Leki na padaczkę – lista – stosowanie, działanie, skutki uboczne

Padaczka – leczenie

Padaczka jest chorobą mózgu, której cechą charakterystyczną jest zaburzenie czynności komórek nerwowych. Objawy padaczki to pojawiające się niespodziewane napady, które poprzedza czynność elektryczna powstała w wyniku zaburzeń komórek nerwowych. Atak padaczki może się powtarzać – czasami pojawia się co kilkanaście minut.

Leczenie padaczki to głównie farmakoterapia. Dobór preparatów jest uzależniony od rodzaju napadów i postaci choroby, którą zdiagnozowano. Chorym podaje się leki przeciwdrgawkowe i uspokajające. Leczenie epilepsji jest też utrudnione ze względów finansowych. Niewielu pacjentów stać na to, aby kupić leki na padaczkę nowej generacji. Powodem jest brak refundacji.

Jeśli chodzi o leki na padaczkę, lista substancji refundowanych to zaledwie kilka substancji starej generacji. Mają one dużo skutków ubocznych, a ich długotrwałe stosowanie prowadzi do uzależnienia.

Zobacz też: Padaczka skroniowa – co to jest?

Leki na padaczkę – pochodne kwasu barbiturowego

Pochodne kwasu barbiturowego, potocznie nazywane barbituranami to cykliczne pochodne mocznika. Stosowane w postaci kwasów lub soli sodowych mają wpływ na receptor GABA i wiążą się z nim, dzięki czemu są w stanie stłumić aktywność neuronów w mózgu. W wyniku tego mechanizmu działają głównie uspokajająco i przeciwdrgawkowo. Leki padaczkowe, tj. pochodne kwasu barbiturowego dzieli się na krótko działające, o pośrednim czasie działania i długo działające.

W leczeniu padaczki wykorzystuje się barbiturany o długim czasie działania, tj.:

• fenobarbital – podawany doustnie lub dożylnie. Stosuje się go w napadach uogólnionych i częściowych (napady ogólne występują w obu półkulach mózgu, częściowe tylko w jednej),
• barbital,
• metylofenobarbital,
• metabarbital.

Pochodne kwasu barbiturowego są dostępne tylko na receptę. Ich cena, zwłaszcza w przypadku padaczki, polega odpłatności ryczałtowej. Jest to koszt kilku złotych.

W małych dawkach barbiturany działają uspokajająco, wprowadzając chorego w stan euforii i relaksu. Stosowanie dużych dawek może ten stan pogłębić. Pacjent jest wtedy mocno pobudzony, ma kłopoty z pamięcią i brak mu koordynacji ruchowej.

Pochodne barbiturowe są bardzo uzależniające, dlatego terapia nimi powinna być możliwie jak najkrótsza. Nie zawsze się to udaje, dlatego chorzy wymagają coraz to większych dawek leków. Uzależnienie powoduje, że bardzo trudno odstawić lek. Pojawia się wtedy zespół abstynencyjny. Pacjent może mieć omamy, drgawki, bóle brzucha. Nagłe odstawienie leków barbiturowych niejednokrotnie kończy się śmiercią.

Leki przeciwpadaczkowe barbituranowe wchodzą w interakcje z wieloma lekami. Osłabiają działanie leków przeciwkrzepliwych, hipoglikemicznych i środków antykoncepcyjnych. Nasilają działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Barbituranów kategorycznie nie wolno łączyć z alkoholem. Takie połączenie może spowodować u chorego zapaść.

Zobacz też: Co wiemy o wariancie Omikron koronawirusa?

Leki przeciwpadaczkowe – pochodne piryminodionu

Ich mechanizm działania nie jest do końca poznany. Prawdopodobnie biorą udział w transporcie jonów przez błonę komórkową, co pozwala im oddziaływać na receptor GABA. Tym samym tłumią aktywność neuronów w mózgu.

Pochodne piryminodionu wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie we krwi osiągają po 3 godzinach. Metabolizują się w wątrobie do fenobarbitalu, przez co mogą wywoływać potencjalne uzależnienie od leków tych na padaczkę. Ich brak w organizmie będzie przyczyną wystąpienia objawów zespołu odstawienia. Leki te wydalają się z moczem.

