Paluch sztywny – leczenie, rehabilitacja, operacja

Krzysztof Fabian fizjoterapeuta 7 czerwca 2018 (pierwsza publikacja: 15 grudnia 2015)

Paluch sztywny (hallux rigidus) jest chorobą, której przyczyną jest proces zwyrodnieniowy stawów palucha. Schorzenie prowadzi do ograniczenia ruchomości w obrębie stawu palucha, zarówno jego zgięcia, jak i wyprostu. Jeżeli nie zostanie podjęte leczenie, dochodzi do zesztywnienia stawu. Leczenie sztywnego palucha polega na ćwiczeniach, rehabilitacji. Stosuje się także leczenie operacyjne.

Paluch sztywny – leczenie, rehabilitacja, operacja — Fotolia

Spis treści

Czym jest sztywność palucha?
Jakie są przyczyny powstawania palucha sztywnego?
Jakie są objawy sztywnego palucha?
Jak wygląda leczenie palucha sztywnego?
Sztywny paluch – operacja

Czym jest sztywność palucha?

Sztywność palucha jest schorzeniem stawu śródstopno-palcowego pierwszego (artroza stawu podstawno-paliczkowego palucha) ze znacznym jego ograniczeniem ruchów zgięcia i wyprostu. Kształt palucha nie odbiega od normy z wyjątkiem poszerzenia obrysu stawu. Dolegliwości bólowe potrafią być tak duże, że chorzy zaczynają chodzić na zewnętrznym brzegu stopy w celu odciążenia bolesnego miejsca.

Do powstania sztywności w obrębie palucha prowadzi przede wszystkim powstanie narośli czy wyrośli kostnych ograniczających zakres ruchomości palucha szczególnie ku górze (do zgięcia grzbietowego). W obrębie powierzchni tworzących staw śródstopno-paliczkowy dochodzi do powstania procesów zwyrodnieniowych w obrębie chrząstki stawowej na skutek przerostu błony maziowej.

Jakie są przyczyny powstawania palucha sztywnego?

Przyczyną choroby są zmiany zwyrodnieniowe uogólnione lub jedynie ograniczone do tego właśnie stawu. Jako przyczyny powstawania wymienia się także:

urazy palucha w przeszłości;
mikrourazy palucha, nie dające początkowo dolegliwości, co w szczególności dotyczy sportowców;
predyspozycje genetyczne, występowanie tego typu deformacji i ograniczenia u członków rodziny;
nieprawidłowy kształt powierzchni stawowej, odmienna budowa głowy I kości śródstopia.

Jakie są objawy sztywnego palucha?

Do głównych objawów palucha sztywnego należą:

obrzęki zaczerwienienie stawu;
ograniczenia ruchomości w obrębie palucha;
dolegliwości bólowe palucha, szczególnie nasilone w czasie chodzenia;
czasami dochodzi do powstania dolegliwości bólowych na skutek kontaktu osteofitów ze zbyt ciasnym obuwiem.

Jak wygląda leczenie palucha sztywnego?

Leczenie palucha sztywnego dzielimy na zachowawcze (nieinwazyjne) oraz leczenie operacyjne. W przypadku leczenia zachowawczego zwykle stosuje się odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne w postaci ortez wspomagających propulsję stopy (naturalny ruch przetoczenia stopy w trakcie chodzenia) oraz stosowanie odpowiedniego obuwia (wygodnego, miękkiego nie doprowadzającego do konfliktu między zmienionymi chorobowo tkankami a wewnętrzną częścią obuwia bezpośrednio z nimi przylegającymi). Poza wyżej wymienionym oddziaływaniem można również zastosować:

