FOMO co to jest? Jak objawia się lęk przed odłączeniem od sieci?

Co oznacza FOMO?

FOMO (ang. fear of missing out) oznacza w wolnym tłumaczeniu strach przed przegapieniem okazji . We współczesnym kontekście jest to głównie lęk przed odłączeniem od sieci, a przede wszystkim przed jego konsekwencjami, takimi jak ominięcie ważnego wydarzenia, czy wypadnięcie z obiegu informacji od znajomych.

Problem z zaburzeniem FOMO zaczyna się w chwili odczuwania przymusu bycia online. Historia tego pojęcia rozpoczęła się w latach 90., jednak nie była wtedy związana z Internetem. Współczesne rozumienie FOMO ewoluowało wraz z rozwojem globalnej sieci. Można więc stwierdzić, że jest to stosunkowo nowe zjawisko.

Czy FOMO to choroba?

FOMO to rodzaj zaburzenia z objawami psychiczno-fizycznymi, które ze względu na charakter uzależnienia i częstość występowania uważa się za chorobę cywilizacyjną.

Kogo dotyczy FOMO?

Doświadczyć FOMO w różnym stopniu może każdy użytkownik Internetu. W szczególności podatne są na niego dwie grupy: młodych dorosłych oraz nastolatków. Osoby z syndromem FOMO nazywa się fomersami.

Czym jest syndrom FOMO?

Syndromem FOMO określa się zespół zachowań, ukierunkowanych na nadmiernie częste korzystanie z urządzeń elektronicznych, które mają dostęp do sieci. Charakteryzuje je brak umiaru i wyczucia co do ilości czasu, pory oraz miejsc, w których można łączyć się z Internetem.

Jak rozpoznać FOMO?

Poziom sfomowania może być niski, średni i wysoki. Najbardziej niebezpieczny jest oczywiście ten wysoki, który w statystykach określa się wysokim FOMO. Do charakterystycznych dla niego zachowań, należą, m.in.:

• sprawdzanie mediów społecznościowych nawet podczas spożywania posiłków czy wykonywania innych czynności;
• przymus ciągłego noszenia ze sobą telefonu;
• korzystanie ze smartfona w obecności i podczas rozmów z innymi ludźmi, w sytuacjach ryzykownych, np. podczas prowadzenia samochodu czy przechodzenia przez ulicę;
• natychmiastowa reakcja na każde powiadomienie i sygnał z telefonu;
• sięganie po telefon jest pierwszą czynnością po przebudzeniu oraz ostatnią przed zaśnięciem;
• zaniedbywanie obowiązków i relacji w świecie rzeczywistym.

Osoby z wysokim syndromem FOMO już kilka minut po odłączeniu od Internetu zaczynają odczuwać charakterystyczne symptomy.

Jakie są objawy FOMO?

FOMO objawia się poprzez szereg symptomów psychicznych, takich jak:

• niepokój i strach;
• dyskomfort psychiczny;
• zaburzenia koncentracji;
• poczucie samotności.

Fomersi odczuwają także objawy ze strony ciała, do których należą głównie: zawroty głowy, nudności oraz bóle brzucha.

Przyczyny FOMO

W przypadku nastolatków występowanie FOMO można tłumaczyć charakterystyczną dla tego wieku, silną potrzebą przynależności do grupy. To ona sprawia, że chcą wiedzieć i natychmiast reagować na posty znajomych. Młodzi fomersi nie mogą znieść bycia offline, ponieważ obawiają się, że ominie ich coś ważnego, np. że zostaną wykluczeni z jakiejś imprezy.

Do przyczyn FOMO zalicza się:

• predyspozycje indywidualne, np. nieśmiałość w bezpośrednich relacjach interpersonalnych;
• ciągły dostęp do sieci i zawsze dostępne telefony komórkowe;
• chęć wypełnienia sobie czasu poprzez tzw. zabicie nudy;
• nadmierne zainteresowanie mediami społecznościowymi;
• niezaspokojoną potrzebę przynależności do grupy;
• chęć rozmowy z innymi ludźmi i wzbogacenia swojego życia.

Konsekwencje lęku przed odłączeniem od sieci i mediów społecznościowych

FOMO prowadzi do wielu negatywnych skutków, m.in. do:

• uczucia zmęczenia i wyczerpania przez spędzanie zbyt dużej ilości czasu w sieci;
• wyższego poziomu stresu;
• porównywania się z innymi;
• zaniżonego poczucia własnej wartości, uzależnionego od oceny innych, która jest wyrażana ilością polubień;
• zaburzonego, wyidealizowanego obrazu życia znajomych;
• wahań nastroju, zależnych od reakcji znajomych na publikowane treści;
• wycofania społecznego i depresji, np. na skutek otrzymywania wielu negatywnych komentarzy;
• utraty prywatności;
• trudności w funkcjonowaniu i realne zagrożenia dla zdrowia i życia, np. przez korzystanie z Internetu podczas jazdy samochodem;
• utraty umiejętności wyboru prawdziwych informacji;
• spędzania większej ilości czasu w mediach społecznościowych;
• rozwoju innych, pokrewnych zaburzeń, takich jak phubbing , czyli lekceważenie osób na rzecz Internetu czy nomofobia , oznaczająca lęk przed brakiem telefonu komórkowego.

Jak można zapobiegać FOMO?

Internet i media społecznościowe są ważnymi elementami współczesnych czasów i często służą dobrym celom, dlatego nie należy z nich rezygnować. Ważna jest jednak świadomość zagrożeń, jakie czyhają na osoby, które nie potrafią właściwie z nich korzystać.

Sposoby walki z FOMO

Najprostszą receptą na FOMO jest JOMO (ang. joy of missing out), który oznacza radość z odłączenia się od sieci . To świadome działania mające na celu ograniczenie śledzenia informacji w świecie wirtualnym, na rzecz większej uważności w świecie rzeczywistym.

Istotnymi elementami walki z FOMO są:

• popularyzowanie wiedzy o zdrowych cyfrowych nawykach;
• ograniczanie czasu spędzanego w sieci i mediach społecznościowych;
• wiedza o tym, dlaczego tak chętnie sięga się po smartfon w momentach smutku, złości czy osamotnienia i wypróbowanie innych sposobów na poprawę nastroju;
• urealnienie oczekiwań i świadomość tego, że posty publikowane w portalach społecznościowych to wyidealizowane życie, a nie rzeczywistość;
• wykonywanie tylko jednej rzeczy naraz i zrozumienie, że przymus nieustannej efektywności oraz wydajności nie jest korzystny dla zdrowia organizmu.