Co to jest kryptosporydioza?
Kryptosporydioza (łac., ang. cryptosporidiosis) to powszechnie występująca na całym świecie choroba pasożytnicza u ludzi i u zwierząt. Najczęściej wywołuje ją pasożyt Cryptosporidium parvum, czyli pasożyt zwierząt domowych.
Zakażenie tym pasożytem to jedna z częstszych przyczyn biegunek – może dotyczyć nawet 30–40 proc. wszystkich przypadków. Najczęściej występuje kryptosporydioza u dzieci i osób starszych, a także u osób z osłabionym układem odpornościowym.
Cryptosporidium parvum – jak można się zarazić oocystą?
Inwazyjną postacią pasożyta są oocysty, które rozwijają się w jelicie i są wydalane wraz z kałem. Nosicielem pasożyta jest przede wszystkim bydło domowe, schorzenie może przejść na domowników w gospodarstwie, w którym występuje kryptosporydioza u cieląt.
Kryptosporydiozą można się zarazić na drodze kontaktu bezpośredniego z zakażonymi zwierzętami, a także spożywania zakażonej wody czy nieumytych owoców bądź warzyw. Oocysty są odporne na działanie niskiej temperatury czy chlorowania wody, a ich niewielkie rozmiary uniemożliwiają ich zatrzymanie w procesie filtracji wody. Wszystko to sprzyja łatwemu przenoszeniu się form inwazyjnych pasożyta.
Po połknięciu oocysty dochodzi uwolnienia sporozoitów. W jelicie cienkim wnikają one do komórek nabłonkowych i tu się namnażają, aż ostatecznie powstają dojrzałe oocysty; część z nich wydalana jest na zewnątrz wraz z kałem, zaś część przenika do krwiobiegu i prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych.
Przeczytaj: Szczepienie przeciw polio – zwykłe czy skojarzone?
Kryptosporydioza – objawy
Zakażenie kryptosporydiozą u człowieka może przebiegać bezobjawowo. Najczęściej jednak pojawiają się symptomy choroby – najczęściej około tygodnia po zakażeniu. Kryptosporium namnaża się w przewodzie pokarmowym, a zatem główne objawy kryptosporydiozy dotyczą dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
W przebiegu inwazji Cryptosporidium charakterystyczne jest występowanie obfitej, wodnistej biegunki bez domieszki krwi. Najczęściej biegunka mija samoistnie, jednak u osób z upośledzoną odpornością dochodzi do dalszych komplikacji. Rozwija się stan zapalny błony śluzowej jelit, skrócenie kosmków jelitowych i zaburzenia wchłaniania.
Poza luźnymi stolcami, do objawów cryptosporidiosis zalicza się:
- kurczowe bóle brzucha,
- nudności,
- gorączkę,
- brak apetytu.
Występują także ogólne objawy zakażenia – osłabienie, spadek masy ciała.
Kryptosporydioza – badania
Objawy zakażenia Cryptosporidium parvum nie są charakterystyczne, zatem konieczne jest wykonanie diagnostyki laboratoryjnej. Podstawowym badaniem jest analiza świeżej próbki kału pod kątem obecności oocyst. Możliwe jest także wykrycie pasożyta w próbce kału utrwalonej w formalinie. W kale wykryć można ponadto DNA pierwotniaka metodą PCR, a także antygeny pasożyta wykrywane metodami immunoenzymatycznymi.
Rzadko stosowane badania w diagnostyce kryptosporydiozy to detekcja pasożyta w materiale z biopsji jelita, pęcherzyka żółciowego czy dróg żółciowych, a także próbkach plwociny.
Kryptosporydioza u ludzi – leczenie
Leczenie kryptosporydiozy sprowadza się do stosowania leków przeciwpasożytniczych:
- nitazoksanidu w dawce 500 mg przyjmowanej dwa razy dziennie przez 3 dni,
- paromomycyny w dawce 500 mg 4 razy na dobę,
- spiramycyny,
- klarytromycyny.
Pomocniczo można stosować elektrolity w przebiegu biegunek, a u osób z zaburzoną odpornością – leki przeciwwirusowe.
Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Zapobieganie zakażeniu kryptosporium
Profilaktyka kryptosporydiozy – podobnie jak w przypadku innych pasożytów bytujących w przewodzie pokarmowym – sprowadza się do zachowania higieny. Konieczne jest mycie rąk, dokładne mycie warzyw i owoców, unikanie spożywania niedogotowanych owoców morza.
Ponadto należy unikać spożywania nieuzdatnionej wody oraz kąpieli w wodzie, która nie była poddana ozonowaniu.