Wskazaniem do stosowania prymidonu są następujące ataki padaczkowe:

• uogólnione – w obydwu półkulach mózgu;
• toniczno-kloniczne – u chorego występują silne wstrząsy połączone z utratą przytomności;
• miokloniczne nocne – charakteryzuje je występowanie nagłych skurczy mięśni, zwłaszcza w porze nocnej.

Pochodne piryminodionu stosuje się zwykle w leczeniu skojarzonym z innymi lekami. Podczas ich zażywania mogą wystąpić obrzęki.

Sprawdź też: Czym charakteryzuje się padaczka alkoholowa?

Leki przeciwdrgawkowe – pochodne hydantoiny

W leczeniu padaczki pochodne hydantoiny są lekami pierwszego rzutu. Dzięki swoim właściwościom zapobiegają wystąpieniu i zmniejszają częstotliwość pojawiania się ataków padaczkowych. Leki na epilepsję, tj.pochodne hydantoiny nie są skuteczne w atakach padaczkowych przebiegających z utratą świadomości, wręcz mogą je nasilać. Pod względem chemicznym są podobne do barbituranów.

Pochodne hydantoiny, to:

• fenytoina,
• fosfenytoina,
• mefetnytoina.

Najczęściej stosowanym preparatem jest fenytoina, która jest skuteczna w częściowych i uogólnionych toniczno-klonicznych napadach padaczkowych. Łatwo przenika przez barierę krew – mózg, wydalana jest z moczem. Po podaniu dożylnym jej stężenie we krwi jest widoczne już po paru minutach. Czas jej całkowitego rozpadu to 24 godziny. Tabletki na padaczkę z fenytoiną są na receptę, podobnie jak roztwór do wstrzykiwań. Dawka tabletek to 100 mg, roztworu – 50 mg/ml. Leczenie tym środkiem powinno być monitorowane ze względu na objawy neurotoksyczne przy przedawkowaniu.

Sprawdź również: Czym jest padaczka lekooporna?

Padaczka – leki – pochodne iminostylbenu

Działanie pochodnych iminostylbenu przypomina mechanizm pochodnych hydantoiny. Wpływają one na przewodnictwo sodowe, blokując wyładowania i zmniejszając aktywność błony komórkowej neuronów. Mają działanie przeciwdrgawkowe. Są skuteczne w leczeniu uogólnionych napadów padaczkowych i psychoz maniakalno-depresyjnych. Dobrze przenikają do tkanek. Po podaniu doustnym, maksymalne stężenie osiągają po 4—8 godzinach. Pochodne iminostylbenu mają zastosowanie jako leki na padaczkę alkoholową. Najpopularniejsze preparaty z tej grupy to karbamazepina oraz okskarbazepina.

Okskarbazepina to nowy preparat stosowany w terapii padaczki. Lek ten wpływa nie tylko na przewodnictwo sodowe, lecz także na potasowe. Jest skuteczna w częściowo uogólnionych i toniczno-klonicznych napadach padaczkowych. Niemal natychmiast się wchłania po podaniu doustnym.

To też może Cię zainteresować: Podwyższona temperatura ciała przez dłuższy czas – przyczyny

Leki na epilepsję – pochodne kwasu walproinowego

Leki na padaczkę, które są pochodnymi kwasu walproinowego, to kwas walproinowy i jego sole. Ich mechanizm działania polega na zwiększeniu stężenia receptora GABA. Mają również wpływ na przewodnictwo sodowe i wapniowe. Stosuje się je w mioklonicznych napadach padaczkowych przebiegających z utratą świadomości.

Te preparaty, to:

• kwas walproinowy,
• sól magnezowa kwasu walproinowego,
• sól sodowa kwasu walproinowego (depakine tabletki, depakine syrop).

Wśród pochodnych kwasu walproinowego, które mają zastosowanie jako leki na padaczkę, depakine jest najpopularniejszym preparatem. Jest to lek o przedłużonym działaniu.

