Uciążliwy ból głowy, który regularnie wraca bez wyraźnego powodu, potrafi skutecznie obniżyć jakość życia. Na migrenę cierpi coraz więcej osób, choć jej przyczyny nie zostały jednoznacznie wyjaśnione. Jak obecnie wygląda leczenie migreny? Po jakie leki bez recepty i na receptę warto sięgnąć? Czy da się zapobiegać migrenie naturalnymi i domowymi sposobami?
Leki na migrenę na receptę i bez recepty – rodzaje, działanie. Jakie wybrać?
Spis treści
Czym jest migrena?
Migrena to najczęściej występujący samoistny ból głowy. Szacuje się, że dotyka nawet 18% wszystkich kobiet i ok. 6% mężczyzn. Jej oznaki pojawiają się przede wszystkim u osób młodych – w 90% przypadków występują już przed 40. rokiem życia. U pacjentów powyżej 50. roku życia migrena zdarza się rzadko, choć nie można jej wykluczyć.
Jakie są przyczyny migreny?
Pomimo ciągłego rozwoju medycyny nie udało się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o przyczyny migreny, choć na przestrzeni lat powstało kilka teorii.
Teoria naczyniowa zakłada 3-etapowy proces powstawania migreny:
- skurcz naczyń wewnątrzczaszkowych;
- rozkurcz naczyń z nadmiernym tętnieniem w tętnicach zewnątrzczaszkowych;
- obrzęk okołonaczyniowy.
Dolegliwości bólowe powstają na 2. i 3. etapie procesu, przy czym przebiega on tak samo w przypadku migreny z aurą i bez aury.
Teoria neurogenna sugeruje jako bezpośrednią przyczynę bólu zaburzenia aktywności elektrycznej w mózgu. Koncepcja zapalenia tkanki nerwowej zaś – występowanie zapalenia sterylnego.
Wskazuje się także na teorię biochemiczną, gdzie za migrenowy ból głowy ma odpowiadać nieprawidłowy metabolizm serotoniny, oraz hipotezę ośrodkową – w tym przypadku dolegliwości wiąże się z zaburzeniem układu autonomicznego.
W literaturze nie wskazuje się jednoznacznie, która z tych teorii jest właściwa, ponieważ stawianie diagnozy bazuje przede wszystkim na wywiadzie z pacjentem. Diagnostyka neuroobrazowa – jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, a także elektroencefalografia, potencjały wywołane czy ocena krążenia mózgowego – nie wykrywają nieprawidłowości u pacjentów cierpiących na migrenę. Z tego względu nie ma jednego, uniwersalnego leku, ani nawet grupy leków, które sprawdziłyby się w przypadku każdego pacjenta z migreną.
Do czynników wyzwalających atak migreny zaliczamy przede wszystkim:
- stres,
- zmiany pogody,
- niektóre zapachy,
- ostre światło,
- picie alkoholu i stosowanie innych używek,
- spożywanie produktów bogatych w tyraminę (np.: sery twarde, czekolada, czerwone wino),
- wahania hormonalne.
Objawy migreny
Napady migreny obejmują zwykle podobne objawy, których nasilenie jest uwarunkowane osobniczo. Należą do nich:
- ból trwający od 4 do 72 godzin – zwykle występujący po jednej stronie głowy;
- nudności i wymioty;
- zaburzenia widzenia;
- nadwrażliwość na światło, hałasy lub zapachy;
- zawroty głowy.
Bóle migrenowe powodują, że pacjenci izolują się od otoczenia, wybierając do tego ciemne pomieszczenia. Warto wspomnieć, że wyróżnia się migrenę z aurą oraz migrenę bez aury. Nadejście tej pierwszej jest zapowiadane już z kilkudniowym wyprzedzeniem, przez: wyczerpanie, senność i spowolnienie funkcji kognitywnych oraz ból głowy. Z kolei migrena bez aury występuje spontanicznie.
Najczęściej występującą postacią tego schorzenia jest migrena bez aury, kiedy ból głowy narasta powoli, nasila się podczas wykonywania codziennych czynności i utrzymuje przez okres od 18 do 72 godz.
