W przeciwieństwie do przypadłości fizjologicznych, takich jak np. zapalenie gruczołu krokowego (prostaty), które blokują przepływ moczu, paruroza jest zaburzeniem psychologicznym, które dotyczy układu moczowego. Jest to rodzaj fobii społecznej, polegającej na obawie oddawania moczu w toalecie publicznej. Schorzenie bywa nazywane zespołem nieśmiałego pęcherza i może pojawić się na każdym etapie życia, a badania wykazują, że nawet do 7% populacji może cierpieć z jego powodu.
Paruroza – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Paruroza – co to jest?
Doświadczenia związane z problemem niemożności oddania moczu różnią się nieco osobniczo, można jednak dostrzec pewne ogólne prawidłowości.
Pojedynczy epizod niemożności oddania moczu w miejscu publicznym zdarzył się pewnie prawie każdemu, nie oznacza to jednak, że osoby te cierpią na parurozę (paruresis), która nie jest zwykłą nieśmiałością czy zażenowaniem przy urynacji ale konsekwentnie postępującą chorobą.
Paruroza doskwiera chorym głównie w publicznych toaletach, ale może się też zdarzyć w domach przyjaciół i krewnych, a nawet we własnym domu, jeżeli w bliskim otoczeniu znajdują się inni ludzie. Zazwyczaj jedynym naprawdę bezpiecznym miejscem, w którym chory jest w stanie się wypróżnić, jest domowa toaleta. Każdy chory posiada też osobisty próg komfortu wymagany przy oddawaniu moczu, czy to w miejscach publicznych, czy w domu.
Czytaj również: Fobia społeczna – przyczyny, objawy, leczenie domowe, test na fobię
Paruroza – objawy
Nasilenie objawów parurozy waha się od chwilowego opóźnienia w rozpoczęciu procesu do chronicznego i ostrego zatrzymania moczu. W niektórych przypadkach dana osoba może oddać mocz w miejscach publicznych pod pewnymi warunkami, w innych tylko wtedy, gdy jest sama w domu. W ekstremalnych sytuacjach pacjenci wymagają cewnikowania.
Problem ten utrudnia także wykonywanie codziennych czynności, takich jak podróżowanie, spotkania towarzyskie, długie spotkania biznesowe i w znacznym stopniu zaburza zdolność chorego do wykonywania wielu normalnych czynności. Wszystko w związku z byciem posądzonym o niemożność oddania moczu lub jego „niedoskonałe” oddanie (osoby cierpiące na parurozę często zagłuszają strumień moczu odkręcając wodę w kranie lub wykonując w trakcie wypróżniania inne głośne czynności).
W większości przypadków paruroza ma charakter postępujący, w którym lęk przed korzystaniem z obiektów użyteczności publicznej narasta z czasem i coraz bardziej ogranicza możliwości aktywności poza domem. Tak więc problem, który może zacząć się jako opór przed korzystaniem z toalety np. w cichych restauracjach lub ośrodkach mieszkalnych (np. hotele) może przerodzić się z czasem w niemożność opróżnienie pęcherza w obecności jakichkolwiek innych osób lub w stresie wywołanym presją czasu będąc obserwowanym.
Niemożność oddania moczu może pojawić się na każdym etapie życia. Większość osób cierpiących na objawy parurozy deklaruje, że po raz pierwszy trudność bądź niemożność oddania moczu w miejsca publicznych pojawiła się u nich w wieku nastoletnim, u dużej części badanych pierwsze trudności wystąpiły podczas oddawania próbki moczu do badań na obecność narkotyków. Ma to zapewne związek z presją czasu będąc obserwowanym.
Objawy mogą pojawić się jednak na każdym etapie życia a wiele osób jest nieświadomych schorzenia, ponieważ w literaturze medycznej artykuły związane z urynacją kładą głównie nacisk na inne choroby związane z wydalaniem, jak częste oddawanie moczu czy nietrzymanie moczu. Paruroza jest najmniej opisanym zjawiskiem dotyczącym urynacji.
Czytaj również: Depresja – przyczyny, objawy, jakie są sposoby leczenia?
Paruroza – przyczyny. Co wywołuje parurozę?
Nieznajome osoby
W pobliżu zwykle (choć nie zawsze) przyczyniają się do większego zahamowania niż przyjaciele czy krewni. Ze względu na osobisty charakter eliminacji, stopień znajomości i indywidualnie postrzeganej akceptacji często decydują o tym, czy osoba skutecznie się wypróżni.
Nadmierna bliskość
Również odgrywa tu ważną rolę i wywołuje parurozę. Najczęstszą skargą na bodźce fizyczne w obiektach publicznych jest brak odpowiednich przegród i drzwi w kabinach.
Chwilowe stany psychiczne
Zwłaszcza niepokój, gniew i strach, mogą przeszkadzać w oddawaniu moczu. Osoby cierpiące na fobie społeczne, z nadwrażliwością na dźwięki i zapachy czują zakłopotanie i obawiają się krytyki, co z kolei pobudza ich układ nerwowy. Osoba nadmiernie podekscytowana zaś działa w stresie wywołanym presją czasu.