Leki padaczkowe – pochodne benzodiazepiny

Pochodne benzodiazepin to najskuteczniejsze preparaty stosowane do przerywania napadu padaczkowego. Skracają czas drgawek i łagodzą bolesne przykurcze twarzy. Stosuje się je w napadach mioklonicznych padaczki jako leki przeciwdrgawkowe i uspokajające. Najczęściej stosowane benzodiazepiny to klonazepam, alprazolam, lorazepam i diazepam. Leki te różni czas działania.

Pochodne benzodiazepiny nasilają działanie leków zwiotczających mięśnie oraz innych środków nasennych. Nie wolno ich łączyć z alkoholem i narkotykami. Mogą wywoływać senność i uczucie znużenia. Nadużywanie benzodiazepin skutkuje lekozależnością.

Zobacz również: Czy napoje energetyczne są szkodliwe?

Leki na padaczkę – pochodne kwasu bursztynowego

Mechanizm działania pochodnych kwasu bursztynowego polega na hamowaniu przewodnictwa jonów wapniowych. Dzięki temu preparaty te są skuteczne w atakach padaczkowych, podczas których zdarzają się zaburzenia świadomości. Pochodne kwasu bursztynowego są dostępne w postaci syropu, dlatego wykorzystywane są jako leki na padaczkę dla dzieci.

Pochodne te są dobrze wchłanialne. Maksymalne stężenie po podaniu doustnym osiągają już po 1 godzinie. Mają tendencję do kumulowania się w organizmie. Skutkiem ubocznym w czasie stosowania tych leków mogą być zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Pochodną kwasu bursztynowego jest etosuksymid.

Leki na padaczkę nowej generacji

Środki nowej generacji stosuje się u chorych opornych na leczenie. Preparaty mogą mieć zastosowanie jako leki na padaczkę w ciąży, jednak korzyść wynikająca z ich zażywania powinna być większa niż ewentualne skutki uboczne. Niestety, ale mogą one zwiększać ryzyko wad rozwojowych u płodu. W tej grupie leków przeciwpadaczkowych, nazwy substancji czynnych mają końcówkę -yna, lub -ina. Najczęściej spotykane to wigabatryna i lamotrygina.

Mechanizm działania wigabatryny polega na blokowaniu enzymu transaminazy GABA, co skutkuje zwiększeniem kwasu GABA w płynie mózgowo-rdzeniowym. Dzięki tym właściwościom zmniejsza się ryzyko wystąpienia napadu padaczkowego.

Lamotrygina z kolei, zapobiega nadmiernemu uwalnianiu aminokwasów pobudzających korę mózgową. Stosuje się ją w łagodzeniu częściowych i uogólnionych napadów toniczno-klonicznych.

Leki przeciwpadaczkowe – skutki uboczne

Najczęściej występujące, w czasie stosowania leków na padaczkę, skutki uboczne to senność i znużenie. Drażliwość i ciągłe uczucie zmęczenia jest normalnym zjawiskiem. Chory może mieć również bóle głowy i zaburzenia widzenia, niekiedy zaburzenia równowagi.

Inne skutki uboczne leków na padaczkę:

• niedokrwistość,
• zaburzenia ze strony układu pokarmowego,
• alergie skórne,
• trądzik,
• nadpobudliwość,
• bezsenność,
• impotencja,
• zmienność nastrojów,
• jadłowstręt,
• niewydolność wątroby i nerek,
• suchość w jamie ustnej,
• przyrost masy ciała.

Leki na padaczkę wchodzą w interakcje z wieloma lekami. Najczęściej nasilają działanie leków nasennych i przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Mogą osłabiać działanie leków przeciwkrzepliwych i przeciwcukrzycowych. Stosowanie tych leków w nadmiarze prowadzi do uzależnienia. Z czasem organizm chorego może potrzebować coraz to większych dawek.

Leków na padaczkę nie można łączyć z alkoholem i substancjami psychoaktywnymi. Łączenie leków przeciwpadaczkowych z używkami może skutkować zapaścią i zgonem pacjenta.

Ostatnimi czasy jest bardzo głośno o tym, że można kupić leki na padaczkę bez recepty. Sprzedaż takich leków przez Internet, to „czarny rynek” z którego korzystają osoby uzależnione. Kupowanie leków na padaczkę w ten sposób jest bardzo niebezpieczne.