Co to jest trzydniówka?
Rumień nagły, potocznie zwany trzydniówką, jest to wirusowa choroba zakaźna wieku dziecięcego. Uważa się, że wirus wywołujący trzydniówkę odpowiada za około połowę wszystkich przypadków gorączki u niemowląt – to jedna z częstszych infekcji w tej grupie wiekowej.
Cechą trzydniówki, wyróżniającą ją spośród innych wysypkowych chorób zakaźnych wieku dziecięcego, jest to, że zwykle dopiero po jej ustąpieniu poznajemy przyczynę choroby.
Najczęstsze cechy charakterystyczne trzydniówki to:
- wysoka gorączka, która utrzymuje się zwykle 3–4 dni;
- bóle głowy, osłabienie, brak apetytu, kaszel, katar, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych na szyi;
- po ustąpieniu gorączki pojawia się drobnoplamista, plamisto-grudkowa, rumieniowata wysypka – zmiany zazwyczaj lokalizują się na twarzy, tułowiu, niekiedy na udach i pośladkach.
Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów
Trzydniówka – przyczyny
Trzydniówka wywoływana jest przez herpeswirusa typu 6, rzadziej typu 7, enterowirusy, adenowirusy. Na trzydniówkę chorują głównie dzieci między 6. a 24. miesiącem życia. Zwykle choroba ta nie występuje w pierwszych 2. miesiącach życia ze względu na silną odmatczyną odporność, jaką posiada w tym okresie organizm dziecka.
Trzydniówką, a raczej wirusem ją powodującym, dziecko może się zarazić zarówno od dorosłych, jak i innych dzieci. Najczęściej źródłem wirusa jest inne zakażone pierwotnie dziecko (także z zakażeniem bezobjawowym), rzadziej dorosły w okresie bezobjawowej reaktywacji zakażenia. Trzydniówkę charakteryzuje duża zakaźność. Do chwili wystąpienia wysypki dziecko stanowi źródło zakażenia dla innych. Okres wylęgania choroby trzydniowej (czyli czas od momentu zakażenia do wystąpienia objawów) wynosi średnio od 7 do 17 dni.
Trzydniówka – objawy
Pierwszym objawem trzydniówki jest wysoka gorączka dochodząca nawet do 40°C. Podwyższonej temperaturze ciała dziecka na ogół nie towarzyszą żadne inne objawy chorobowe, chociaż mogą wystąpić objawy ogólne, takie jak:
- bóle głowy,
- osłabienie,
- zmiany grudkowe w gardle,
- kaszel,
- katar,
- biegunka,
- powiększenie węzłów chłonnych szyjnych.
Zwykle, pomimo wysokiej gorączki, dziecko czuje się dobrze. W ekstremalnych sytuacjach mogą wystąpić drgawki gorączkowe. Wysoka temperatura w trzydniówce może utrzymywać się od 3 do 7 dni (zwykle 3 dni – stąd nazwa choroby). W momencie spadku temperatury na ciele dziecka występuje wysypka. Dla trzydniówki typowa jest drobnoplamista, plamisto-grudkowa lub rumieniowa wysypka występująca przede wszystkim na tułowiu i szyi, czasem na twarzy lub kończynach. Wysypka zanika po uciśnięciu, nie pozostawia śladów. Zmiany na skórze dziecka szybko bledną, a po kilku dniach całkowicie ustępują.
Trzydniówka u niemowlaka – leczenie
Gorączkujące dziecko należy bacznie obserwować. Jednym z najważniejszych zadań przed jakim staje rodzic jest nawadnianie dziecka. Do tego celu najlepiej wykorzystać dostępne bez recepty doustne płyny nawadniające. Sprawdzą się także herbatki ziołowe. Dziecku należy podawać lekkie posiłki.
Drugi front to walka z wysoką gorączką. Warto postawić na naturalne i bezpieczne leki. Jednym ze sposobów, by szybko zbić gorączkę jest ekstrakt z lipy. Stosuje się także paracetamol i ibuprofen w odpowiednich dawkach.
W przypadku temperatury przekraczającej 38°C należy stosować chłodne okłady na czoło i kark albo letnią kąpiel. Temperatura wody, w której kąpiemy malucha powinna być o 2°C niższa niż temperatura jego ciała. Często zmieniajmy pościel oraz piżamkę dziecka.
Jeśli pomimo stosowania środków przeciwgorączkowych temperatura u dziecka nie spada albo pojawiają się inne dodatkowe objawy (m.in. biegunka, bolesne oddawanie moczu, dolegliwości związane z układem oddechowym), wówczas należy niezwłocznie zasięgnąć konsultacji lekarskiej, gdyż prawdopodobnie przyczyną gorączki nie jest trzydniówka, tylko inna infekcja. Także przedłużająca się gorączka jest stanem niepokojącym, wymagającym wizyty u lekarza. Wysypka w tym przypadku nie ma charakteru wysiękowego, dlatego też nie należy jej smarować żadnymi substancjami, ponieważ nie stwarza ryzyka nadkażeń bakteryjnych.
Trzydniówka – diagnostyka i powikłania
Trzydniówkę diagnozuje się najczęściej na podstawie dokładnie zebranego wywiadu, kolejności pojawiania się objawów klinicznych i wyników podstawowych badań laboratoryjnych (morfologia krwi z rozmazem, odczyn OB, białko CRP tzw. białko ostrej fazy). Trzydniówka jest łagodną chorobą wirusową, która ustępuje samoistnie. Choroba pozostawia długotrwałą odporność, ale ponieważ powodują ją różne wirusy, dziecko może powtórne zachorować (zwykle do 4. roku życia).
Powikłania trzydniówki wynikają głównie z gorączki i są to najczęściej drgawki gorączkowe. Nie ma szczepionki chroniącej przed zachorowaniem na gorączkę trzydniową. W celu ochrony dziecka należy unikać kontaktów z osobami chorymi (co nie daje jednak gwarancji uniknięcia zakażenia) i przestrzegać zasad higieny ogólnej. Trzydniówka należy do "bezpieczniejszych" chorób zakaźnych wieku dziecięcego.
Pomimo podejrzewania przez rodziców trzydniówki warto, by każde dłużej gorączkujące dziecko obejrzał lekarz, najlepiej pediatra.
