Rotacja kręgów to wada, która może dotyczyć kręgów lędźwiowych, piersiowych i szyjnych. Zrotowane kręgi kręgosłupa mogą być przyczyną bólu. Rotacja towarzyszy skoliozie. Torsja kręgów powoduje także zmiany w wyglądzie pacjenta – asymetrię i deformacje. Stopień zaawansowania zmian widoczny jest na zdjęciach RTG. Leczenie obejmuje ćwiczenia i stosowanie technik rehabilitacyjnych.
Rotacja kręgów – co to jest, jakie są objawy, leczenie i rehabilitacja?
Spis treści
Co to jest rotacja kręgów?
Rotacja trzonów kręgowych jest to zmiana ułożenia tych elementów kręgosłupa w płaszczyźnie poprzecznej. Zrotowane kręgi mogą prowokować bóle kręgosłupa lędźwiowego, kończyn dolnych oraz upośledzać zakres ruchomości stawów biodrowych. Rotacja trzonów kręgowych zawsze współtowarzyszy skoliozie – trójpłaszczyznowemu skrzywieniu kręgosłupa, w odróżnieniu od bocznego skrzywienia kręgosłupa, które nie zawiera tej komponenty.
W zależności od tego, w którą stronę ciała układa się wypukłość skrzywienia, mówimy o skoliozie lewostronnej lub skoliozie prawostronnej. Rozróżnia się także skrzywienie pierwotne, czyli deformację idiopatyczną, której etiologia nie jest znana.
Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?
Jakie są przyczyny rotacji kręgów?
Wśród najczęściej wymienianych przyczyn rotacji kręgosłupa pojawiają się: asymetria kończyn dolnych, asymetrie ustawienia miednicy czy przeciążenia spowodowane długotrwałym przebywaniem w tej samej pozycji oraz wykonywaniem monotonnych wzorców ruchowych podczas aktywności u dzieci.
Rotacja kręgów lędźwiowych, kości krzyżowej często pojawia się jako pierwsza i w przypadku braku interwencji terapeutycznej na tym etapie pociąga za sobą kaskadę reakcji w postaci kompensacyjnej rotacji kręgów piersiowych, a następnie rotacji kręgów szyjnych w przypadku odcinka szyjnego. Może być także efektem wad wrodzonych, wad wzroku, wad słuchu, zmian zapalnych, porażeń i niedowładów, wypadków komunikacyjnych wymuszających zmianę ustawienia głowy.
To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie
Torsja kręgów i kręgosłupa
Oprócz mogących pojawiać się dolegliwości bólowych, torsja kręgosłupa powoduje także zmiany w wyglądzie pacjenta. W przypadku skoliozy z rotacją kręgów w odcinku piersiowym wyraźnie zauważalna staje się deformacja pod postacią garbu żebrowego, który uwydatnia się szczególnie przy pochyleniu tułowia w przód. W opisach badań obrazowych często spotykamy się także ze stwierdzeniem „ rotacja trzonów kręgowych typu a” – co informuje o stopniu zniekształcenia.
Obecnie zauważalna jest tendencja do używania zamiennie sformułowań skrzywienie boczne kręgosłupa, postawa skoliotyczna i skolioza. Jest to poważny błąd, ponieważ każde z tych określeń precyzyjnie definiuje dane zniekształcenia kręgosłupa wymagające również odmiennego postępowania. Przykładowo, rotacja kręgów nie jest udziałem bocznego skrzywienia kręgosłupa, a skoliozy i wymaga potwierdzenia z wykorzystaniem badania rentgenowskiego.
Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?
Rotacja kręgów – objawy
Do objawów rotacji kręgów towarzyszących skoliozie zaliczamy:
- asymetrię ustawienia głowy, barków i łopatek,
- deformacje klatki piersiowej pod postacią garbu żebrowego oraz deformację odcinka lędźwiowego kręgosłupa pod postacią wału lędźwiowego,
- asymetrię trójkątów talii,
- asymetrię ustawienia miednicy,
- asymetrię kończyn dolnych,
- dolegliwości bólowe – przy zaawansowanych zmianach, podczas długotrwałego przebywania w tej samej pozycji, np. podczas stania lub siedzenia,
- upośledzenie zakresu ruchomości stawów,
- przeciążenia układu kostno-mięśniowego na skutek zmiany osiowego ustawienia stawów i przesunięcia środka ciężkości, mogące prowadzić do dyskopatii, zmian zwyrodnieniowych.
Objawy i ich stopień nasilenia różnią się w zależności do stopnia zaawansowania deformacji oraz czasu jej trwania.
Przeczytaj więcej czym jest skolioza lewostronna i prawostronna, jak ją leczyć i jakiej rehabilitacji się poddać w zależności od stopnia skrzywienia kręgosłupa.
Badania
Badaniem potwierdzającym zniekształcenia kręgosłupa pod postacią skoliozy z rotacją kręgów jest zdjęcie RTG, które w pełni uwidacznia takie zmiany. W przypadku zaawansowanych zmian i nasilających się dolegliwości bólowych mogących prowadzić do dyskopatii, zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych czy rwy kulszowej konieczne może okazać się poszerzenie diagnostyki o badania tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego.
Zobacz też: Czym różni się wypuklina od przepukliny?