zabiegi o działaniu przeciwbólowym – ciepłe kąpiele i masaż rozluźniający stóp, wraz z mięśniami podudzia, należy jednak pamiętać, iż doraźnie przeciwbólowo i przeciwobrzękowo działa również krioterapia miejscowa (zabiegi można stosować zamiennie, przy dużym stanie zapalnym i dużej bolesności jedynie krioterapia, wówczas z ciepłolecznictwa rezygnujemy do ustąpienia ostrego stanu zapalnego);
rozluźnienie aparatu mięśniowego stopy poprzez przetaczanie strona podeszwową stopy piłki tenisowej lub piłeczki z „kolcami” koniecznie w pozycji stojącej;
terapia wspomagająca usunięcie nagromadzonego obrzęku w postaci wyższego układania kończyny (kończyna powyżej poziomu serca, stopa wyżej niż kolano, a to z kolei wyżej niż biodro), czasami konieczny i pomocny jest manualny drenaż limfatyczny;
poprawa elastyczności mięśni poprzez rozciąganie przykurczy zginaczy palucha za pomocą manualnych redresji;
poprawa ruchomości poprzez zastosowanie terapii manualnej stawów palucha;
zabezpieczenie i odpowiednie ustawienie palucha poprzez zastosowanie medycznego kinesiotapingu korekcyjnego lub odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego (m.in. zastosowanie wkładek czy ortez wspomagających propulsję stopy)

Niezwykle istotne jest stosowanie odpowiedniego obuwia po konsultacji z fizjoterapeutą, które zminimalizuje narastające dolegliwości i pozwoli na przeprowadzenie odpowiedniego leczenia zachowawczego.

Sztywny paluch – operacja

Co zrobić jeśli leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanego rezultatu?

W przypadku braku lub niewielkiej, niezadowalającej poprawy w stanie klinicznym możliwe jest zastosowanie leczenia operacyjnego. Do najczęstszych zabiegów należą:

usunięcie garbu kostnego umiejscowionego po stronie grzbietowej oraz wygładzenie krawędzi stawu (cheilektomia);
endoprotezoplastyka stawu podstawno-paliczkowego palucha;
zabieg wg Kellera-Brandesa – częściowa resekcja podstawnego paliczka palucha;
usztywnienie (artrodeza) stawu podstawno-paliczkowego.

Należy jednak pamiętać, iż leczenie operacyjne palucha sztywnego jest rozwiązaniem ostatecznym i jedynym wtedy, kiedy nie przyniosły oczekiwanego rezultatu zabiegi leczenia zachowawczego. W tym miejscu należy nadmienić, iż niezwykle ważna jest zasada, iż lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Dlatego też przy pojawiających się nawet niewielkich dolegliwościach bólowych w obrębie palucha należy skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem ortopedą odnośnie postępowania prewencyjnego pozwalającego na uniknięcie przykrych dolegliwości
i dyskomfortu w przyszłości.

Opublikowano: 15.12.2015; aktualizacja: 07.06.2018

Oceń:

4.1

Krzysztof Fabian

Fizjoterapeuta

Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Doktor nauk o kulturze fizycznej w zakresie Fizjoterapii. Pracownik Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Jastrzębiu-Zdroju. Absolwent licznych kursów podyplomowych, m.in. medycyny ortopedycznej wg Cyriaxa, metody PNF. Specjalizuje się w zakresie fizjoterapii w ortopedii i traumatologii narządu ruchu, diagnostyce i terapii wad postawy, ze szczególnym uwzględnieniem skolioz. Szczególnie zainteresowany diagnostyką narządu ruchu człowieka, diagnozą różnicową oraz biomechaniką kliniczną. Jest autorem publikacji i wystąpień naukowych.

Komentarze i opinie (51)

siwa
opublikowany 03.12.2018

witam będę mieć operacje i chciałabym wiedzieć jak długo trwa leczenie oo by wrócić do normalnego funkcjonowania

nina104
opublikowany 13.12.2018

#siwa Również szukam osób, które są po operacji palucha sztywnego- czekam na zabieg, ale nie wiem czy nie za szybko i zbyt pochopnie podjęłam decyzję. Jeszce też nie zdecydowałam czy to endoproteza, czy ruchomy staw. Ktoś pomoże?

Ula
opublikowany 16.12.2018

#nina104 Jestem po operacji 21 listopada. Oczyszczenie stawu. Jest już ok. Staw jest ruchomy. Nie było wielkiego bólu. Dwie doby po operacji przeciwbólowe i tyle. Specjalny buciki do chodzenia. Trzeba oszczędzać nogę więc przygotuj sobie lekturę kocyk i święty spokój. Najlepiej tak z miesiąc po. Później smigasz i masz z głowy. Żałuję tylko że tak długo zwlekalam..

