Czerwone oczy – przyczyny, sposoby, leczenie czerwonych oczu

Anna Owczarczyk lekarz 21 czerwca 2022 (pierwsza publikacja: 20 lipca 2018)

Czerwone oczy to jeden z najczęstszych objawów okulistycznych. Zwykle zaczerwienieniu gałki ocznej towarzyszą inne dolegliwości, jak łzawienie, swędzenie, pieczenie i szczypanie. Przyczyną czerwonych oczu jest poszerzenie i przekrwienie naczyń spojówki. Rzadziej czerwoną barwę wywołują naczynia położone w twardówce lub podspojówkowy wylew krwi. Zespół czerwonego oka może wywołać zwykłe podrażnienie, zbyt długa praca przed komputerem, źle dopasowane soczewki, a także wiele chorób, jak: alergia, jaskra, zapalenie spojówek.

Spis treści

Czerwone oczy – objaw zapalenia spojówek
Zaczerwienienie oczu od alergii – swędzenie, pieczenie, kłucie w oku
Pęknięte naczynko w oku – czerwone oko po urazie
Ciało obce w oku
W jakich chorobach oczy są zaczerwienione?
Zapalenie brzegów powiek
Nieprawidłowo rosnące rzęsy
Inne przyczyny czerwonych oczu
Zaczerwienienie oka – opinia eksperta

Czerwone oczy – objaw zapalenia spojówek

Lista chorób, mogących być przyczyną przekrwionych oczu, jest bardzo długa. Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych przyczyn czerwonego oka. Typowe objawy zapalenia to: światłowstręt, zwężenie szpary powiekowej, łzawienie, swędzenie oczu, obrzęk powiek, kłucie oczu, niekiedy surowicza lub mętna wydzielina z oka. Wśród przyczyn zapalenia spojówek znajdują się zakażenia bakteryjne (ropne zapalenie spojówek), wirusowe, grzybicze.

Zapalenie bakteryjne zwykle ma charakter łagodny i ustępuje do dwóch tygodni nawet bez leczenie. Również nieprawidłowa higiena soczewek kontaktowych może być przyczyną reakcji zapalnej ze strony spojówek i rogówki. W takim przypadku wymagane jest czasowe zaniechanie noszenia soczewek do momentu trwałego ustąpienia objawów. Dla infekcji wirusowych charakterystyczne są ubytki w nabłonku rogówki. Ostatecznie lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu oraz oceny przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej (istotny jest typ reakcji spojówkowej oraz charakter wydzieliny).

Wrażenie przekrwionych oczu w niezakaźnym zapaleniu spojówek pojawia się jako odpowiedź na różne bodźce:

promieniowanie UV – długotrwałe narażenie na ostre promieniowanie słoneczne, bez odpowiedniej ochrony (okulary z filtrem UV) może podrażnić spojówkę, co uwidacznia się jako czerwone białka oczu. Warto zadbać o dobre okulary przeciwsłoneczne, szczególnie podczas rejsu morskiego czy wyprawy w ośnieżone miejsca;
chemiczne zanieczyszczenie powietrza – czerwone oczy od dymu, pary, gazów także świadczą o podrażnieniu i stanie zapalnym spojówek;
zespół Sjögrena – schorzenie autoimmunologiczne, charakteryzujące się niedostatecznym wydzielaniem łez i suchością oka, co powoduje ciągle czerwone oczy. Ponadto chorzy cierpią na suchość jamy ustnej, błony śluzowej nosa i inne dolegliwości;
wiosenne zapalenie spojówek i rogówki – choroba zwykle rozpoczyna się w okresie dzieciństwa. Czerwone oczy u dziecka w okresie wiosenno-letnim są wskazaniem do diagnostyki w tym kierunku. Dolegliwości zwykle ustępują w okresie dojrzewania. Często wiosennemu zapaleniu spojówek towarzyszy astma i wyprysk alergiczny;
zespół suchego oka – objawia się zaczerwienieniem oczu, uczuciem pieczenia, szczypania, wrażeniem obecności ciała obcego pod powiekami. Zwykle oczy są czerwone rano, objawy nasilają po przebudzeniu (w nocy zmniejsza się produkcja filmu łzowego, nawilżającego powierzchnię oka). Dolegliwości wzmaga długa praca przed monitorem komputera (rzadsze mruganie) lub długotrwałe przebywanie w suchym, klimatyzowanym pomieszczeniu;
wylew podspojówkowy – niegroźny pod kątem okulistycznym stan związany z nadciśnieniem tętniczym o dość widowiskowych przebiegu. Efektem wysokiego ciśnienia tętniczego krwi jest pęknięcie drobnego naczynia w spojówce i wylew podspojówkowy krwi. Do takiej sytuacji dochodzi zwykle podczas nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, przeważnie w godzinach porannych lub podczas wysiłku fizycznego (np. praca w ogródku). Spojówka oka (prawidłowo: biały obszar powierzchni oka z widocznymi drobnymi naczyniami) staje się intensywnie i jednorodnie czerwona. Typowo wylew zajmuje tylko fragment spojówki, możliwe jest jednak zajęcie całości spojówki (gdy pęknie kilka naczyń jednocześnie). Wylew wchłania się samoistnie do 10 dni.

Zobacz też: Soczewki kontaktowe – jakie wybrać?

Zaczerwienienie oczu od alergii – swędzenie, pieczenie, kłucie w oku

Przewlekły, nawrotowy charakter zaczerwienionych oczu może sugerować alergiczne podłoże choroby. Oczy pieką, swędzą, łzawią, kłują. Ponadto występują takie dolegliwości, jak światłowstręt, swędzenie oczu, obrzęk powiek, uczucie ciała obcego pod powieką. Objawy dotykają obu gałek ocznych. Towarzyszą im często inne dolegliwości związane z alergią, jak: katar sienny, kaszel, kichanie, swędzenie w nosie, wysypka.

Alergiczne zapalenie spojówek może być wywołane uczuleniem na pyłki roślin, kwiatów, trawy, sierść zwierząt, kurz i roztocza. Uporczywe objawy znikają, gdy wyeliminujemy alergen z otoczenia. Niestety nie zawsze jest to łatwe i możliwe. Warto ograniczać długie wyjścia na spacery w czasie pylenia roślin, koszenia traw, dbać o czystość w mieszkaniu, stosować maseczki na twarz podczas spacerów, zamykać okna w mieszkaniu w czasie występowania alergenu w powietrzu.

Sposobem na czerwone oczy w przebiegu alergii są wyjazdy do regionów, gdzie stężenie pyłków jest niskie. Ponadto stosuje się miejscowe leki zmniejszające dolegliwości, np.: przeciwhistaminowe preparaty do oczu w postaci kropli lub tabletek, które łagodzą dyskomfort.

Pęknięte naczynko w oku – czerwone oko po urazie

Czerwona gałka oczna może być wynikiem urazu. Zaczerwienie pojawia się w wyniku pękniętego naczynka w oku oraz wylewu krwi, którym towarzyszy silny ból oka. Uraz gałki ocznej może być wywołany wieloma czynnikami:

uderzeniem;
ciałem obcym w gałce ocznej;
chemicznym urazem gałki ocznej (dymy, gazy o działaniu drażniącym, chlor w wodzie basenowej, oparzenia chemiczne);
podrażnieniem mechanicznym oka źle dopasowanymi soczewkami.

Oparzenia chemiczne, silne urazy mechaniczne, obecność ciała obcego w gałce ocznej, to poważne stany, mogące skutkować trwałym zaniewidzeniem. Chorego należy jak najszybciej przetransportować do najbliższego pogotowia okulistycznego.

