Artretyzm – przyczyny, objawy, leczenie

Daniel Gajda fizjoterapeuta 22 listopada 2017

Przyczyną artretyzmu jest nadmiar kwasu moczowego we krwi, który wywołuje zapalenie stawów. Choroba najczęściej atakuje palucha (podagra), jednak może obejmować barki, kręgosłup czy dłonie. Objawy to m.in. sztywność i silny, ostry ból stawów oraz obecność tzw. guzków dnawych. Leczenie jest przede wszystkim objawowe, duże znaczenia ma także odpowiednia dieta przy dnie moczanowej.

Artretyzm – przyczyny, objawy, leczenie — Fotolia

Spis treści

Artretyzm – nadmiar kwasu moczowego we krwi
Przyczyny artretyzmu – co wywołuje dnę moczanową?
Objawy artretyzmu – jak rozpoznać zmiany artretyczne?
Ostry napad artretyzmu – co robić?
Podagra – dieta w profilaktyce artretyzmu
Leczenie artretyzmu – jak zapobiegać atakom bólu stawów?

Artretyzm – nadmiar kwasu moczowego we krwi

Artretyzm, inaczej dna moczanowa, to choroba stawów określana niegdyś jako choroba bogaczy. W jej przebiegu dochodzi do nagromadzenia nadmiernych ilości kwasu moczowego we krwi (stąd też inne określenie – skaza moczanowa), jego gromadzenia i krystalizacji z racji braku możliwości rozpuszczenia. Kryształki, tzw. moczany, zaczynają się odkładać w stawach i okołostawowej tkance, przyczyniając się do powstania zapalenia stawów. Schorzenie obejmuje różne rodzaje stawów, stąd mówi się o artretyzmie kolan, dłoni czy kręgosłupa. Najczęściej atakuje palucha stopy – w takiej postaci określana jest jako podagra.

Wyróżnić można dwa rodzaje artretyzmu:

artretyzm pierwotny – pojawia się wtedy, kiedy z niewyjaśnionych przyczyn organizm zaczyna produkować zbyt dużą ilość kwasu moczowego;
artretyzm wtórny – jest najczęściej następstwem napromieniowania, białaczki, przyjmowania zbyt dużej ilości alkoholu i leków, przejadania się, przewlekłej niewydolności nerek, nadwagi, nadciśnienia i otyłości.

Przyczyny artretyzmu – co wywołuje dnę moczanową?

Podagra u mężczyzn diagnozowana jest o wiele częściej niż ma to miejsce w przypadku kobiet. U tych ostatnich choroba uwidacznia się najczęściej po menopauzie, kiedy to, w związku z w związku ze zmianami gospodarki hormonalnej, dochodzi do zwiększenia poziomu kwasu moczowego (hiperurykemii).

Do przyczyn artretyzmu zalicza się:

nieprawidłowa przemiana materii,
niedawny uraz bądź przebyta operacja,
jakiekolwiek zakażenia,
zbyt duże ilości przyjmowanych leków zarówno moczopędnych jak i tych, które przyczyniają się do obniżenia ciśnienia,
powikłania przebytych chorób,
nadwaga, otyłość,
nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca,
zaburzenia lipidowe.

W odpowiedzi na niezdrowy styl życia także może rozwinąć się dna. Choroba bywa skutkiem braku dostatecznej ilości ruchu, a jednocześnie nadmiernego wysiłku fizycznego. Do wystąpienia skazy moczanowej przyczynia si,ę ponadto ciągła ekspozycja na stres czy przyjmowanie niewystarczającej ilości płynów, prowadzące do odwodnienia organizmu. Przyczyną dny moczanowej bywają także uwarunkowania genetyczne oraz ciężkie choroby, np. nowotworowe.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Objawy artretyzmu – jak rozpoznać zmiany artretyczne?

Artretyzm przez długi czas może rozwijać się, nie dając żadnych odczuwalnych dolegliwości. We wczesnym etapie jedynym sygnałem problemu jest podwyższony poziom kwasu moczowego Objawy artretyzmu są następujące:

przeważnie występują w nocy bądź po przebudzeniu,
ostry, silny ból stawów
obrzęk, błyszcząca i napięta skóra,
czasem osłabienie, gorączka,
u mężczyzn najczęściej staw śródstopno-paliczkowy palucha (podagra), natomiast u kobiet częściej występuje artretyzm dłoni (chiragra),
zaatakowane mogą być również stawy, takie jak: barkowy (omagra), kolanowy (gonagra), a także stawy kręgosłupa (rachidagra),
zmiany występujące w układzie moczowym (zapalenie nerek, kamica),
artropatia (zmiany przewlekłe stawów),
występowanie guzków dnawych (tophi)
może pojawić się znaczny spadek wagi, problemy z poruszaniem się, wstawaniem, klękaniem i innymi aktywnościami życia codziennego.

