W dzisiejszych czasach wiemy coraz więcej o leczeniu ADHD. Coraz częściej są również stosowane leki, które łagodzą objawy tego zaburzenia. Na rynku polskim jest kilka zarejestrowanych i będących w obrocie leków na ADHD. Tymczasem za granicą coraz popularniejszy staje się Adderall. Lek ten jest jednak często niedostępny w aptekach. Jakie są powody? Czy Adderall może mieć skutki uboczne? Czy kupno tego leku w Polsce jest możliwe?
Adderall – zastosowanie, jak działa ten lek na ADHD, czy można go kupić w Polsce?
Spis treści
Adderall – co to jest?
Adderall jest handlową nazwą środka stosowanego w leczeniu ADHD. Substancją czynną leku są sole amfetaminy. Według badań, odpowiednia dawka amfetaminy, zamiast spowodować pobudzenie psychoruchowe i sprzyjać nadmiernej aktywności czy zwiększonej impulsywności, działa terapeutycznie – zmniejsza objawy ADHD, również te wyżej wymienione.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku leczenia mówimy o dozach definitywnie mniejszych niż te, które stosowane są w celu nielegalnego dopingu przez sportowców lub osoby uzależnione od tej substancji.
Adderall to jeden z najbardziej popularnych leków stosowanych w leczeniu ADHD w Stanach Zjednoczonych.
W Polsce środek ten na razie jest niedostępny i według producenta nie zapowiada się na szybką zmianę w tym temacie. Można go jednak sprowadzić w formie importu docelowego. Import docelowy jest możliwy tylko wtedy, kiedy lek ratuje zdrowie lub życie pacjenta. W celu umożliwienia tej procedury należy jednak dopełnić stosownych formalności.
Adderall – jak działa?
W przypadku leczenia ADHD Adderall jest cenionym środkiem. Osoby z ADHD nierzadko mają problemy z koncentracją uwagi, utrzymaniem jej przez długi czas (choć jednocześnie zdarzają im się chwile długiej uważności – długo potrafią być w stanie czujności poświęconej jednemu bodźcowi). Niejednokrotnie zmagają się także z dużą nadpobudliwością.
Adderall dobrze radzi sobie z tymi objawami. Sole amfetaminy działają stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy, co – paradoksalnie – wpływa na wyciszenie się objawów, gdyż OUN nie poszukuje już stymulacji na zewnątrz. Stosowanie leku sprzyja więc poprawie funkcjonowania poznawczego i redukcji nadmiernej aktywności.
Adderall – skutki uboczne
O ile jednak dawki zapisywane przez lekarza w przypadkach ADHD są raczej bezpieczne i korzystne dla pacjentów, lek może mieć różne skutki uboczne. Szczególnie w przypadku osób zdrowych, stosujących środek jedynie w celu poprawy koncentracji lub sportowców, używających środka jako dopingu.
Istnieje długa lista skutków ubocznych, na której znajdziemy:
- bóle głowy i zawroty głowy,
- biegunki,
- pocenie się,
- bezsenność lub zbytnią senność,
- nierówną akcję serca,
- stany euforii,
- zaburzenia libido,
- zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia psychozy.
Mimo to wciąż wiele zdrowych osób poszukuje nielegalnie dostępu do leku.
Brak Adderallu – skąd się biorą niedobory leku?
Obecnie dużym problemem dla pacjentów z ADHD jest niedobór leku Adderall w aptekach. Jest to efekt zwiększonego popytu na środek. Niedostępność leku może przyczynić się do poważnych problemów zdrowotnych u tych pacjentów, u których objawy są wyjątkowo silne lub utrudniają ich zdolność do codziennego funkcjonowania.
Co gorsza, brak leku na rynku powoduje wzrost popytu. Efektem jest także wzrost cen leku, co także nie jest dobrą informacją dla osób martwiących się jego brakiem leku. Niewielka ilość dostępnego leku bierze się też z braku konkurencji, której producent Adderallu chwilowo nie ma. Przez brak konkurencji Adderall jest więc zarówno trudno dostępny, jak i drogi.
Niedobór leku Adderall – spowodowany opóźnieniami?
Środek produkowany jest przez dużego producenta leków generycznych. Podmiot odpowiedzialny za produkcję twierdzi, że główną przyczyną niedoborów są problemy z łańcuchem dostaw, które zaczęły się jeszcze w czasach pandemii. Co więcej, w tym czasie nastąpił także dodatkowy wzrost zapotrzebowania na lek. Jak wskazuje Forbes, w tym czasie wzrosła ilość diagnoz przypadków ADHD.
