Co to są kleszcze położnicze?
Kleszcze położnicze są przyrządem operacyjnym, który służy do objęcia główki dziecka i wydobycia jej poprzez pociąganie, naśladując w pełni naturalny mechanizm porodu. Kształt kleszczy dostosowany jest do kształtu główki dziecka, a także do budowy kanału rodnego. Zbudowane są z dwóch skrzyżowanych ramion, które na końcu przybierają kształt łyżki. Ramiona połączone są ze sobą zamkiem. Kleszcze położnicze stosowane są kiedy występuje niebezpieczeństwo porodowe, kiedy poród jest zaawansowany i nie można już wykonać cięcia cesarskiego. Wówczas lekarz decyduje o porodzie kleszczowym. Od kilku lat kleszcze położnicze nie cieszą się dobrym zdaniem wśród kobiet w ciąży. Jednak z całą pewnością nie należy obawiać się kleszczy - to narzędzie, które ma pomóc zarówno matce jak i jej dziecku. Służy ono jedynie do ratowania życia lub zdrowia.
Wskazania do wykorzystania kleszczy położniczych
Jeżeli podczas porodu występuje niebezpieczeństwo dla zdrowia rodzącej albo jej dziecka, lekarz często decyduje się na użycie kleszczy położniczych. O tym, kiedy i czy należy założyć kleszcze położnicze, decyduje kilka czynników. Są to czynniki zarówno ze strony matki jak i dziecka. Poród kleszczowy stosuje się:
- gdy poród przedłuża się,
- gdy występują objawy zagrażającego zakażenia wewnątrzmacicznego,
- w przypadku stanu przedrzucawkowego, rzucawki,
- ze względu na ogólne choroby matki: zarówno ostre jak i przewlekłe.
Ze strony dziecka wskazania do użycia kleszczy położniczych to:
- nieprawidłowa czynność serca płodu,
- pojawienie się zielonego płynu owodniowego.
Warunki użycia kleszczy położniczych
Kleszcze położnicze mają za zadanie pomóc rodzącemu się dziecku w przyjściu na świat. Jednakże, by lekarz mógł założyć kleszcze, muszą być spełnione pewne warunki:
- pełne rozwarcie szyjki macicy,
- prawidłowa budowa miednicy kostnej rodzącej,
- prawidłowa budowa główki dziecka - kleszcze położnicze mogą być użyte tylko wtedy, gdy częścią przodującą podczas porodu jest główka dziecka,
- pęknięte błony płodowe,
- opróżniony pęcherz moczowy rodzącej - położna bezboleśnie założy cewnik, który pomoże opróżnić pęcherz,
- ochrona krocza poprzez jego nacięcie i kontrolę wytaczania główki.
Poród z użyciem kleszczy położniczych odbywa się w znieczuleniu miejscowym krocza bądź w znieczuleniu zewnątrzoponowym.
Użycie kleszczy położniczych
Gdy występuje wskazanie do użycia kleszczy położniczych oraz są spełnione warunki do ich użycia, lekarz przystępuje do zakładania kleszczy położniczych. Każdą z łyżek lekarz umieszcza na główce dziecka oddzielnie, najpierw lewą, która posiada zamek, później prawą. Następnie zbliża obie łyżki do siebie aż do całkowitego zamknięcia kleszczy. Po tym następuje kontrola czy na pewno łyżki są założone prawidłowo. Poród zabiegowy za pomocą kleszczy odbywa się w czasie skurczów macicy. Kierunek pociągania główki dziecka powinien naśladować naturalny mechanizm porodowy. Po porodzie główki lekarz zdejmuje z niej kleszcze położnicze, a dalsza część porodu przebiega w sposób naturalny.
Powikłania operacji kleszczowej
- Jednym z warunków założenia kleszczy położniczych jest nacięcie krocza rodzącej. Jest ono z reguły większe niż przy zwykłym porodzie drogami natury.
- Często dochodzi również do wystąpienia urazu pochwy i krocza rodzącej. Dlatego też regeneracja w połogu dla kobiety może być cięższa oraz dłuższa w przypadku porodu kleszczowego, niż w przypadku zwykłego porodu.
- Znane są również przypadki, gdy podczas użycia kleszczy położniczych dochodzi do uszkodzenia układu moczowego rodzącej.
Wśród najczęstszych powikłań, które mogą wystąpić u noworodka wymienia się:
- wystąpienie na główce dziecka niewielkich zaczerwień, niegroźnych otarć,
- niedużego odkształcenia główki.
Powikłania te spowodowane są przez łyżki kleszczy. Na szczęście znikają one w przeciągu kilku dni. U noworodka mogą również wystąpić urazy nerwów czaszkowych oraz krwawienie śródczaszkowe.
Pomimo tych powikłań, kleszcze położnicze są narzędziem niezbędnym przy występujących problemach porodowych. Ratują one zdrowie, a nawet życie rodzącej jak i jej dziecka.
Lęk ciężarnej a kleszcze położnicze
O używaniu kleszczy położniczych krążą w środowisku rodzących opinie złe jak i dobre. Zdecydowana większość położnic ma jednak złe zdanie na temat kleszczy. Wygląd tego narzędzia ginekologicznego, atmosfera podczas jego zakładania powodują w kobietach widmo najgorszego. Jeżeli podczas porodu wystąpi jakiekolwiek zagrożenie życia matki lub dziecka, lekarz szybko podejmuje decyzję o porodzie kleszczowym. W obliczu grożącego niebezpieczeństwa, działania na sali porodowej podejmowane są natychmiast. Kobieta rodząca pytana jest o wyrażenie zgody na zabieg kleszczowy, jednakże z braku czasu, często nikt nie tłumaczy jej na czym ten zabieg konkretnie będzie polegał. Kobieta, która nie wie czym są kleszcze położnicze i co może ją czekać, odczuwa ogromny strach o swoje zdrowie jak i o zdrowie swojego dziecka. Dlatego tak ważne jest uświadomienie kobietom, że użycie kleszczy porodowych nie jest czymś strasznym. Nie jest to narzędzie tortur, a zwykłe narzędzie porodowe. Forma porodu w sytuacjach grożącego niebezpieczeństwa jest bez znaczenia. Najważniejsze, żeby dziecko urodziło się zdrowe, a kobiecie rodzącej nie groziło żadne niebezpieczeństwo.
