Bupropion – co to za lek i jakie są wskazania do jego stosowania?
Bupropion jest lekiem psychotropowym wydawanym z przepisu lekarza (na receptę) zaliczanym do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy (NDRI). Wskazania do jego stosowania obejmują leczenie depresji oraz uzależnienia od nikotyny (jako środek ułatwiający rzucenie palenia). Bupropion jest dostępny pod różnymi nazwami handlowymi i występuje w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Co ważne, inaczej niż inne leki przeciwdepresyjne, bupropion nie powoduje przyrostu masy ciała, a wręcz może sprzyjać chudnięciu.
Mechanizm działania bupropionu
Mechanizm działania bupropionu opiera się na hamowaniu wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy. Prowadzi to do zwiększenia stężenia tych neuroprzekaźników w synapsach nerwowych, co z kolei przekłada się na poprawę nastroju oraz wzrost poziomu energii u pacjentów chorujących na depresję.
Dopamina i noradrenalina odpowiadają bowiem za regulację nastroju, wpływają także na motywację oraz koncentrację, a ich niedobór powiązano z występowaniem objawów depresji.
Bupropion blokuje również receptory nikotynowe – ze względu na to działanie wykorzystuje się go jako środek wspierający wychodzenie z uzależnienia od nikotyny.
Przeczytaj również:
Zastrzyki na odchudzanie – rodzaje, skuteczność, bezpieczeństwo
Bupropion – najczęstsze skutki uboczne
Podobnie jak każdy inny lek, bupropion może powodować działania niepożądane. Najczęstsze z nich obejmują:
bezsenność (związaną ze wzrostem poziomu energii po zażyciu bupropionu);
suchość w jamie ustnej;
bóle i zawroty głowy;
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego – nudności i wymioty;
zaburzenia widzenia.
Rzadko mogą wystąpić zaburzenia pamięci czy zapalenie wątroby.
Większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i mija w trakcie stosowania leku. Wyjątkiem jest zwiększone ryzyko drgawek podczas stosowania bupropionu, które (choć rzadkie) może wymagać przerwania leczenia. Na wystąpienie tego działania niepożądanego szczególnie narażeni są pacjenci otrzymujący wysokie dawki bupropionu przyjmujący jednocześnie inne leki obniżające próg pobudliwości drgawkowej oraz uzależnieni od alkoholu.
Ostrożność powinna być też zachowana, gdy pacjent przyjmuje leki przeciwcukrzycowe doustne i insulinę lub gdy pacjent przyjmuje leki przeciwmalaryczne (one także obniżają próg drgawkowy, co zwiększa ryzyko napadów drgawkowych).
Zawsze trzeba mieć świadomość ryzyka wystąpienia działań niepożądanych i pamiętać, że wszelkie niepokojące objawy – szczególnie o dużym nasileniu bądź utrzymujące się przez dłuższy czas – należy zgłaszać lekarzowi, który zalecił stosowanie bupropionu.
Warto też dodać, że podczas badań klinicznych nie stwierdzano objawów odstawienia. Jednak lekarz zazwyczaj zaleca, by stopniowo obniżać dawkę leku.
Z jakimi lekami nie należy łączyć bupropionu?
Przed rozpoczęciem terapii bupropionem, należy poinformować lekarza o wszystkich innych stosowanych lekach. Potencjalne oddziaływania pomiędzy nimi wpływają na bezpieczeństwo i skuteczność leczenia. Do substancji, których nie należy łączyć z bupropionem, należą:
Inhibitory monoaminooksydazy (iMAO, leki stosowane w depresji i innych zaburzeniach psychiatrycznych) – jednoczesne stosowanie bupropionu i iMAO może prowadzić do poważnych interakcji, w tym do zespołu serotoninowego. Zaleca się zachowanie co najmniej 14-dniowej przerwy między zakończeniem terapii iMAO a rozpoczęciem leczenia bupropionem.
Leki przeciwpadaczkowe – niektóre leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina czy fenytoina, mogą obniżać skuteczność bupropionu lub zwiększać ryzyko drgawek. One to wpływają np. na metabolizm leku Bupropion Neuraxpharm (jeden z leków dostępny na rynku polskim zawierający bupropion).
Substancje psychoaktywne – alkohol i narkotyki mogą nasilać działania niepożądane bupropionu, w tym ryzyko wystąpienia drgawek.
Leki metabolizowane przez enzym CYP2B6 – bupropion jest metabolizowany przez ten enzym, dlatego stosowanie go z lekami, które indukują (np. ryfampicyna, fenobarbital) lub hamują (np. tiklopidyna, klopidogrel) aktywność CYP2B6 może wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo terapii.
Przeczytaj również:
Leki anorektyczne – jak działają? Rodzaje, dostępność
O czym pamiętać, przyjmując bupropion?
Podczas leczenia warto pamiętać o kilku wskazówkach dotyczących przyjmowania bupropionu, które mogą mieć wpływ na skuteczność terapii i ryzyko wystąpienia działań niepożądanych:
Leki zawierające bupropion można przyjmować zarówno z jedzeniem, jak i pomiędzy posiłkami.
Ze względu na duże ryzyko bezsenności, należy unikać przyjmowania bupropionu wieczorem.
Lek stosuje się w dawkach 150–300 mg dziennie. Jeśli zalecono przyjmowanie tabletek 2 razy dziennie, pomiędzy dawkami należy zachować 8-godzinną przerwę.
Leczenie uzależnienia od tytoniu trwa 7 tygodni, a depresji – co najmniej pół roku.
Pacjentom z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby i w przypadku niewydolności wątroby lub nerek zaleca się – w porozumieniu z lekarzem – stosowanie niższych dawek leku.
Bupropion na odchudzanie?
Ciekawym aspektem działania bupropionu jest jego wpływ na masę ciała i apetyt. Zaobserwowano, że u niektórych pacjentów lek zmniejsza łaknienie i prowadzi do utraty masy ciała. Było to szczególnie wyraźne u pacjentów chorujących na depresję z epizodami hiperfagii (nadmiernego apetytu).
Dla wielu pacjentów jest to istotna informacja, ponieważ inne leki stosowane w leczeniu depresji sprzyjają tyciu, a ponadto pacjenci z depresją są szczególnie narażeni na ryzyko otyłości.
Dlaczego bupropion ułatwia chudnięcie? Zagadnienie to wciąż pozostaje przedmiotem badań. Niemniej uważa się, że kluczowy jest wpływ noradrenaliny i dopaminy na regulację apetytu i metabolizmu. Co więcej, przyjmowanie leku zwiększa wydatki energetyczne organizmu.
Pomimo badań nad zastosowaniem w leczeniu otyłości należy pamiętać, że chudnięcie nie było obserwowane u wszystkich pacjentów stosujących bupropion, a także że lek ten nie jest oficjalnie zarejestrowany w terapii choroby otyłościowej.