Mechaniczne uszkodzenie gałki ocznej, skutkujące czerwonym przekrwieniem oka, może być również wynikiem chorób powiek, takich jak:

złe ustawienie brzegu powiek – podwinięcie powieki, odwinięcie powieki,
niedomykalność szpary powiekowej,
nieprawidłowy wzrost rzęs, ciągle podrażniających gałkę oczną,
jęczmień (czyli bolesny guzek na górnej lub dolnej powiece).

Czytaj również: Retinopatia słoneczna – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, rokowanie

Ciało obce w oku

Gdy ciało obce, np. odprysk metalu czy pył dostanie się do oka, powoduje natychmiastowe podrażnienie. Objawia się to przede wszystkim przekrwieniem spojówek (czerwone oko). Zwykle towarzyszy temu ból i uczucie piasku pod powieką, łzawienie, możliwe jest również pogorszenie ostrości wzroku. Ciała obce lokalizują się przede wszystkim w obszarze szpary powiekowej, czyli miejsca najbardziej wystawionego na taki uraz.

Badanie w lampie szczelinowej pozwala zwykle uwidocznić ciało obce oraz ocenić ubytki, tzw. erozje nabłonka rogówki (niezbędne zakropienie barwnika – fluoresceiny). Konieczne jest również wywinięcie powieki górnej w celu sprawdzenia wewnętrznej powierzchni powiek. Lekarz musi dokładnie ocenić powierzchnię gałki ocznej, prosząc pacjenta o spoglądanie w różnych kierunkach.

Znalezienie jednego ciała obcego nie wyklucza istnienia innych ciał obcych, w związku z czym badanie powinno być przeprowadzone bardzo starannie, a w razie utrzymywania się dolegliwości, przeprowadzone powtórnie podczas wizyty kontrolnej.

W leczeniu stosuje się krople i żele łagodzące dolegliwości bólowe oraz zapobiegające infekcji. Po usunięciu ciała obcego rogówka goi się bardzo szybko, tym niemniej ból oka utrzymuje się zwykle przez kolejną dobę. Jeśli sugeruje to wywiad, zawsze należy wykluczyć obecność ciała obcego wewnątrz oka (badanie RTG).

W jakich chorobach oczy są zaczerwienione?

Przyczyną zaczerwienienie oka, może być ostry atak jaskry. Charakteryzuje się on silnym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego (często powyżej 60 mmHg). Podczas badania gałka oczna jest twarda jak kamień. Ostry atak jaskry objawia się silnymi dolegliwościami bólowymi oka, bólami głowy, zaczerwienieniem oka, nudnościami, wymiotami, obniżoną ostrością wzroku, słabo lub w ogóle nie reagującą na światło źrenicą. Dość charakterystyczne są tzw. „koła tęczowe” widziane dookoła źródeł światła. W przypadku ostrego ataku jaskry, należy natychmiast skierować się do kliniki okulistycznej.

Kiedy oczy są czerwone, podejrzewać można także zapalenie błony naczyniowej. Choroba może objąć tęczówkę, naczyniówkę lub mięsień rzęskowy, jej przebieg jest ostry, przewlekły lub nawracający. Nie udało się jak dotąd ustalić dokładnych przyczyn choroby. Jej stałe wyleczenie także sprawia trudności. W terapii stosuje się środki farmakologiczne oraz, w razie konieczności, operacyjne – w przypadku wystąpienia powikłań w postaci zaćmy lub odwarstwienia siatkówki.

Kolejną sytuacją jest okres po zabiegach operacyjnych, np. usunięciu zaćmy bądź trabeklulektomii. W tych przypadkach zaczerwienienie zwykle jest objawem pęknięcia drobnych naczyń spojówki podczas zabiegu i jako takie nie przedstawia sobą poważnego zagrożenia. Gdy jednak towarzyszą mu inne objawy, takie jak silny ból, znaczny spadek ostrości wzroku, konieczna jest konsultacja okulistyczna celem wykluczenia zapalenia wnętrza gałki ocznej.