MS
opublikowany 18.12.2018

#Ula a gdzie była robiona ta operacja?

Ruda
opublikowany 19.12.2018

#nina104 Jestem po operacji 5 grudnia. Po mieszkaniu chodzę już bez specjalnego buta. Jest ok. Żałuję że czekałam tak długo

Iwona
opublikowany 21.01.2019

#nina104 Ja wlasnie tez juz mam termin i chcialabym sie troche wiecej dowiedziec jak jest po. Miala juz Pani OP? Moglaby Pani cos wiecej napisac. Pozdrawiam

Anna
opublikowany 23.01.2019

#nina104 Witam, jestem po operacji sztywnego palucha od 12.11.2018 r nie jest łatwo.

Aga
opublikowany 09.01.2019

#siwa Jestem tydzień po operacji,jeszcze przyjmuje środki przeciwbólowe,zaczynam sie trochę poruszać po domu w bucie odciazajacym,większośc leze,z uniesioną nogą,trzeba uzbroić się w cierpliwość...a miesiąc to mamy z głowy, operacja kości to nie skaleczenie

R
opublikowany 16.01.2019

#Aga Miałem zabieg ok miesiąc temu, nie było źle. Staw nadal trochę boli, ale od jakiegoś czasu mogę już chodzić i prowadzić auto. Mimo że odginam sobie palucha mam wrażenie że zakres ruchu się nie poprawił.

Iza
opublikowany 08.04.2019

#siwa To zależy ,6 tyg napewno chodzisz w bucie pooperacyjnym,później dodchodzisz do sprawności poprzez rehabilitację ćwiczenia i czas... 3-4 msc kulałam i w sumie nadal czuje jeszcze ból przy końcowym odbiciu stopy podczas chodzenia

Ola
opublikowany 04.01.2019

Wczoraj miałam operowany paluch,ból jest ale do zniesienia...aczkolwiek nie ma mowy stanąć na tą nogę nawet w bucie operacyjnym.Czekam na męża żeby na wózku zabrał mnie do toalety bo personel medyczny słabo funjcjinuje

Dorota
opublikowany 11.01.2019

#Ola Do Ola, przymierzam się do operacji palucha dużego lewej stopy. Napisz proszę coś więcej jak się czujesz i jak przebiega proces rehabilitacji. Czy potrzebny jest ktoś do opieki , bo mieszkam sama ????

Ola
opublikowany 11.01.2019

#Dorota A więc tak 3-4 dni po zabiegu bol był u mnie duży,byłam jeszcze w szpitalu,dodawałam ketonal,po powrocie do domu,większość czasu leze,poruszam się w bucie odciazajacym, noga nie boli aż tak bardzo ale jest zmrowiała,sztywna itp. Dziś jest 8 dzień po zabuegu. Ja na szczęście mam pomoc w domu,i dobrze jeśli ona jest,może być ciężko samej ...

nina104
opublikowany 12.01.2019

#Ola Czy zdecydowałaś się na operację, bo ból był już tak duży, że nie było wyjścia? Czy swiadomie - wiedząc, że jest to nieuniknione, a ból po prostu był? Czy masz usztywnienie, czy staw będzie ruchomy ?

Ola
opublikowany 13.01.2019

#nina104 Nie mam śrub. Osteofit nie był bardzo duży ale każdy krok sprawiał mi już lekki bol,nie można czekać z tym też bo staw ponoć niszczy się coraz bardziej, narazie próbuje zginąć lekko palec do dołu,gorzej jest w górę,ale to dopiero 19 dni po...

Iwona
opublikowany 21.01.2019

#Ola Witam, miala Pani usztywniony palec czy jakis inny rodzaj zabiegu? Jestem wlasnie przed i bylabym wdzieczna za kilka informacji. Pozdrawiam

Karola
opublikowany 25.01.2019

#Ola Witam gdzie wykonująć takie operacje?