Towarzyszą mu takie objawy – uniemożliwiające normalne funkcjonowanie – jak:
- nudności i wymioty,
- światłowstręt,
- nadwrażliwość na dźwięki,
- jadłowstręt.
Rzadziej spotykaną postacią migreny jest migrena z aurą, w której dodatkowo na krótko przed wystąpieniem bólu głowy pojawiają się przejściowe, trwające średnio 5–20 min, neurologiczne objawy ubytkowe, czyli:
- zawroty głowy,
- zaburzenia czucia,
- objawy oczne (zjawiska migotania i błysków światła lub ciemnych plamek z współistniejącym osłabieniem ostrości widzenia),
- czasem zaburzenia mówienia, porażenia (np. paraliż rąk), zmiana zachowania, utrata łaknienia.
Jak wygląda leczenie migreny?
Leczeniu migreny przyświecają dwa cele. Przede wszystkim dąży się do przerwania dolegliwości bólowych. W drugiej kolejności zaś do zapobiegania ich wystąpieniu w przyszłości. Z nawracającymi napadami bólu głowy można walczyć na kilka sposobów, przy czym leki można podzielić na OTC, które są dostępne bez recepty, oraz pozostałe – dostępne wyłącznie na receptę.
Leki bez recepty
W leczeniu migreny wysoką skuteczność wykazuje kwas acetylosalicylowy, czyli popularna aspiryna. Jego działanie polega na hamowaniu enzymów cyklooksygenazy oraz blokowaniu syntezy prostaglandyn i tromboksanu. Zaleca się łączenie aspiryny z lekiem przeciwwymiotnym.
Inna strategia opiera się na podawaniu pacjentom preparatów z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) w minimalnych dawkach, które skutecznie łagodzą dolegliwości bólowe. Do tej grupy można zaliczyć, m.in.: pochodne kwasu fenylopropionowego, indolooctowego czy aminofenylooctowego.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne to, m.in.: diklofenak, naproksen czy ibuprofen. Niekiedy są one łączone z substancjami pomocniczymi, takimi jak kofeina.
Silny lek na migrenę bez recepty to np. popularny Dezamigren zawierający almotryptan – lek z grupy tryptanów.
Za skuteczną jego dawkę uznaje się 12,5 mg. Dla porównania efektywna dawka aspiryny to 900–1000 mg.
Stosowanie NLPZ w profilaktyce migreny ma kilka wad. Przede wszystkim pacjenci dosyć szybko przyzwyczajają się do dawek preparatów. Co więcej, sięganie po leki przeciwzapalne przez długi czas może powodować szereg efektów ubocznych, jak: uszkodzenie wątroby, nadciśnienie czy podrażnienie żołądka.
Leki na receptę
W zależności od siły i częstotliwości napadów migreny popularne leki dostępne bez recepty mogą okazać się niewystarczające lub wręcz zupełnie nieskuteczne. W takich sytuacjach zaleca się rozpoczęcie kuracji od ergotaminy lub innych pochodnych sporyszu. Nie zawsze będzie to jednak idealne rozwiązanie. Niestety sama ergotamina może również powodować bóle „z odbicia”.
W leczeniu migreny stosuje się także inne grupy leków, w tym:
- beta-blokery (np. proplanolol, metoprolol) – ich wadą jest konieczność wolnego zwiększania dawki prepartu;
- leki przeciwpadaczkowe (np. kwas walproinowy) – stosowanie kwasu walproinowego jest niedozwolone w przypadku osób w wieku rozrodczym z uwagi na działanie teratogenne;
- leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina, wenlafaksyna) – stosowane zwłaszcza w radzeniu sobie z migreną przewlekłą.
W przypadku wyjątkowo długich i uciążliwych objawów można przyjmować steroidy i neuroleptyki. U osób cierpiących jednocześnie na migrenę oraz napięciowy ból głowy skuteczne są leki beta-adrenolityczne oraz flunarizina.
Poznaj najnowsze leki na migrenę – przeciwciała monoklonalne
Nową bronią w starciu z migreną są też przeciwciała monoklonalne – w szczególności przeciwciała humanizowane anty-CGRP (m.in. eptinezumab) oraz ludzkie przeciwciało przeciw receptorowi CGRP (erenumab).