Zapalenie brzegów powiek

Zapalenie brzegów powiek często wiązane jest z obecnością roztoczy demodex. Charakteryzuje się zaczerwienieniem brzegów powiek z obecnością wydzieliny zlepiającej rzęsy. Rzęsy dają się łatwo usuwać. Badanie mikroskopowe uwidacznia pasożyty. Zapalenie brzegów powiek może mieć także inne pochodzenie, np. gronkowcowe. Leczenie polega na utrzymaniu higieny powiek oraz stosowaniu preparatów z antybiotykiem.

Nieprawidłowo rosnące rzęsy

Nieprawidłowo rosnące rzęsy (trichiasis) mogą być zaburzeniem wrodzonym bądź (częściej) towarzyszyć zmianom zanikowym oraz bliznowaceniu w obrębie powiek, co jest zwykle udziałem ludzi starszych. Nieprawidłowe ustawienie rzęs powoduje ciągłe ich tarcie o powierzchnię oka. Przewlekłe drażnienie sprzyja infekcjom. Leczenie doraźnie polega na usunięciu rzęs. Leczenie przyczynowe może opierać się na plastyce powiek, np. korekcji podwinięcia powieki.

Inne przyczyny czerwonych oczu

Wśród innych chorób, mogących być przyczyną zespołu czerwonego oka, wymienia się:

choroby rogówki – zakaźne zapalenie rogówki (bakteryjne, wirusowe, grzybicze), niezakaźne zapalenie rogówki (w przebiegu chorób alergicznych);
choroby twardówki – proces zapalny może być zlokalizowany w głębszych warstwach twardówki (zapalenie twardówki) lub w powierzchownych jej warstwach (zapalenie nadtwardówki). Objawia się przekrwieniem oczu, nadwrażliwością na dotyk;
choroby dróg łzowych – zapalenie woreczka łzowego objawia się nadmiernym łzawieniem, zaczerwienieniem spojówki w kącie oka od strony nosa, bolesnością w okolicy odpowiadającej umiejscowieniu woreczka łzowego.

Typowe są także czerwone oczy przy wysokim ciśnieniu tętniczym. Źle kontrolowane leczenie nadciśnienia tętniczego lub nagły wzrost ciśnienia tętniczego, np. po treningu, silnym kaszlu, kichnięciu, wymiotach może powodować wylew krwi do oka objawiający się jego zaczerwienieniem. Charakterystyczne są ponadto przekrwione oczy po alkoholu i narkotykach, np. marihuanie.

Zaczerwienienie oka – opinia eksperta

Opublikowano: 20.07.2018; aktualizacja: 21.06.2022

Oceń:

4.6

Anna Owczarczyk

Lekarz

Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Podczas studiów aktywna działaczka studenckiego gastroenterologicznego koła naukowego. Ponadto członek Zarządu Międzynarodowej Organizacji Studenckiej (IFMSA) i Zarządu Akademickiego Związku Sportowego - AZS. Obecnie lekarz stażysta w Miejskim Szpitalu w Łodzi. Zawodowo interesuje się endokrynologią i reumatologią. Swoją wiedzę pogłębia na konferencjach naukowych, kursach i szkoleniach medycznych.

Komentarze i opinie (1)

alka
opublikowany 21.09.2019

Rogówka moich oczu stała się matowa, bardzo bolesna i przekrwiona. Męczyłam się zapuszczając różne kropelki. Na szczęście w końcu trafiłam do dobrego okulisty w Specjalistycznym Ośrodku Okulistycznym we Wrocławiu, który natychmiast rozpoznał opryszczkę. Leczenie trwało dość długo, ale w tej chwili nie odczuwam już żadnych dolegliwości. Jestem cały czas pod opieką sprawdzonego lekarza.