Ola
opublikowany 03.02.2019

#Karola Ja miałam w szpitalu normalnie przez ortopede na fundusz

Becik
opublikowany 20.02.2019

#Ola Ja jutro się zgłaszam do szpitala.Narazie nie myślę o zabiegu.Mam tylko nadzieję ,że warto,bo prawdę powiedziawszy, człowiek przyzwyczaił się do tego bólu.Jednak mam nadzieję,że coś się zmieni i że rehabilitacja nie będzie trwała długo.

Karola
opublikowany 25.01.2019

Witam gdzie w Polsce wykonują takie operacje. Rozmawiałam z ortopedą i powiedział mi że jest dosłownie kilka klinik które dobrze wykonują operacje na stopach, niestety zapytałam go jakie

nina104
opublikowany 04.02.2019

#Karola Ja będę robiła w W-wie Poradnia Chorób Stopy ul. Bartnicza, ale są i inne

Fela
opublikowany 05.02.2019

#nina104 Ortopedia w Bialymstoku szpital Sniadeckiego na Sklodowskiej. Jestem tydzień po operacji

Jz
opublikowany 09.03.2019

#Fela Halluxmed Komorniki pod Poznaniem

nina104
opublikowany 31.03.2019

#Fela Próbuję dostac się do tego szpitala , w którym ty byłaś operowana. Napisz proszę, jak po takim czasie od operacji się czujesz? Chcialabym skontaktować się z Tobą na priv

Daga
opublikowany 20.03.2019

#nina104 Witam, Mam pytanie czy pani jest zadowolona z tej Poradni ? bo niestety mi powiedziano w szpitalu w Wawie ze mogą mi tylko zastrzyk blokujący ból zrobić bo nic więcej nie mogą zrobić. a mam sztywność palca

nina104
opublikowany 31.03.2019

#Daga Jestem jeszcze przed zabiegiem, wiec ciężko cokolwiek powiedzieć.

Bąk
opublikowany 06.06.2019

#Karola Klinika sportowa w Żorach. Właśnie jestem po operacji. Polecam.

Iza
opublikowany 09.02.2019

Ja jestem 5 tydzień po operacji,miałam prosta stope przed zabiegiem,kość byka na grzbiecie stopy,a teraz po operacji mam gule zgribuenie z boku nad szwem ,które wygląda jak halux Wątpię żeby to zeszło ,to chyba taka blizna od środka ...stopa wyglafa okropnie

nina104
opublikowany 10.02.2019

#Iza Bądz dobrej myśli, na pewno zejdzie i opuchlizna i rana się wyrówna. A życie z bólem przy każdym kroku to wyjście??? A perspektywy bez operacji nie ma, tylko nasilający się ból. Ja podchodzę optymistycznie

Aps
opublikowany 02.06.2019

#nina104 Jestem po operacji. Moj zabieg trwal 30 minut, bezbolesny zupelnie. Po dwoch dniach jestem w domu, biore przeciwbolowe co 6 h teraz oraz zastrzyki przeciwskrzepowe robie sobie sama. Bol do wytrzymania. Stopa wyglada po operacji lepiej, tylko szwy swiadcza,ze byl zabieg. Jestem pod wrazeniem fachowosci lekarzy i pielegniarek. Mam 70 lat, ciesze sie ze zdecydowalam sie na operacje, bo bol przy chodzeniu byl nieznosny. Odwagi, nie jest zle!

Monia
opublikowany 22.02.2019

Witam, miałam operacje w styczniu- paluch sztywny. Na sale wróciłam po godz. 15, o 19 mogłam podnieść głowę po znieczuleniu a o 20 już poszłam do łazienki opierając się na mężu i zabandażowanej stopie. Ból był do zniesienia, w domu kule 3 dni i but pooperacyjny. teraz zaczyna boleć przy chodzeniu, ćwiczę palec wieczorami próbując go zginać w górę ale szału nie ma. Myślałam, że tak od razu się sam będzie zginał a tu trzeba go tego dopiero nauczyć . Przy bliźnie zrobił się taki zrost i jest bolący przy dotyku. Czuję go jakby kawałek kości. Ciekawe czy tak ma być. Dopiero początkiem marca idę na kontrole to się dowiem. Nie mogłam w ogóle zgiąć palca do góry- brak możliwości włożenia jakichkolwiek szpilek.... mam nadzieje, że to się zmieni

