Cewnik Foleya, znany powszechnie z zastosowania w schorzeniach układu moczowego, jest również bardzo istotnym narzędziem terapeutycznym w położnictwie. Za pomocą balonika Foleya w ciąży możliwe jest wstępne przygotowanie szyjki macicy do porodu naturalnego. Wokół zakładania cewnika oraz indukcji porodu narosło wiele mitów, które nie są zgodne z prawdą. Jak działa cewnik Foleya w szyjce macicy i z czym wiąże się jego zastosowanie dla przyszłej mamy oraz jej dziecka?
Cewnik Foleya – co to jest, działanie w indukcji porodu, zakładanie, usuwanie
Spis treści
Cewnik Foleya – balonik do porodu – co to jest?
Cewnik Foleya, nazywany również balonikiem Foleya, balonikiem do wywoływania porodu lub balonikiem na rozwarcie, to nic innego jak miękki wężyk wykonany z lateksu lub silikonu, zakończony balonikiem, który można napełnić wodą lub solą fizjologiczną.
Balonik Foleya wprowadzany jest drogą przezpochwową do szyjki macicy w trakcie badania ginekologicznego, a następnie wypełniany płynem. Sprawia to, że balonik cewnika mechanicznie naciska na ścianki szyjki macicy. Warunkiem założenia cewnika Foleya jest istniejące rozwarcie szyjki macicy wynoszące minimum 1 cm.
Działanie cewnika Foleya w indukcji porodu
Cewnik Foleya ma za zadanie przygotować szyjkę macicy do indukcji porodu, która polega najczęściej na podaniu oksytocyny, stymulującej czynność skurczową macicy. Niedojrzałość szyjki macicy w chwili, gdy konieczne jest wywołanie porodu, sprzyja komplikacjom okołoporodowym oraz zwiększa częstość niepowodzeń indukcji.
Aby odpowiednio rozszerzyć szyjkę i przygotować ją do pierwszej fazy porodu, stosuje się cewnik Foleya, a działanie to nazywane jest preindukcją porodu. Rozszerzanie szyjki macicy przez balonik porodowy stymuluje również produkcję prostaglandyn, niezbędnych do zainicjowania akcji porodowej. Do zalet preindukcji porodu można zaliczyć zmniejszenie liczby nieudanych i kolejnych indukcji, odsetka cięć cesarskich z powodu nieudanej indukcji, zachorowalności matek i noworodków oraz krótszy pobyt w szpitalu.
Przeciwwskazaniami do mechanicznego rozszerzania szyjki macicy balonikiem jest przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, niskie umiejscowienie łożyska oraz krwawienie z dróg rodnych.
Sprawdź, czy seks może przyspieszyć poród.
Czy zakładanie cewnika boli?
Obawa przed bólem to jeden z największych lęków kobiet, które przygotowywane są do preindukcji porodu. Samo zakładanie cewnika Foleya boli rzadko, pacjentka może jednak odczuwać dyskomfort związany z napełnieniem balonika płynem.
Balonik Foleya to ciało obce, dlatego część kobiet skarży się na dyskomfort i ucisk związany z jego obecnością. Dolegliwości mogą nasilać się w przypadku przepełnienia pęcherza moczowego, stąd ważne jest częste i regularne oddawanie moczu. Założony cewnik nie przeszkadza w tym procesie, ponieważ nie jest on umiejscowiony w cewce moczowej, a w szyjce macicy. Właściwe dobranie rozmiaru cewnika Foleya do warunków anatomicznych pacjentki może zmniejszyć dyskomfort związany z jego obecnością.
Balonik Foleya – chodzić czy leżeć?
Przed zabiegiem, jak i po jego zakończeniu przeprowadzane jest badanie kardiotokograficzne (KTG) monitorujące stan płodu. Wolny koniec cewnika mocowany jest zwykle przy udzie. Po wykonaniu zabiegu cewnikowania przyszła mama powinna jak najwięcej chodzić – ruch stymuluje rozszerzanie szyjki macicy i wspomaga działanie cewnika.