Ostry napad artretyzmu – co robić?

Leczenie artretyzmu skutkujące całkowitym wyeliminowaniem choroby nie jest obecnie możliwe. Podejmowane działania mają na celu złagodzenie objawów, poprzez obniżenie poziomu wspomnianego kwasu moczowego i stosowania profilaktyki żywieniowej. Postępowanie należy skonsultować z lekarzem, który na podstawie indywidualnego obrazu choroby, zdecyduje o sposobie działania.

W przypadku ataku artretyzmu, ulgę może przynieść okład z lodu i unieruchomienie stawu, który został zajęty aż do momentu zmniejszenia się dolegliwości. Gdy napad dny jest na tyle ostry, że nic nie pomaga, należy zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykosteroidy. Ważne jest szybkie rozpoznanie i zwalczanie czynników wywołujących napady, co wiąże się również z zatrzymaniem dalszego rozwoju choroby.

Podagra – dieta w profilaktyce artretyzmu

Do profilaktyki artretyzmu należy odpowiednia dieta. Co jeść przy skazie moczanowej? Żywienie opiera się przede wszystkim na:

spożywaniu zup opartych na warzywnych wywarach,
spożywaniu dużej ilości owoców i warzyw,
rozsądnym odchudzaniu,
unikaniu alkoholu i kawy w dużych ilościach,
zapobieganiu otyłości,
aktywnym trybie życia w celu zachowania elastyczności i odpowiedniej ruchomości stawów,
dużej ilości spożywania płynów,
nie przekraczaniu dziennego zapotrzebowania organizmu na mięso i inne produkty,
nie objadaniu się na noc.

Wprowadzenie odpowiedniej diety przy dnie moczanowej może przyczynić się do znacznego zmniejszenia nasilenia dolegliwości.

Leczenie artretyzmu – jak zapobiegać atakom bólu stawów?

Artretyzm, który jest nieleczony, może powodować objawy nawet przez kilka tygodni. Szybka reakcja pozwoli skrócić czas występowania objawów nawet do kilku dni. Nie ma konkretnego leku, który pozwoliłby całkowicie wyeliminować chorobę i jej objawy. Stosując odpowiednią dietę można ją na pewien czas zablokować i zmniejszyć ryzyko jej występowania. Zastosowanie diety przyczyni się do zmniejszenia występujących dolegliwości oraz przyspieszy rekonwalescencję pacjenta. Produktami, które powinno się spożywać są: chude mięsa i wędliny, wszelkiego rodzaju nabiały z wyłączeniem tłustych rzeczy, warzywa, owoce. Zmniejszyć należy spożywanie soli, która przyczynia się do zatrzymania w organizmie wody, kawy, alkoholu, słodkości, potraw smażonych oraz wszelkiego rodzaju tłustych potraw.

W typowym leczeniu artretyzmu stosuje się również leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jak i moczopędne oraz te, które przyczynią się do hamowania syntezy kwasu moczowego. Czasem zalecana jest rehabilitacja w postaci masaży czy zabiegów fizykoterapeutycznych.

Brak ruchu powoduje, że sztywność stawów się zwiększa, dlatego warto zadbać o odpowiednią dawkę aktywności. Trzeba pamiętać o tym, że rodzaj i jakość ćwiczeń powinna być indywidualnie dobrana do pacjenta, skonsultować się w tym przypadku można z fizjoterapeutą, który dostosuje konkretny zestaw ćwiczeń. Wskazana jest również mniej obciążająca dyscyplina, jaką jest pływanie. Ćwiczenia oraz wszelkiego rodzaju ruch pozwala na kontrolę wagi, dbają i kształtują układ mięśniowy, co może być pomocne przy łagodzeniu objawów podagry.

Opublikowano: 22.11.2017;

Oceń:

4.3

Daniel Gajda

Fizjoterapeuta

Fizjoterapeuta, terapeuta manualny, terapeuta tkanek miękkich. Absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Ukończył liczne kursy specjalistyczne z zakresu fizjoterapii i systematycznie pogłębia swoją wiedzę biorąc udział w licznych szkoleniach. W pracy zawodowej konsultuje oraz rehabilituje zarówno pacjentów ortopedycznych, neurologicznych, a także sportowców i dzieci. Jego główny kierunek zainteresowań to: system mięśniowo-powięziowy, trening motoryczny i funkcjonalny, terapia manualna oraz rehabilitacja sportowa.