Badanie OB (odczyn Biernackiego lub opad Biernackiego) to nieswoiste oznaczenie toczącego się w organizmie stanu zapalnego. Wykonywane jest podczas zwykłego badania krwi przy podejrzeniu procesu zapalnego, obserwacji skuteczności leczenia oraz monitorowania jego skuteczności. Przy chorobach nowotworowych odczyn Biernackiego daje wynik prawidłowy. Normy OB zależą m.in. od wieku pacjenta. Jak odczytać wyniki OB (wysokie lub niskie)?
Niskie OB – przyczyny, co może oznaczać
Badanie OB – co to takiego?
OB – Odczyn Biernackiego, określany jest również mianem odczynu opadania krwinek czerwonych. Badanie OB wykonuje się określając szybkość opadania krwinek czerwonych na dno szklanej rurki tzw. pipety w czasie 1 godziny. OB jest badaniem łatwym w wykonaniu oraz tanim, dlatego też jest chętnie zlecany przez lekarzy.
Odczyn Biernackiego jest jednym z ważniejszych badań laboratoryjnych służących do wykrywania oraz monitorowania przebiegu stanów zapalnych ostrych lub przewlekłych, chorób nowotworowych, autoimmunologicznych oraz reumatycznych. Wszelkie objawy sugerujące wystąpienie tych chorób lub zaburzeń skłaniają lekarza do zlecenia morfologii wraz z oznaczeniem OB. Ponadto morfologia, czyli badanie ogólne krwi, powinno być wykonywane przynajmniej raz w roku. Najczęściej badanie ogólne krwi wykonuje się razem z oznaczeniem OB.
Badanie ogólne krwi, w tym oznaczenie OB wykonuje się u pacjentów będących na czczo. Oznacza to, że 6 godzin przed badaniem nie należy spożywać pokarmów, ani pić. Do badania potrzebna jest niewielka ilość krwi pobrana z żyły łokciowej pacjenta.
Oznaczanie OB polega na pomiarze szybkości opadania erytrocytów na dno szklanej rurki w czasie 1 godzinie. Przyśpieszone (zwiększone) OB jest informacją o toczącym się w organizmie stanie zapalnym, jednak aby dokładnie ustalić jego miejsce należy wykonać dodatkowe badania.
Materiałem do badania jest krew pobrana na cytrynian. Krew powinna zostać pobrana na czczo. Niedostateczne wymieszanie krwi z antykoagulantem może być przyczyną nieprawidłowych wyników.
OB – norma
Prawidłowe wartości dla oznaczenia OB są uzależnione od wieku oraz płci pacjenta. Wartość OB zależy od:
- masy właściwej krwinek i osocza,
- stężenia białek we krwi,
- wielkości opadających cząstek,
- innych parametrów.
Prawidłowe wartości OB (norma OB) powinny wynosić:
- u noworodków w granicach 0 – 2 mm/h,
- u niemowląt do 6. miesiąca życia 12 – 17 mm/h,
- u kobiet przed 50. rokiem życia nie powinno przekraczać 20 mm/h,
- u kobiet powyżej 50. roku życia do 30 mm/h,
- u mężczyzn przed 50. rokiem życia nie większe OB niż 15 mm/h,
- u mężczyzn po 50. roku życia do 20 mm/h.
Normy mogą się różnić w zależności od oznaczeń w danym laboratorium.
Nieprawidłowe wyniki OB wymagają dalszej, dokładniejszej diagnostyki lekarskiej. Obniżone OB lub też podwyższone OB stanowią sygnał alarmowy, wskazujący na toczący się proces chorobowy w organizmie.
Niskie OB – przyczyny
Obniżony poziom OB może wskazywać na kilka poważnych chorób. Ważne jest, aby przy niskich wartościach odczynu Biernackiego poszerzyć diagnostykę i zróżnicować przyczynę tego stanu.
Niskie wartości OB mogą pojawić się w przebiegu:
- czerwienicy prawdziwej lub rzekomej,
- poliglobulii,
- niedokrwistości sierpowato-krwinkowej,
- w stanach zmniejszonego stężenia fibrynogenu.
Przyczyną obniżonego poziomu OB może być również przewodnienie organizmu, stany alergiczne, a także w niektórych przypadkach niewydolność krążenia.
Zażywanie leków przeciwzapalnych np. aspiryny, może dać fałszywie obniżony poziom OB. Podobny efekt może wystąpić po kortyzonie lub chininie.
Podwyższone OB – przyczyny
Podwyższone wartości OB występują podczas toczących się reakcji zapalnych w organizmie, m.in.:
- w ostrych oraz przewlekłych zakażeniach bakteryjnych,
- w posocznicy,
- chorobach autoimmunologicznych,
- chorobach reumatycznych,
- w przewlekłych stanach zapalnych, np. wątroby, trzustki, nerek oraz jelit,
- zespole nerczycowym,
- nadczynności tarczycy.
- krioglobulinemii (wystąpienie w osoczu patologicznych białek),
- ciąży,
- terapii tabletkami antykoncepcyjnymi,
- u kobiet może występować w trakcie trwania miesiączki,
- chorobach rozrostowych kości,
- układowych chorobach tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy,
- zawale mięśnia sercowego,
- urazach bądź złamaniach kości,
- zespole nerczycowym,
- hipercholesterolemii.
Przyśpieszony Odczyn Biernackiego stwierdza się również w zespole niedoboru oraz utraty białek, białaczce, szpiczaku mnogim, anemii, chłoniaku, martwicy tkanek, makroglobulinemii, a także w stanach odwodnienia organizmu.
Fałszywie wysokie wartości OB otrzymuje się w przypadku stosowania środków hamujących owulację, w ciąży, w miesiączce oraz w hiperlipoproteinemii.
Prawidłowy wynik OB nie wyklucza choroby, w tym np. zakażenia wirusowego.
Opublikowano: 17.05.2016;
aktualizacja: 16.06.2023
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kamil Kowal
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W chwili obecnej pracuje jako lekarz stażysta w Wojewódzkim Szpitalu im. Prymasa Kardynała S. Wyszyńskiego w Sieradzu. W zakresie medycyny szczególnie zainteresowany chirurgią oraz ortopedią i traumatologią.
190
Komentarze i opinie (4)
opublikowany 30.01.2019
opublikowany 23.05.2019
opublikowany 02.09.2022
opublikowany 20.09.2022