Jak leczyć rotację kręgów
Postępowanie powinno być mocno zindywidualizowane, dobrane do wieku pacjenta, stopnia zniekształcenia i nakierowane na uwolnienie od ewentualnie występujących dolegliwości bólowych. Jeśli jest to możliwe, to terapeuta skupia się na skorygowaniu lub zatrzymaniu progresji deformacji oraz przywróceniu równowagi mięśniowej. Podstawą rehabilitacji jest w tym przypadku gimnastyka i ćwiczenia w domu.
Przy rotacji kręgów lędźwiowych pomocne może okazać się rozciąganie mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Pacjent może wykonywać to w domu po uprzednim instruktażu.
Przykładem ćwiczeń jest pozycja klęku jednonóż, kończyny górne najlepiej oparte o ścianę lub krzesło, następnie powoli pogłębiamy ruch wyprostu w stawie biodrowym nogi, która dotyka kolanem do podłoża, rozciągając w ten sposób mięsień biodrowo-lędźwiowy.
Należy pamiętać, aby kolano kończyny dolnej znajdującej się z przodu nie przekraczało linii stawu skokowego. Ćwiczenie można wykonywać kilka razy dziennie do uzyskania wrażenia rozciągania. Pomocna bywa także terapia manualna nakierowana na przywracanie równowagi mięśniowej, osiowego ustawienia stawów. W korekcji skrzywienia będącego przyczyną rotacji kręgosłupa obowiązuje zasada rozciągania mięśni po stronie wklęsłej skrzywienia i wzmacniania mięśni rozciągniętych po stronie wypukłej.
W przypadku skrzywienia prawowypukłego przykładem może być leżenie tyłem, prawa kończyna górna przy tułowiu, prawa kończyna dolna ugięta w stawie biodrowym i kolanowym. Lewa kończyna górna w zgięciu nad głową oraz dolna w wyproście. Następnie wykonujemy rozciąganie lewej strony tułowia z udziałem tych kończyn, przesuwając je odpowiednio w górę i w dół jednocześnie przez kilka sekund. Robimy 9–10 powtórzeń.
Rehabilitacja
Uzupełniająco w leczeniu skoliozy z rotacją kręgów można zastosować elektrostymulację mięśni rozciągniętych oraz relaksację mięśni skróconych po stronie wklęsłej. Powszechne są także zabiegi z użyciem metody Ackermanna czy metody Yumeiho – dedykowanej osobom z wadami postawy. W przypadku tych dwóch terapii istotne jest to, że terapia rozpoczyna się od pomiaru długości kończyn, aby wykryć ewentualną asymetrię.
Następnie badaniu i ewentualnej terapii poddaje się cały kręgosłup, by mieć jak największy wpływ na korekcję z uwzględnieniem zmian pierwotnych i kompensacyjnych. Właściwa może okazać się ukierunkowana aktywność fizyczna, jak ćwiczenia w wodzie czy gimnastyka korekcyjna.
Skolioza z rotacją kręgów
Współcześnie korekty zniekształceń dokonuje się także przy udziale zaopatrzenia ortopedycznego, takiego jak gorsety na kręgosłup czy przyłożenie dużej siły mechanicznej celem korekcji deformacji, jak np. w systemie FED opracowanym przez prof. Sastre z Hiszpanii. Jeśli skolioza z rotacją kręgów dotyczy osób z niezakończonym wzrostem kostnym, wówczas tkanka kostna jest podatna na zniekształcenia, jak i na korekcję. W przypadku osób dorosłych zmniejszenie wady możliwe jest już tylko przy zastosowaniu operacji chirurgicznych.
Łagodzenie dolegliwości bólowych kręgosłupa uzyskuje się wykorzystując środki farmakologiczne oraz działania z zakresu fizjoterapii o właściwościach analgetycznych, regeneracyjnych i rozluźniających. Przeciwwskazane są ćwiczenia ze skakaniem. Ważna jest modyfikacja czynników mogących wpływać na progresję deformacji, takich jak warunki nauki, pracy czy wypoczynku. Proces leczenia i ćwiczenia powinny podlegać ewaluacji i modyfikacji, ponieważ skolioza z rotacją kręgów niejednokrotnie okazuje się procesem przebiegającym w sposób bardzo zmienny, dynamiczny i często nie do końca przewidywalny.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gasik R., Styczyński T., Badanie wpływu rotacji lędźwiowego odcinka kręgosłupa u pacjentów z dyskopatią przepuklinową L4-L5 i/lub L5-S1 na zakres ruchów stawów biodrowych. Reumatologia, 2007, 45, 5: 264–267.
- Johnson D. K. i wsp., Reliability of thoracic spine rotation range-of-motion measurements in healthy adults. J. Athletic Training, 2012, 47, 1: 52–60.
- Rubinstein S. M., Cervical spine rotation and range of motion: pilot measurements during driving. Traffic Injury Prevention, 2011, 12, 1: 82–87.
- Schlager B. i wsp., Scoliosis: a review. Paediatrics Child Health, 2018, 28, 5.
Opublikowano: 05.02.2019;
Oceń:
4.8
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Mateusz Burak
Fizjoterapeuta
Fizjoterapeuta, absolwent Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Doktorant Instytutu Naukowego Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. Dyrektor ds. fizjoterapii w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji "Złota Rybka" w Oblęgorze. Nauczyciel akademicki na Wydziale Lekarskim i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
714
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 07.06.2023
opublikowany 08.08.2023