Nadciśnienie w ciąży - rodzaje
Według National High Blood Pressure Education Program Working Group on High Blood Pressure in Pregnancy u kobiet ciężarnych możemy wyróżnić następujące postacie nadciśnienia tętniczego:
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze – rozpoznane przed ciążą lub przed ukończeniem 20. tygodnia ciąży i utrzymujące się dłużej niż 6 tygodni po porodzie;
- stan przedrzucawkowy/rzucawka – wzrost ciśnienia tętniczego i obecność białkomoczu po zakończeniu 20. tygodnia ciąży. Rzucawka - pojawienie się epizodu drgawek toniczno-klonicznych w przebiegu stanu przedrzucawkowego;
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze z „nałożonym” stanem przedrzucawkowym – czyli współistnienie stanu przedrzucawkowego z przewlekłym nadciśnieniem;
- nadciśnienie tętnicze ciążowe – podwyższone ciśnienie tętnicze po 20. tygodniu ciąży bez towarzyszącego białkomoczu. Możemy wyróżnić: nadciśnienie przemijające – jeśli w czasie porodu nie wystąpił stan przedrzucawkowy i ciśnienie tętnicze uległo normalizacji w ciągu 12 tygodni po porodzie oraz nadciśnienie przewlekłe – jeśli podwyższone wartości ciśnienia tętniczego utrzymują się dłużej niż 12 tygodni od zakończenia ciąży.
Nadciśnienie w ciąży - przyczyny
Wśród przyczyn nadciśnienia tętniczego w ciąży zalicza się:
- pierwsza ciąża i pierwszy poród;
- wiek: poniżej 18 roku życia i powyżej 35 roku życia;
- schorzenia naczyń krwionośnych;
- obciążony wywiad rodzinny: przebyta rzucawka lub stan przedrzucawkowy w najbliższej rodzinie;
- choroby układowe:toczeń układowy, schorzenia nerek, cukrzyca;
- ciąża wielopłodowa;
- wielowodzie– nadmierna ilość płyny owodniowego;
- stres.
Kobieta ciężarna z nadciśnieniem
Ciąża u kobiety chorującej na nadciśnienie tętnicze powinna być zaplanowana ze względu na to, że zaliczana jest do ciąż wysokiego ryzyka i może wiązać się z powikłaniami. Należy uwzględnić, czy jest możliwość wyeliminowania przyczyny nadciśnienia, np. choroby nerek oraz ocenić zaawansowanie schorzenia i ryzyko powikłań narządowych. W przypadku gdy pacjentka przyjmuje leki na stałe, należy ocenić czy mogą być one stosowane bezpiecznie w ciąży.
Do powikłań ciąży wnikających z przewlekłego nadciśnienia tętniczego, możemy zaliczyć:
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu,
- przedwczesne oddzielenie się łożyska,
- poród przedwczesny.
Niezwykle ważne jest monitorowanie ciśnienia tętniczego przez cały okres ciąży oraz badanie funkcji nerek (oznaczanie białkomoczu), kontrola ta pozwala na ocenę progresji zmian.
Nadciśnienie w ciąży - leczenie
Dostępna ilość leków przeciwnadciśnieniowych na rynku farmaceutycznym jest bardzo duża. Jednak ze względu na wpływ leków na płód ilość farmaceutyków, które mogą być zastosowane w ciąży jest znaczenie ograniczona. Jak w przypadku każdego schorzenia, w ciąży obowiązuje złota zasada leczenia najmniejszą skuteczną dawką dająca dobrą kontrolę schorzenia. Leczenie farmakologiczne kobiet w ciąży ma na celu zapobieganie rzucawce oraz innym, poważnym powikłaniom stanu przedrzucawkowego. Lekami z wyboru są metyldopa, hydralazyna, nifedypina oraz labetalol.
W wybranych przypadkach, gdy leczenie nie przynosi efektu, można zastosować leki przeciwnadciśnieniowe z innej grupy. Inhibitory konwertazy angiotensyny, które są powszechnie stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, nie są zalecane w ciąży ani u kobiet planujących ciążę, ze względu na ich działanie teratogenne.
