega nawrotom choroby.
• Liść i ekstrakt drzewa oliwnego (Olea europaea) - z uwagi na zawartość oleuropeiny jest szczególnie polecany w walce z grzybami, bakteriami i wirusami. Jest skuteczny w walce z grzybami Candida albicans oraz z grzybicami stóp, paznokci i skóry.
• Ekstrakt z nasion grejpfruta (Citrus paradisi) - stanowi korzystne wsparcie w zwalczaniu pleśniowców – grzybów bardzo rzadko występujących na skórze i błonach śluzowych.

Jako wsparcie w walce z drożdżakiem Candida albicans pomocny może okazać się również kwas kaprylowy, który przywiera do ścianek grzyba i powoduje ich rozpad, co pozwala oczyścić jelita i cały przewód pokarmowy.