Czy wypadnięcie cewnika jest groźne?
Wiele przyszłych mam zadaje sobie pytanie: jak długo może być założony cewnik? Zwykle utrzymuje się cewnik przez około 24 godziny. W wielu sytuacjach akcja porodowa rozpoczyna się jednak przed upływem tego czasu bądź też cewnik wypada samoistnie, co nie powinno budzić większego niepokoju przyszłej mamy. Wypadnięcie cewnika należy jednak niezwłocznie zgłosić personelowi medycznemu, który opiekuje się ciężarną. Indywidualna decyzja co do czasu utrzymywania cewnika oraz jego ewentualnego usunięcia podejmowana jest każdorazowo przez ginekologa prowadzącego pacjentkę. Usuwanie cewnika Foleya możliwe jest poprzez odciągnięcie płynu z balonika oraz bezbolesne wysunięcie go z dróg rodnych.
Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie
Cewnikowanie pęcherza moczowego
Cewnik Foleya w swojej pierwotnej funkcji przeznaczony jest do stosowania w obrębie pęcherza moczowego. Dzięki założeniu cewnika możliwy jest swobodny i kontrolowany wypływ moczu z pęcherza moczowego, co ma zastosowanie w takich sytuacjach, jak zatrzymaniu moczu (częsty u chorych ze znacznym rozrostem gruczołu krokowego) czy konieczność monitorowania diurezy (np. śródoperacyjnie).
Zakładanie cewnika Foleya umożliwia ocenę ilości oddanego moczu w ciągu doby, jego wyglądu oraz obecności ewentualnych nieprawidłowości (ropomocz, skrzepy). Chorzy po urazie rdzenia kręgowego, jak również z wadami wrodzonymi rdzenia (np. przepuklina oponowa) oraz schorzeniami nabytymi (stwardnienie rozsiane, inne choroby neurodegeneracyjne) mogą wymagać stałego cewnikowania, z uwagi na brak możliwości opróżnienia pęcherza poprzez porażenie funkcji zwieraczy i wypieraczy pęcherza.
Pierwsze cewnikowanie pęcherza moczowego, jak i wymiana cewnika Foleya mogą być przeprowadzane u pacjentów leżących, również w warunkach domowych, przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Rozmiary cewnika Foleya dopasowywane są indywidualnie do wieku, płci oraz warunków anatomicznych pacjenta. Ponieważ jedno z najczęstszych powikłań cewnikowania to zakażenia układu moczowego, w sytuacji, gdy konieczne jest przedłużone leczenie, ciekawym rozwiązaniem jest cewnik Foleya z jonami srebra, które działają antybakteryjnie. Zastosowanie cewnika silikonowego, zamiast cewnika Foleya lateksowego zmniejsza ryzyko odleżyn i zmian zapalnych w obrębie cewki moczowej.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Bomba-Opoń D. i wsp., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące indukcji porodu. Ginekol., Perinatol. Prakt., 2017, 2, 2: 58–71.
- Patro-Małysza J. i wsp., Ocena skuteczności cewnika Foleya w preindukcji porodu. Ginekol. Pol., 2010, 81: 31–36.
- http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501156_eng.pdf
Opublikowano: 21.05.2019;
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Sylwia Ziółkowska
Lekarz
Absolwentka kierunku lekarskiego i farmacji Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Doktorantka Katedry Patofizjologii CM UMK. Od 3 lat związana zawodowo z Kliniką Geriatrii w Bydgoszczy, pracuje również jako lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
1
Komentarze i opinie (6)
opublikowany 21.04.2020
opublikowany 03.11.2020
opublikowany 18.02.2022
opublikowany 04.09.2022
opublikowany 24.03.2022
opublikowany 15.03.2024