Utrata przytomności to stan charakteryzujący się nagłą utratą świadomości, mogący sygnalizować poważne zaburzenia funkcji ośrodkowego układu nerwowego i stanowić zagrożenie życia. W poniższym artykule omówimy przyczyny i skutki tego zjawiska, a także podamy wskazówki dotyczące udzielania pierwszej pomocy oraz dalszego postępowania diagnostycznego i leczniczego.
Utrata przytomności – przyczyny, skutki, pierwsza pomoc
Spis treści
Utrata przytomności – wprowadzenie
Utrata przytomności jest nagłym, krótkotrwałym zjawiskiem, które charakteryzuje się całkowitą utratą świadomości i brakiem reakcji na bodźce zewnętrzne. Omdlenie , które trwa około 1-2 minuty i ustępuje samoistnie, jest jedną z form utraty przytomności.
Choć omdlenie często nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia, gdyż rzadko towarzyszy mu zatrzymanie oddechu czy krążenia, to jednak każdy epizod utraty przytomności może prowadzić do upadków i urazów, które mogą być szczególnie niebezpieczne. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby każdy przypadek utraty przytomności był poddany dokładnej ocenie medycznej, by wykluczyć lub zidentyfikować potencjalnie poważne przyczyny zdrowotne leżące u podstaw tego zjawiska.
Przyczyny utraty przytomności
Utrata przytomności jest zjawiskiem, które może być wywołane przez szerokie spektrum czynników. Precyzyjne rozpoznanie etiologii tego stanu jest fundamentem dla adekwatnej diagnostyki i efektywnego planu leczenia.
Do głównych i najczęstszych przyczyn utraty przytomności możemy zaliczyć:
- omdlenie wazowagalne – Wywołane najczęściej nagłym stresem lub długotrwałą pozycją stojącą, co prowadzi do nagłego spadku ciśnienia krwi i zwolnienia akcji serca.;
- zaburzenia rytmu serca – Nieprawidłowa praca serca, zarówno zbyt wolna (bradykardia), jak i zbyt szybka (tachykardia), może prowadzić do niedostatecznego przepływu krwi do mózgu;
- hipoglikemia – Spadek poziomu cukru we krwi, często może prowadzić do utraty przytomności;
- padaczka – Może prowadzić do przejściowej utraty świadomości, nawet bez wystąpienia drgawek;
- udar mózgu – Nagła utrata przepływu krwi do określonej części mózgu, często prowadzi do utraty przytomności;
- nagły spadek ciśnienia krwi – Może wystąpić na skutek odwodnienia, długotrwałego stania czy też nawet gwałtownych zmian temperatury otoczenia.
Utratę przytomności mogą także wywoływać rzadsze przyczyny takie jak:
- zaburzenia elektrolitowe;
- zatrucia i efekty uboczne leków;
- urazy głowy;
- silny ból;
- wyczerpanie organizmu.
Skutki utraty przytomności
Krótkotrwałe konsekwencje utraty przytomności, chociaż zwykle nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia, mogą mieć istotny wpływ na zdrowie i samopoczucie pacjenta. Bezpośrednio po odzyskaniu przytomności pacjenci często doświadczają dezorientacji i zmieszania. Może to trwać od kilku sekund do kilku minut, a czasem towarzyszy temu uczucie zmęczenia lub zawrotów głowy.
Szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na możliwość wystąpienia drobnych obrażeń, na przykład siniaków lub zadrapań, które mogą być efektem upadku podczas zasłabnięcia. Nie należy też lekceważyć ryzyka urazów głowy , które choć mogą nie być natychmiast zauważalne, są potencjalnie możliwe przy każdym upadku spowodowanym utratą świadomości.
Krótkotrwała utrata przytomności zazwyczaj jest zjawiskiem niegroźnym, jednak może być także sygnałem ostrzegawczym o innych, poważniejszych problemach zdrowotnych. W przypadku osób cierpiących na choroby, takie jak cukrzyca czy różne rodzaje zaburzeń serca, nawet krótkotrwała utrata przytomności wymaga poszerzenia diagnostyki.
Diagnostyka utraty przytomności
Diagnoza przyczyny utraty przytomności rozpoczyna się od dokładnego badania fizykalnego, które ma na celu identyfikację widocznych przyczyn oraz ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W celu wykrycia zaburzeń rytmu serca lub innych nieprawidłowości kardiologicznych wykonuje się pomiar ciśnienia krwi, badanie EKG oraz badanie poziomu nasycenia krwi tlenem. Ponadto, pacjent poddawany jest podstawowym badaniom laboratoryjnym, w tym morfologii krwi, poziomowi elektrolitów oraz poziomowi glukozy, co służy identyfikacji zaburzeń metabolicznych lub innych stanów ogólnoustrojowych.
Gdy badania pierwszego rzutu nie dają jednoznacznych wyników, diagnostyka jest poszerzana o dodatkowe metody. Do tych należy elektrokardiograficzna próba wysiłkowa, badanie holterem EKG oraz badania obrazowe przy użyciu tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego
Pierwsza pomoc przy utracie przytomności
- Ocena bezpieczeństwa – przed rozpoczęciem udzielania pomocy, upewnij się, że miejsce, w którym znajduje się osoba nieprzytomna, jest bezpieczne zarówno dla niej, jak i dla osób udzielających pomocy. W sytuacjach zagrożenia, jak podejrzenie zatrucia gazem, niezbędna jest natychmiastowa ewakuacja;
- Ocena stanu osoby nieprzytomnej – delikatnie potrząśnij ramionami osoby nieprzytomnej i zwracając się do niej spróbuj ocenić jej stan świadomości. W przypadku braku odpowiedzi, wezwij pomoc;
- Wezwanie pomocy – należy jak najszybciej wezwać służby ratunkowe, podając dokładną lokalizację i opis sytuacji;
- Ułożenie w pozycji bezpiecznej – jeśli osoba nieprzytomna oddycha, należy ją ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Ta pozycja zapobiega zachłyśnięciu i utrzymaniu drożności dróg oddechowych. Przy podejrzeniu urazów, należy zachować szczególną ostrożność;
- Reanimacja krążeniowo-oddechowa – w przypadku stwierdzenia braku oddechu u osoby nieprzytomnej, konieczne jest natychmiastowe rozpoczęcie reanimacji krążeniowo-oddechowej. Rozpoczyna się ją od 30 uciśnięć klatki piersiowej, po których powinny nastąpić 2 oddechy ratownicze. Po wykonaniu oddechów ratowniczych, powtarza się cały cykl, aż do przybycia pomocy medycznej lub do momentu, gdy poszkodowany zacznie oddychać samodzielnie;
- Monitorowanie i utrzymanie stanu poszkodowanego – Do czasu przyjazdu pomocy, ważne jest regularne sprawdzanie oddechu poszkodowanego i reagowanie na ewentualne zmiany w jego stanie.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gajewski P. (red.), Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2015
- Odruchowe utraty przytomności – kogo, kiedy i jak leczyć?, Grzegorz Gielerak, Karol Makowski i Monika Grzęda. Folia Cardiologica Excerpta 2005;12(9):602-612
- Linzer M., Pontinen M., Gold D., Divine G., Felder A., Brooks W. Impairment of physical and psychosocial function in recurent syncope. J. Clin. Epidemiol. 1991; 44: 1037–1043.
Opublikowano: 16.11.2023;
Oceń:
3.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
186
Komentarze i opinie (0)