Gorset ortopedyczny na kręgosłup (lędźwiowy, piersiowy) – leczenie skoliozy

Czym jest gorset ortopedyczny? Dla kogo jest najlepszy?

Gorset ortopedyczny na kręgosłup to wysokospecjalistyczna konstrukcja, zaliczana do elementów zaopatrzenia ortopedycznego. Wykonywany jest w sposób bardzo precyzyjny, indywidualnie dopasowany do konkretnej deformacji kręgosłupa pacjenta. Gorset na skoliozę przy użytkowaniu zgodnie ze wskazaniami i w odpowiednim czasie umożliwia korekcję skrzywienia (skolioza lewostronna, skolioza prawostronna). Wykorzystywane w leczeniu wad postawy u dzieci i u dorosłych.

Gorsety ortopedyczne są użytkowane tylko w określonych przypadkach – kiedy wartość skrzywienia kręgosłupa mieści się w przedziale 25–40 stopni kąta Cobba, także przy szybkim wzroście pacjenta związanym z dużym prawdopodobieństwem progresji deformacji gorset korekcyjny można założyć już przy 20 stopniach Cobba. Dodatkowo, aby móc go użytkować, ortopeda powinien ocenić dziecko pod kątem tempa wzrostu kostnego, zlecając badanie rentgenowskie i wykonując test Rissera, umożliwiający ocenę stopnia dojrzałości kostnej.

Gorset rehabilitacyjny jest stanowczo przeciwwskazany w przypadku istnienia tzw. skoliozy niekorektywnej oraz w sytuacji zmniejszenia fizjologicznej wartości kifozy piersiowej.

Gorset na kręgosłup w leczeniu skoliozy

Gorset na krzywy kręgosłup ma za zadanie zahamowanie progresji skrzywienia poprzez wydłużenie tułowia, zmniejszenie rotacji kręgów towarzyszącej skrzywieniu oraz redukcję deformacji w pozostałych płaszczyznach. Trójpłaszczyznowa korekcja pozwala zmniejszyć ewentualnie istniejący garb żebrowy oraz wał lędźwiowy.

Obecnie, gorsetem skutecznie redukującym deformacje towarzyszące skoliozie jest np. gorset Cheneau. Pomaga on skutecznie osiągnąć cele leczenia gorsetowego czyli: ogranicza lub całkowicie zatrzymuje tempo narastania deformacji, pomaga osiągnąć symetryczny kształt klatki piersiowej oraz wpływa na symetrię tułowia.

Aby móc określić lub raczej prognozować efekt noszenia gorsetu, wymagane jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego w ortezie. Następnie porównuje się wartość korekcji w procentach w odniesieniu do zdjęcia bez gorsetu. Im wyższa korekcja, tym lepsze późniejsze efekty noszenia gorsetu. Wartość korekcyjna nie powinna być niższa niż 30 procent.

Gorset ortopedyczny lędźwiowy i piersiowy

Gorset ortopedyczny u dorosłych stosowany jest w okresie rehabilitacji kręgosłupa w postaci pasa ortopedycznego zalecanego niekiedy przy dyskopatii, zmianach zwyrodnieniowych. Gorset ortopedyczny lędźwiowy stosuje się także przy silnych napięciach w okolicy mięśni grzbietu, przy skoliozach u dorosłych maja one znikomy wpływ na korekcję, ze względu na dojrzewanie kostne.

Czy wiesz wystarczająco dużo o dyskopatii kręgosłupa? Przeczytaj więcej.

Gorsety ortopedyczne piersiowe stosowane są u pacjentów z deformacjami odcinka piersiowego kręgosłupa jak np. choroba Scheuermanna – czyli pogłębienie kifozy piersiowej prowadzące do klinowacenia trzonów kręgowych, celem zmniejszenia dolegliwości bólowych oraz poprawy estetyki sylwetki pacjenta, również przy urazach takich jak złamania kompresyjne kręgów towarzyszące osteoporozie.

Jakie są rodzaje gorsetów ortopedycznych?

Wyróżniamy dwa kryteria podziału gorsetów korekcyjnych do leczenia skolioz dla dzieci. Pierwszym kryterium jest czas noszenia gorsetu. Przy pełnym wymiarze czasu, gorset wymaga noszenia przez 23 godziny na dobę – dzieje się tak wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo narastania skrzywienia. Zakładanie gorsetu na 12 godzin jest przeznaczone dla pacjentów, którzy nie akceptują noszenia np. w szkole.

W sytuacji, gdzie z różnych przyczyn terapeuta nie ma możliwości zastosowania innej terapii lub też nie przewiduje się szybkiej progresji, gorset zalecany jest do spania.

Kolejnym kryterium jest podział gorsetów ze względu na ich obszar obejmowania. Wyróżniamy gorsety ortopedyczne dla pacjentów ze skoliozą szyjno-piersiową i piersiową typu gorset Milwaukee, konstrukcja Blounta-Schmidta. Ich wadą jest rozmiar, który sprawia, że są widoczne i nie da się ich ukryć pod odzieżą. Drugi typ to gorsety korekcyjne podramienne. Wśród nich mówimy o gorsecie Boston, gorsecie Cheneau, typu Wilmington, Cuxhaven oraz Vienna. Ich działanie polega na wywieraniu nacisku w różnych strefach kręgosłupa poprzez tzw. peloty korekcyjne.