Powodem jest fakt, że podczas pandemii rodzice nadzorowali naukę dzieci uczących się zdalnie w domach i objawy zaburzenia były łatwiej wykrywane przez opiekunów.
Niedobór Adderallu – efekt większej liczby recept?
Jednak nie tylko diagnozy dzieci są powodem niedoborów Adderralu. Inni eksperci wskazują raczej na wzrost liczby recept dorosłych. W 2020 r., według Forbesa, ilość wystawionych recept dla dorosłych wzrosła dwukrotnie – ponad 15%, co okazało się podwójnym wzrostem, gdy zestawimy te liczby z poprzednim rokiem (ponad 7%). Więcej jest więc także diagnoz dorosłych, co spowodowało dodatkowy wzrost popytu. Podobne przyczyny problemu wskazuje sam producent – tłumaczy, że to kolejny czynnik, który zaowocował efektem kumulacji kłopotów.
Zarówno dzieci, jak i dorośli czekają na dostawę leku, a producent przekonuje, że stara się opracować plan, dzięki któremu będzie w stanie dostarczyć większą jego ilość i sprawić, by dostawy leku pojawiały się regularnie. Wówczas również wzrost cen leku powinien wyhamować, a pacjenci niemogący uzyskać dostępu do leczenia, powinni odetchnąć z ulgą.
Niedobór leku Adderall – co na to eksperci?
Niedobór Adderallu przewidywany jest na dłużej – brak preparatu na rynku powoduje wzrost popytu. Również wiele aptek podniosło ceny. Adderall jest więc trudno dostępny i w niektórych przypadkach stanowi to ogromny problem dla pacjentów. Nie pomaga fakt, że recepty na Adderall w dużych ilościach uzyskują wspomniane osoby zdrowe, bez diagnozy syndromu – którym lek nie jest w zasadzie potrzebny (tym bardziej że według wyników niektórych badań, u osób zdrowych wzrost koncentracji przy stosowaniu dawki leczniczej wcale nie jest znaczący). Przez to osoby z ADHD także nie mogą uzyskać dostępu do leków. Do tego dochodzi się wypunktowany wyżej brak konkurencji.
Brak Adderallu – rozwiązania
Tymczasem brak Adderallu może spowodować u osób z ADHD wiele problemów w życiu codziennym. Mogą one doświadczać trudności w zakresie koncentracji, snu, a ich zdolność do wykonywania zadań poznawczych może być obniżona, podobnie jak nastrój. Jednocześnie lekarze zalecają spokój i cierpliwość. Sugerują, aby pacjenci cierpliwie czekali. Osoby z ADHD mogą także zastanowić się nad stosowaniem alternatywnych terapii. Wspólnie z lekarzem mogą rozważyć zażywanie innych leków i psychoterapię. Brak Adderallu spowodował, że przynajmniej niektórzy pacjenci zostaną zmuszeni do zastosowania takiego rozwiązania.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Bijoch, Ł., Pękała, M., Beroun A. (2021). Molekularne podstawy działania wybranych substancji psychoaktywnych. Postępy Biochemii 67(2):141:156.
- Goodman, D.W. (2010). Czarna księga ADHD. Psychiatria po Dyplomie, 7(3:)12-32.
- Hołowaty, K. Działanie stymulantów stosowanych w terapiach ADD/ADHD na zdrowy organizm: przegląd na przykładzie leku Adderall i jego właściwości poprawiających pamięć i koncentrację. National Scientific Conference „Understand the Science” V., Fundacja Promovendi, 25.09.2021 (online).
- [online] Prendergast, C. (2023). How To Cope With The Adderall Shortage, According To A Psychiatrist. Forbes Health. [dostęp:03.08.2023.] [https://www.forbes.com/health/mind/adderall-shortage-how-to-cope/]
- [online] Dąbek, P. (2023). Narasta frustracja związana z brakiem leków na ADHD. mgr.farm Jestem Farmaceutą. [dostęp: 03.08.2023] [https://mgr.farm/aktualnosci/narasta-frustracja-zwiazana-z-brakiem-lekow-na-adhd/]
Opublikowano: 07.08.2023;
Oceń:
2.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Monika Mazurek
Psycholog
ukończyła psychologię o specjalności klinicznej i neuropsychologicznej USWPS w Warszawie, doktorantka Instytutu Psychologii UJ w Krakowie. Autorka prac naukowych poświęconych psychologii klinicznej i kilkuset artykułów popularnonaukowych o tematyce z zakresu neuropsychologii, seksuologii klinicznej i psychologii osobowości. Na co dzień zajmuje się popularyzacją zagadnień dotyczących powiązań pomiędzy biologią, psychologią i medycyną.
1
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 13.12.2023