Język mosznowy to stosunkowo rzadki wariant budowy języka, który może towarzyszyć różnym schorzeniom układowym oraz wadom wrodzonym. Pojawia się u niespełna 1% populacji ogólnej, choć ryzyko wystąpienia języka mosznowego rośnie wraz z wiekiem. Jakie są przyczyny występowania języka mosznowego. Jak go rozpoznać i czy trzeba go leczyć?
Język mosznowy – jak wygląda, przyczyny, czy trzeba go leczyć
Spis treści
Dlaczego ocena wnętrza jamy ustnej jest tak ważna?
Obserwacja zmian pojawiających się na języku może być źródłem wielu ważnych informacji dotyczących stanu zdrowia pacjenta. Wiedzieli o tym nawet starożytni Grecy i pogląd ten utrzymał się do czasów współczesnych.
Nawet czasopismo „The Lancet” jeszcze do końca lat 50. ubiegłego wieku jako rutynową praktykę podczas kontaktu z pacjentem wymieniało ocenę zmian na języku przez lekarza.
Rzeczywiście zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej mogą odzwierciedlać początki dużej liczby chorób rozwijających się w organizmie. Obecnie wyodrębnia się wiele zmian fizjologicznych i patologicznych, które są widoczne na powierzchni języka. Jedną z nich jest język mosznowy.
Czym jest język mosznowy? Wygląd języka mosznowego
Język mosznowy (ang. Fissured Tongue) – określany też jako język szczelinowy, popękany lub pobruzdowany – jest zmianą rozwijającą się na powierzchni języka, która charakteryzuje się powstawaniem licznych podłużnych i poprzecznych bruzd, a także pęknięć i szczelin na grzbietowej części języka oraz powierzchniach bocznych.
Język mosznowy definiuje się jako wadę wrodzoną, która zwykle ujawnia się ok. 4. roku życia i ma związek z nieprawidłową budową mięśni języka.
Zmiany w wyglądzie języka to nie wszystko. Niezależnie od nich stwierdza się obrzęk i powiększenie języka oraz wygładzanie brodawek nitkowatych. W miejscach, gdzie powstają bruzdy na języku, brodawki mogą całkowicie zaniknąć.
Bruzdy na języku cechują się dużą zmienności zarówno jeżeli chodzi o ich liczbę, głębokość, jak i rozmieszczenie.
Może to być jedna głęboka bruzda, która przebiega przez środek języka, może to być siatka bruzd tworzących „wyspy” lub linie rozchodzące się w różnych kierunkach, które nie łączą się ze sobą.
Pobrużdżona powierzchnia języka występuje przede wszystkim u pacjentów płci męskiej, a ryzyko wystąpienia języka mosznowego wzrasta wraz z wiekiem. Objawy niekiedy występują u dzieci poniżej 10. roku życia, znacznie częściej zaś po 50. roku życia. Szacuje się, że bruzdowacenie jest najsilniej widoczne w okresie dojrzałości płciowej.
Przyczyny występowania języka mosznowego
Pomimo rozwoju medycyny dane na temat języka mosznowego pozostają skąpe. Wiadomo, że występuje on częściej u palaczy, osób często pijących mocną herbatę lub kawę, a także u pacjentów, którzy zapominają o higienie jamy ustnej. Niekiedy język mosznowy współwystępuje z językiem geograficznym, czyli rumieniem wędrującym języka.
W literaturze niekiedy zwraca się uwagę, że język geograficzny może bezpośrednio wyprzedzać pojawienie się bruzd na powierzchni nabłonka w jamie ustnej.
Język mosznowy może być też objawem różnych chorób. Stwierdza się go u osób chorych na cukrzycę. Jest on powikłaniem stosowania leków przeciwcukrzycowych, które mogą prowadzić do ograniczenia wytwarzania śliny. W efekcie dochodzi do zwiększenia stężenia glukozy w jamie ustnej.
Liczne bruzdy na języku mogą być też objawem chorobowym:
Pęknięty język stwierdza się w zespole Cowdena – grupie objawów charakteryzujących się występowaniem licznych ognisk hamartoma (guzy o charakterze nienowotworowym).
Objawy popękanego języka obserwuje się u osób cierpiących na zespół Sjorgena oraz zespół pieczenia jamy ustnej. Język mosznowy jest też jednym z trzech głównych objawów charakteryzujących zespół Melkerssona-Rosenthala wraz z porażeniem nerwu twarzowego oraz ziarniniakowym zapaleniem warg.
Przypuszcza się, że pobrużdżony język przynajmniej częściowo ma podłoże genetyczne i może pojawiać się w obrębie tej samej rodziny, ale nie zawsze tak będzie.
Niekiedy język mosznowy bywa sygnałem niedoboru w organizmie składników odżywczych biorących udział w procesie tworzenia i regeneracji nabłonka – witamin z grupy B, a także żelaza i cynku.
Jak objawia się język mosznowy?
Język mosznowy z reguły nie powinien budzić niepokoju, a z bruzdami nie wiążą się żadne objawy chorobowe. Osoby, u których występują liczne szczeliny na języku, powinny jednak zwrócić szczególną uwagę na higienę jamy ustnej. Zaleganie w nich resztek pokarmowych może prowadzić do powstawania stanów zapalnych, wywoływać pieczenie języka oraz nieprzyjemny zapach z ust. Infekcja często idzie w parze z białym nalotem na powierzchni języka.
O higienę języka najłatwiej dbać przy użyciu szczoteczki do zębów. Warto też uzupełnić codzienną dietę o ząbki świeżo rozgniecionego czosnku, który wykazuje silne działanie przeciwdrobnoustrojowe dzięki zawartości związków organicznych siarki.
Jak leczyć popękany język?
Z reguły w przypadku występowania języka mosznowego nie jest potrzebne leczenie i nie wymaga ono interwencji medycznej – chyba że występuje w związku z inną chorobą. W takiej sytuacji jednak należy przyjrzeć się przede wszystkim tej chorobie. W radzeniu sobie z głębokimi bruzdami pomocna jest przede wszystkim dokładna i regularna higiena jamy ustnej. Powinna ona obejmować nie tylko zęby i dziąsła, ale również powierzchnię języka.
Język mosznowy to stan fizjologiczny, który towarzyszy pacjentowi od momentu pojawienia się bruzd do końca życia. Nie ma możliwości pozbycia się go. Trzeba jednak pamiętać o tym, że zmienia się tylko wygląd języka. Bruzdy nie wpływają na odczuwanie smaku i poza aspektem estetycznym w żaden sposób nie kolidują z jakością życia pacjenta.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Zalewska P. i in., Zmiany fizjologiczne i patologiczne na języku – rola czynników endo- i egzogennych, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2021, Tom 27, Nr 4, 407–413.
- Beatrice K. G., Objawy cukrzycy w jamie ustnej występujące poza przyzębiem: podstawowe informacje dla personelu medycznego, Tom 9 Nr 1, 2012, „Diabetologia po Dyplomie”.
- Järvinen J, Mikkonen JJ, Kullaa AM, Fissured tongue: a sign of tongue edema?, Med Hypotheses, 2014;82(6):709–712.
Opublikowano: 07.10.2024;
Oceń:
4.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Wieczorek-Szukała
dr nauk medycznych
Doktor nauk medycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, absolwentka biotechnologii medycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego. Autorka licznych publikacji naukowych i uczestniczka międzynarodowych projektów badawczych. Wolny czas przeznacza najchętniej na podróże, fitness i ceramikę artystyczną.
532
Komentarze i opinie (0)