Istnieją także gorsety dynamiczne, jak np. SpineCor, który dzięki swojej elastyczności nie krępuje ruchów. Składa się z kilku elementów regulowanych w zależności od rodzaju skrzywienia w tym z pasa prostującego plecy. Aby móc go założyć wymagana jest pomoc drugiej osoby, która odpowiednio naciągnie elastyczne taśmy. Według zaleceń powinno się go nosić przez około 18 godzin i zdejmować jedynie na czas spożywania posiłków oraz czynności pielęgnacyjnych. Jego zaletą jest też to, że może to być gorset do ćwiczeń z racji na swój dynamiczny charakter.

Dowiedz się więcej o ćwiczeniach na skoliozę.

Jak dbać o skórę i o ślady na skórze po gorsecie?

Noszenie gorsetu powinno mieć miejsce przed i po ćwiczeniach. Czas przeznaczony do użytkowania jest określany w oparciu o kryterium wymienione wcześniej. Rodzaj zaopatrzenia dopasowuje się w zależności od tego, jaki obszar obejmuje skolioza i gdzie ma odbywać się prostowanie kręgosłupa. Z racji, że noszenie odbywa się najczęściej przez kilkanaście godzin na dobę, wiąże się to z możliwością występowania skutków ubocznych w postaci: podrażnień naskórka, bólu w miejscu kontaktu pelot ze skórą, wystających elementów szkieletu, podrażnień nerwów, zaburzeń czucia czy reakcji alergicznych. Właściwe noszenie gorsetu powinno odbywać się z uwzględnieniem systematycznej obserwacji stanu skóry, odpowiedniej pielęgnacji.

Jak nosić gorset ortopedyczny?

Ważne jest właściwe zakładanie ortezy – staramy się nie zakładać jej na spodnie, grubą odzież, ponieważ zmienia to jej oddziaływanie, powoduje brak dokładnego przylegania. Należy także pamiętać, że gorset zakładamy początkowo tylko na krótki czas i stopniowo przyzwyczajamy do długotrwałego noszenia – zgodnie z instrukcjami terapeuty i lekarza. Opinie pacjentów na temat noszenia gorsetów nie są pochlebne. Wymienia się tutaj zwiększoną potliwość – szczególnie w okresie letnim, co wiąże się z koniecznością częstej zmiany odzieży. Często pacjenci określają konstrukcję jako niewygodną i trudną do ukrycia pod ubraniem, co wzbudza zainteresowanie innych, uciążliwość związana z koniecznością kilkunastogodzinnego noszenia w ciągu dnia. Leczenie gorsetowe powinno być pod stałą kontrolą specjalisty. Gorset podlega wymianie zazwyczaj raz na 6 miesięcy.

Czy gorset na kręgosłup jest skuteczny, czy daje efekty?

Badania pokazują, że jednym z najskuteczniej działających gorsetów na kręgosłup jest gorset Cheneau. Spełnia wymogi trójpłaszczyznowej korekcji skrzywienia, poprzez właściwe rozmieszczenie pelot korekcyjnych dających możliwość kombinacji wielopunktowych sił nacisku oraz całkowicie indywidualne dopasowanie dzięki pobraniu gipsowego odlewu. Dodatkowo jego specjalna konstrukcja wyposażona w tzw. okienka, czyli otwory w materiale pozwala zmniejszyć wagę zaopatrzenia i jednocześnie zmniejsza ryzyko odparzeń skóry, poprawia cyrkulację powietrza. Polipropylen i polietylen z którego jest wykonany sprzyja wymienionym wyżej właściwościom.

Przeczytaj jakie się nie garbić i jakie są sposoby na garbienie.

Warto pamiętać, że prostowanie kręgosłupa musi odbywać się wyłącznie w połączeniu z kinezyterapią, czyli ćwiczeniami korekcyjnymi. Samo noszenie gorsetu może spowodować, że mięśnie brzucha i tułowia na tyle przyzwyczają się do podtrzymywania przez tę specjalistyczną konstrukcję, że bez niej nie będą już w stanie spełniać należycie swojej funkcji. Jest to ryzyko wpisane w użytkowanie gorsetów korekcyjnych do leczenia skolioz.

Jaka jest cena gorsetu, gdzie go kupić, czy można na NFZ?

Ceny gorsetów są bardzo różne. Koszt waha się w granicach od kilkudziesięciu (pas ortopedyczny) do nawet kliku tysięcy złotych. Na pytanie gdzie kupić gorset należy szukać odpowiedzi u ortopedy prowadzącego. Aktualnie są one do nabycia w punktach sprzedaży takich jak sklepy medyczne. Jeśli produkt zlecony przez specjalistę znajduje się na liście refundacji na NFZ to po wypełnieniu odpowiedniego wniosku możemy ubiegać się o częściowe dofinansowanie. W zależności od rodzaju gorsetu przypisana jest różna kwota refundacji i może sięgać nawet 90 proc. Ostateczny koszt ponoszony przez pacjenta jest więc możliwy do określenia dopiero po zdefiniowaniu typu gorsetu oraz wypełnieniu wniosku.