Ola
opublikowany 24.02.2019

#Monia Widzę że mamy tak samo I ja też miałam w styczniu

Iwona
opublikowany 21.08.2024

#Monia Monia czy ta operacja przyniosła oczekiwane rezultaty? Możesz zgiąć palec do góry i założyć szpilki? Mam to samo i szukam szpitala, który mi zoperuje paluch sztywny. Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!

Bea
opublikowany 23.02.2019

Ja jestem drugi dzień po operacji,narazie ból jest spory,cały czas na środkach przeciwbólowych.Ale da się wytrzymać

Ola
opublikowany 24.02.2019

U mnie minął 7 tydzień,jestem już po rehabilitacji,chodzę w swoich butach,ale dalej czuje bol i sztywność przy zginaniu końcowym stawu,ostatnio ten ból odczuwam bardziej od spodu stopy,no i dalej jest opuchlizna ,a raczej zgrubienie pod skórą z boku

marcia
opublikowany 25.02.2019

#Ola Będzie dobrze.Ja jestem 4 lata po zabiegu sztywnego palucha u prawej nogi,a teraz czekam na termin drugiej nogi.obecnie mam problem bo ten palec jest spuchnięty i nie wiem czy taki można operować.

Ola
opublikowany 01.03.2019

#marcia A pamiętasz po jakim czasie twoja stopa wróciła do normalnej sprawnisci? Długo czułaś b l? Czy staw długo był sztywny?

Bea
opublikowany 10.03.2019

#Ola Rehabilitacje sama robiłaś w domu?czy gdzieś chodziłaś?ja jestem 2 tydzień po operacji i narazie nie ma mowy o ruszaniu tym paluchem.Myslalam,że szybciej się będzie goiło.

Ola
opublikowany 10.03.2019

#Bea 2 tygodnie to bardzo wcześnie ,możesz powoli zaczynać zginąć palca ,na tyle ile ci ruchomości i bol pozwoli, kości zrastają się do 6 tyg. Ja reh.zaczelam około 7 tyg.po zabiegu laser,ultradzwieki, jonoforeza i mobilizacja ruchowa z fizjoterapeutą,ale wiadomo jak to jest na NFZ,w domu sama ćwiczę paluch i rozciąga staw.jestem ponad 2 msc po i staw jest ruchomy,ale tylko w około 70 ,ból nadal czuje przy każdym zgięciu czyli kroku ,ogólnie póki co jest gorzej niż przed zabiegiem,na zdjęciu rtg prawie nie ma chrząstki stawiwej I kości są blisko siebie, nie ma przestrzeni,najprawdopodobniej pełna nieruchomość stawu już nie wróci chyba ze poddam sie drugiej opercaji z wstawieniem endoprotezy silikonowej Trochę się podlamałam,bo mam dopiero 35 lat c chciałabym normalnie funkcjoniwac i choć czasem założyć szpilki... Niedługo mam konsultacje jeszcze z innym lekarzem

nina104
opublikowany 11.03.2019

#Ola Ola jeśli mogłabyś mi napisać jaki rodzaj zabiegu miałaś, bo się zaczynam w tym wszystkim gubić . Lekarz przedstawił mi 2 opcje osteotomię- ale nie daje gwarancji trwałości, może być potrzebna kolejna operacja za jakiś czas, ale z ruchomością z tym, że z długą rehabilitacją i usztywnienie . Waham się nad usztywnieniem, bo jestem aktywna ruchowo i boję się ograniczeń . Nie znam osób, które mają takie zabiegi za sobą i szukam rady.

