Zapalenie błony naczyniowej może być wynikiem toczącego się w organizmie procesu zapalnego, zlokalizowanego w obrębie jelita grubego czy cienkiego. Patogeneza współwystępowania zapalenia błony naczyniowej w przebiegu chorób zapalnych jelit nie jest do końca jasna. Bez wątpienia ważną rolę w tym procesie wydają się odgrywać czynniki immunologiczne.
Zapalenie błony naczyniowej oka a zapalenie jelit
Spis treści
- Pozajelitowe manifestacje chorób jelit
- Zapalenie błony naczyniowej a wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Zapalenie błony naczyniowej a choroba Leśniowskiego-Crohna
- Zapalenie błony naczyniowej a choroba Whipple'a (lipodystrofia jelitowa)
- Kliniczne cechy poszczególnych postaci zapalenia błon naczyniowej w chorobach jelit
Pozajelitowe manifestacje chorób jelit
Wiele osób cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit, których głównymi przedstawicielami są wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna, manifestuje objawy ze strony innych układów i narządów, w tym także narządu wzroku. W tej grupie chorych zazwyczaj występuje pewna predyspozycja genetyczna – u większości pacjentów można wykryć antygen głównego układu zgodności tkankowej HLA-B27.
Często obecne jest również zapalenie w obrębie stawów krzyżowo-biodrowych o zróżnicowanym nasileniu. Wiele powikłań układowych nieswoistych zapaleń jelit, w tym zapalenie błony naczyniowej oka, ustępuje wraz z cofaniem się stanu zapalnego w jelitach. Wymienione powikłania dobrze reagują na terapię glikokortykosteroidami.
Proces zapalny w obrębie jelita cienkiego w przebiegu choroby Whipple'a również może być związany z procesem zapalnym, toczącym się obrębie błony naczyniowej, jednak z uwagi na rzadkość tego schorzenia, rozpoznanie jest trudne.
Zapalenie błony naczyniowej a wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Czym jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego występuje na całym świecie, jest jednak częściej obserwowane u osób rasy białej i w krajach rozwiniętych. Największą zachorowalność odnotowuje się w grupie wiekowej 20-40 lat, a zapadalność w Europie szacowana jest na 10 przypadków na 100 tys. osób rocznie. Istotą choroby jest rozlany oraz nieswoisty proces zapalny w obrębie błony śluzowej odbytnicy i okrężnicy, który prowadzi do powstania owrzodzeń.
Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej jest objawem pozajelitowym, który można zaobserwować u około 5-ciu procent wszystkich pacjentów cierpiących na wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Może się ono wystąpić równocześnie z zaostrzeniem zmian zapalnych w obrębie jelita grubego. Zapalenie błony naczyniowej obserwuje się znamiennie częściej u pacjentów ze współistniejącym zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa (ZZSK).
Inne okulistyczne manifestacje wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Do innych występujących niezwykle rzadko pozajelitowych manifestacji okulistycznych w przebiegu wrzodziejącego zapalenie jelita grubego możemy zaliczyć:
- nacieki w obrębie obwodowej części rogówki,
- zapalenie spojówek,
- zapalenie tarczy nerwu wzrokowego (II nerwu czaszkowego).
Zapalenie błony naczyniowej a choroba Leśniowskiego-Crohna
Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?
Choroba Leśniowskiego-Crohna jest obserwowana przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych. Największa zachorowalność jest odnotowywana w grupie wiekowej pacjentów będących między 15 a 25 rokiem życia. Niewiele częściej chorują kobiety. Zapadalność w Europie szacowana jest na 5 przypadków na 100 tys. osób rocznie. Istotą choroby jest pełnościenne, przeważnie ziarniniakowe zapalenie, mogące dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego.
Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna
Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej jest manifestacją pozajelitową choroby Leśniowskiego-Crohna, która jest obserwowana u około 3 procent wszystkich osób cierpiących na to schorzenie.
Inne okulistyczne manifestacje
Do innych rzadkich pozajelitowych manifestacji okulistycznych w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna możemy zaliczyć pojawiające się okazjonalnie:
- zapalenie spojówek,
- zapalenie nadtwardówki,
- nacieki w obrębie obwodowej części rogówki,
- zapalenie okołożylne siatkówki.
Zapalenie błony naczyniowej a choroba Whipple'a (lipodystrofia jelitowa)
Czym jest choroba Whipple'a?