Uważa się, że to pierwsza grupa leków przeciwmigrenowych, która atakuje sam mechanizm powstawania dolegliwości bólowej. Jako jedyna doprowadziła do całkowitego zaniku objawów migreny u niektórych pacjentów.
W zależności od tego, czy ból migrenowy ma charakter epizodyczny, czy też migrenowe bóle głowy są przewlekłe, dobór przeciwciał monoklonalnych powinien być nieco inny. W obu przypadkach pacjentom można podawać: erenumab, fremanezumab oraz galkanezumab, ale przy dolegliwości o charakterze przewlekłym dodatkowo pojawia się eptinezumab.
Częste napady migreny skutecznie utrudniają normalne funkcjonowanie. Dlatego naukowcy nie ustają w poszukiwaniu preparatów mających pomóc w łagodzeniu bólu oraz zniesieniu jego występowania. Zaleca się, aby w pierwszej kolejności sięgnąć po powszechnie dostępne leki stosowane bez recepty. Często są one mniej obciążające dla organizmu niż preparaty dostępne na receptę.
Domowe sposoby na migrenę
Pacjenci cierpiący na migrenę powinni pamiętać o działaniu profilaktycznym. Zaleca się, aby: unikali wieczorem nadmiernego spożywania pokarmów i płynów, ograniczyli konsumpcję napojów alkoholowych, a także zadbali o uregulowanie snu.
Migrenowcy powinni oczywiście (w miarę możliwości) unikać wymienionych wcześniej czynników wyzwalających atak migreny.
Natomiast w trakcie ostrego napadu bólu migrenowego najważniejszy jest spokój i odpoczynek. Chory powinien przebywać w dobrze przewietrzonym, zaciemnionym i wyciszonym pomieszczeniu, a na czoło może sobie położyć zimny okład.
Niektórym osobom w łagodzeniu dolegliwości bólowych głowy pomaga również masaż skroni albo picie naparów z takich ziół, jak: rumianek, melisa, imbir, czy stokrotka.
Naturalny lek na migrenę
Ziele złocienia maruny (Chrysanthemi herba) oraz sok z ziela złocienia maruny (Chrysanthemi succus) to surowce głównie o działaniu: przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym i antyagregacyjnym. Jednakże najważniejsze zastosowanie znajdują one w zapobieganiu bólom głowy oraz w leczeniu migreny.
Dzieje się tak dlatego, ponieważ zawarte w nich związki czynne (laktony seskwiterpenowe z głównym składnikiem – partenolidem, który hamuje agregację płytek krwi i uwalnianie serotoniny): zmniejszają częstotliwość ataków oraz nasilenie bólów migrenowych, powodują ustąpienie bólu wraz z towarzyszącą migrenie aurą, a także łagodzą współistniejące objawy, takie jak nudności i wymioty oraz jadłowstręt.
Tradycja wykorzystywania złocienia maruny w leczeniu i w profilaktyce napadów migreny sięga już starożytności, a wymienione efekty lecznicze zostały potwierdzone w badaniach klinicznych.
Nie zaleca się jednak stosowania tego surowca przez kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią.
współpraca: farmaceutka Monika Pyzio
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Zgorzalewicz M.; Patomechanizm migrenowych bólów głowy; „Neurologia Dziecięca” Vol. 14/2005 Nr 28.
- Wójcik-Drączkowska H. i in.; Migrena — rozpoznanie i leczenie; „Forum Medycyny Rodzinnej” 2007, tom 1, nr 2, 109–114.
- Różniecki J. J.; Leczenie migreny przewlekłej — zalecenia opracowane przez Grupę Ekspertów Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy i Sekcji Badania Bólu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego na podstawie międzynarodowych zaleceń i najnowszej literatury; „Varia Medica” 2018; tom 2, nr 5, strony 402–408.
Opublikowano: 26.09.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Wieczorek-Szukała
dr nauk medycznych
Doktor nauk medycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, absolwentka biotechnologii medycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego. Autorka licznych publikacji naukowych i uczestniczka międzynarodowych projektów badawczych. Wolny czas przeznacza najchętniej na podróże, fitness i ceramikę artystyczną.
1
Komentarze i opinie (0)