Asia
opublikowany 02.04.2019

Witam. Czy jest ktoś kto jest zadowolony w dłuższej perspektywie czasowej po zabiegu? Chodzi o zmniejszenie bólu stopy i powrót do normalnej aktywności ? Dla mnie chyba nie ma innej opcji niż zabieg i chciałabym wiedzieć co mnie czeka po -

Ola
opublikowany 29.04.2019

Jestem 4 msc po operacji Jak się dziś okazuje nie udanej,palec boli przy zginaniu chodzeniu .Bylam na konsultacji u dwóch lekarzy ,twierdzą że staw nie został dobrze oczyszczony.Sprobuje jeszcze jednej rehabilitacji ,ale wątpię by stopa wróciła do pełnej sprawności,raczej czeka mnie reoperacja.

nina104
opublikowany 03.05.2019

#Ola Mi zapaliło się czerwone światełko, że może nie być lepiej po operacji. Zaczęłam się obawiać zabiegu. Pewien lekarz na kolejnej konsultacji utwierdził mnie w moich obawach. Spróbuję więc na razie kolagenu w staw, może kwasu hialuronowego. Operację, mimo zapłaconej przedpłaty pewnie odłożę. Zastanawiam się tylko jaki rodzaj operacji miałaś Olu, bo mi proponują usztywnienie stawu i niby ból całkowicie ma to zlikwidować.

Ola
opublikowany 05.05.2019

#nina104 U mnie to był zabieg osteotomii ,lekarz wyciął kostkę osteofit z góry wcinając się również w staw ,mówił że usunął 1.5 cm kości,inny po obejrzeniu zdjęć rtg stwierdził że jest za mało usunięte,a ból odczuwam najbardziej tak między dużym a drugim palcem gdzieś w środku... Znajoma miala tez ostrzykiwane kolagenem i komórkami macierzystymi i nic jej nie pomoglo ,a wydała 4 tyś na te zabiegi.Ja muszę znaleźć jeszcze dobrego lekarza który naprawdę specjalizuje się w tego typu operacjach...

Ula
opublikowany 29.07.2020

#Ola Olu,jeśli znajdziesz naprawdę dobrego lekarza daj znać.Ja swoją drogą mocno się zastanawiam nad operacją.Jestem tancerką i chyba będę musiała porzucić moje ukochane hobby. Boli niestety.

Marlena
opublikowany 11.05.2022

#Ula Witam, czy ktos z Państwa mial operacje artrodeza palucha sztywnego? CZY operacja spełnila oczekiwania? Czy ze sztywnym stawem da sie tańczyć?

aneta
opublikowany 16.08.2022

#Marlena Ja się zastanawiam nad tą metodą, takie mam wskazania, ale mało o niej wiem...Jeżeli Pani udało się czegoś dowiedzieć, to czekam na odpowiedż, Zastanawiam się, gdzie można wykonać ten zabieg na NFZ?

Agata
opublikowany 31.08.2022

#aneta Lux med Warszawa Puławska- miałam 19 sierpnia cheiletomię. Obecnie wracam do chodzenia. Jest opuchlizna i boli, trudno powiedzieć choć mam wrażenie że zrobiło się mi luźniej około palca wokół stawu, zobaczymy. Lekarz po operacji powiedział że palec nie jest idealny, są zwyrodnienia i być może w przyszłości czeka mnie usztywnienie. Poza tym osteofity mogą ponownie narastać

Dota
opublikowany 17.09.2022

#aneta W szpitalu wojewódzkim w Ciechanowie. Dr POBOŻY

Doti
opublikowany 05.10.2022

#Dota To prawda. Miałam zabieg cheilektomii 14.09.2022r., wykonał dr Tomasz Poboży. Polecam Szpital w Ciechanowie. Do dr a można się umówić w Przychodni Arnika. Jestem po zdjęciu szwów. Jeszcze nie mogę chodzić, ból się utrzymuje, chodzę w bucie pytu gejsza. Jestem dobrej myśli. Nie należy długo zwlekać z operacją, bo później grozi całkowitym usztywnieniem.

Atteloiv
opublikowany 01.03.2023

#aneta Mi także lekarz sugeruje ten zabieg na sztywnego palucha z osteofitami. Tylko nie umiem się doszukać opinii po i gdzie najlepiej zrobić . Czy jest Pani może już po?