Choroba Whipple'a występuje niezwykle rzadko – aktualnie notuje się około 30 przypadków rocznie na całym świecie. Schorzenie występuje znacznie częściej w krajach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. Opisano pojedyncze przypadki występowania choroby u osób ras innych niż biała. Najczęściej chorują osoby w wieku około 50 lat, z przewagą płci męskiej. Istotą choroby jest układowe zakażenie wywołane przez laseczkę Tropheryma whipplei. Główne objawy związane są z zajęciem przez proces chorobowy jelita cienkiego.
Okulistyczne manifestacje choroby Whipple'a
Zapalenie błony naczyniowej w przebiegu chroby Whipple'a jest obserwowane dość rzadko. Jeśli już występuje, to przybiera postać (równocześnie):
- przewlekłego zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego,
- zapalenia ciała szklistego,
- zapalenia siatkówki.
Do innych rzadkich pozajelitowych manifestacji okulistycznych w przebiegu choroby Whipple'a możemy zaliczyć pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego (II nerwu czaszkowego) i inne zaburzenia neurookulistyczne.
Kliniczne cechy poszczególnych postaci zapalenia błon naczyniowej w chorobach jelit
Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej
Ostre zapalenie przedniego odcinka odcinka błony naczyniowej przebiega ze światłowstrętem oraz bólem i zaczerwienieniem gałki ocznej (jako tzw. przekrwienie okołorąbkowe). Chory szybko zauważa rozwój postępującego spadku ostrości wzroku. Szpara powiekowa jest zwężona, a źrenica jest wąska oraz słabo reaguje na światło.
Lekarz okulista badając oko w urządzeniu zwanym lampą szczelinową zauważyć może:
- tzw. tyndalizację płynu komorowego – wysięk w komorze przedniej oka, spowodowany wzrostem stężenia białka w cieczy wodnistej lub przedostawaniem się do niej komórek zapalnych;
- zwiększenie ilości włóknika oraz wzrost liczby komórek w płynie komorowym w postaci precypitatów – osadów komórkowych na tylnej powierzchni rogówki, najpierw białych później brunatnych;
- poziom ropy (tzw. ropostek) na dnie komory przedniej – spowodowany opadaniem dużej ilości wysięku komórkowego;
- zatarcie prawidłowego rysunku tęczówki – w wyniku obrzęku związanego z zapaleniem;
- poszerzenie naczyń – przekrwienie skutkuje zmianą barwy tęczówki na zieloną, jeżeli wcześniej była niebieska;
- zwężenie źrenicy – jako wynik podrażnienia przez proces zapalny mięśnia zwieracza;
- słabą ruchomość tęczówki – skutkuje to jej przyleganiem na dużej powierzchni do przedniej powierzchni soczewki, co wraz ze współistniejącym wysiękiem zapalnym przyczynia się do pojawiania się zlepów w tej okolicy (powstają tzw. zrosty tylne tęczówki, czyli tęczówkowo-soczewkowe).
Przewlekłe zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej
Przewlekłe zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej (tj. przewlekłe zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego) może przebiegać bezobjawowo lub manifestować się pojawieniem zaczerwienienia gałki ocznej o umiarkowanej intensywności. Według obowiązującej definicji zapalenie takie trwa dłużej niż 3 miesiące, a początek często jest podstępny lub bezobjawowy.
W przebiegu może pojawiać się ostre lub podostre nasilenie stanu zapalnego, a pacjent może wtedy postrzegać pływające męty. Powikłaniami przewlekłego lub nawrotowego zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej są:
Zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej
Zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej zazwyczaj występuje wraz z towarzyszącym zapaleniem ciała szklistego i zapaleniem siatkówki, bardzo rzadko natomiast ogranicza się do naczyniówki.
Zmiany w ciele szklistym obejmują przymglenia, zmętnienia, obecność komórek i tylne odłączenie ciała szklistego. Czasem tylna powierzchnia ciała szklistego pokryta jest osadami zapalnymi podobnymi do tych występujących w rogówce.
Proces zapalny w obrębie siatkówki nadaje jej biały oraz mętny wygląd. Dochodzi do zwężenia naczyń siatkówkowych, a granice ogniska zapalnego nie są wyraźne.
Opublikowano: 28.10.2013;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.3
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Rafał Drobot
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz studiów podyplomowych Prawo w Ochronie Zdrowia na Uniwersytecie Śląskim. Doświadczenie zawodowe początkowo zdobywał w Oddziale Urologicznym WSZ w Koninie. Od 2017 roku związany z Oddziałem Urologii i Onkologii Urologicznej Centrum Uronefrologii MSS w Warszawie. Pracuje również w kilku poradniach urologicznych na terenie Warszawy. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Biegle posługuje się językiem angielskim oraz francuskim.
0
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 15.06.2021
opublikowany 04.09.2023