Cystografia mikcyjna
Urologiczne badanie znane jako cystografia mikcyjna może wywołać parurozę drogą mechaniczną.
Czytaj również: Lęk uogólniony (lęk wolnopłynący) – przyczyny, objawy i leczenie uogólnionych zaburzeń lękowych
Sposoby leczenia parurozy
Przed podjęciem próby leczenia należy zasięgnąć porady lekarskiej i wykluczyć inne choroby i dysfunkcje układu moczowego.
Terapia ekspozycyjna
Najczęściej stosowana metoda leczenia parurozy nazywa się terapią stopniowej ekspozycji i polega na tym, że osoba stopniowo próbuje oddawać mocz w coraz trudniejszych lokalizacjach. Każda sesja terapii ekspozycyjnej obejmuje kilka prób krótkotrwałego oddania moczu.
By zastosować terapię ekspozycyjną potrzebna jest znaczna ilość moczu. Zwykle najlepsze efekty przynosi wypicie około 4 szklanek wody na godzinę przed sesją ćwiczeń. Niektóre osoby mogą potrzebować więcej wody lub więcej czasu na oddanie moczu, zanim poczują silną potrzebę oddania moczu.
U niektórych osób pomocne jest użycie skali do zapisania, jak silnie odczuwają potrzebę oddania moczu. Dobrze sprawdza się skala od 0 do 10 punktów, oznaczająca brak potrzeby oddawania moczu aż po bardzo silną potrzebę oddawania moczu. Poziom pilności oddania moczu powinien osiągnąć wartość siedem lub więcej zanim rozpoczniesz trening.
Dla większości osób pierwsze sesje ćwiczeniowe powinny odbywać się w odizolowanej, prywatnej toalecie. Na tym etapie bardzo pomocne jest posiadanie partnera, z którym można pracować. Może nim być przeszkolony terapeuta behawioralny, bliski przyjaciel lub członek rodziny. Ćwiczenie należy rozpocząć od postawienia partnera w toalecie na zewnątrz, przy zamkniętych drzwiach. Jeżeli nie masz partnera, ćwicz oddawanie moczu w pustych toaletach, a następnie przejdź do sytuacji, w których obecna jest jedna osoba.
W kolejnych etapach przydatne do tej praktyki są toalety na zatłoczonych lotniskach, podczas imprez sportowych, koncertów lub w teatrach. Granice między sytuacjami niebezpiecznymi i bezpiecznymi są wyraźnie wyznaczone w naszych umysłach a większość osób mających ten problem doświadcza zamknięcia w różnych sytuacjach.
Samoterapia
Paruroza to problem natury psychicznej, najlepiej więc podjąć terapię, pracę nad sobą. Podstawowa zasada brzmi: rób to, czego się boisz, a więc jak najczęściej korzystaj z publicznej toalety. Konfrontacja z tym, czego się boimy, uodparnia nas na stresogenne bodźce.
Samoleczenie wymaga zwykle 8-12 sesji, zanim będziesz w stanie swobodnie oddawać mocz. Około 80% osób stosujących te techniki uzyskuje znaczną poprawę. Wreszcie, jeśli samodzielne leczenie nie przyniesie rezultatów, należy zwrócić się o pomoc do terapeuty behawioralnego. Możesz także ponownie skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że nic fizycznie nie dolega Twojemu układowi moczowemu.
Cewnikowanie
Niewielka liczba osób, których problemem jest paruroza znajduje tymczasową lub stałą ulgę ucząc się samocewnikowania. Choć brzmi to trudno i boleśnie, w rzeczywistości nie jest takie trudne, jeśli zostanie umiejętnie nauczone. Ponieważ mężczyźni często mogą skorzystać z toalety jako zabezpieczenia, jeśli nie mogą skutecznie skorzystać z pisuaru, ale kobiety nie mają takiej możliwości, stosowanie cewnika jest ważniejsze jako strategia awaryjna dla kobiet pracujących nad stopniową ekspozycją.
Czytaj również: Atak paniki – objawy i leczenie – jak sobie radzić i jak leczyć?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- AnoushA. Azarfar AnoushA. i inni, Oral Midazolam for Voiding Dysfunction in Children Undergoing Voiding Cystourethrography: A Controlled Randomized Clinical Trial, „Nephro-urology Monthly”;
- https://paruresis.org/.
Opublikowano: 15.06.2022;
Oceń:
4.4
Joanna Obuchowicz-Beckwith
Psycholog
Pomysłodawczyni i prezeska Fundacji Potrzebni od Zaraz, zajmującej się łączeniem wykwalifikowanych opiekunów/asystentów z poszukującymi podopiecznymi. Z wykształcenia psycholożka, od kilkunastu lat praktykująca jako opiekun medyczny/asystent osób z niepełnosprawnościami. Doświadczenie zbierała zarówno w Polsce, jak i w Irlandii, UK i USA. Pracowała w systemie opieki domowej (UK, PL) oraz w dużych placówkach opiekuńczych (IRL, USA).
5
Komentarze i opinie (0)