Jakie zmiany zachodzą w czasie menopauzy?
Ciało kobiety w okresie menopauzy podlega licznym przemianom, które nieodwracalnie zmieniają jego strukturę i działanie. Zmiany te dotyczą wielu układów i mogą przyczynić się do wystąpienia różnych stanów chorobowych, które wymagają leczenia. W okresie menopauzy dochodzi do zmniejszenia stężenia estrogenów, głównie estradiolu, ze względu na wygaśnięcie funkcji jajników produkujących ten hormon. Najsilniejszym przeobrażeniom podlegają tzw. tkanki estrogenozależne: układ krążenia, układ kostny, skóra oraz układ moczowo-płciowy.
Menopauza a owulacja
Podstawową zmianą, a zarazem powodem wystąpienia menopauzy, jest zużycie wszystkich pęcherzyków jajnikowych, do tej pory aktywowanych podczas każdego cyklu miesięcznego. Od okresu życia płodowego, tzn. jeszcze w łonie matki, komórki jajowe (oocyty) obecne w jajnikach nie przechodzą podziałów komórkowych (nie dzielą się). Ich liczba jest stała i niezmienna aż do okresu dojrzewania płciowego, kiedy niewielka ich grupa zostaje pobudzona i wydalona do jajowodu w ramach pierwszej owulacji. Od tego okresu w każdym cyklu miesięcznym komórek jajowych sukcesywnie ubywa, aż do momentu całkowitego ich wyczerpania. Taką sytuację nazywamy właśnie menopauzą. Oprócz komórek jajowych jajnik buduje również szereg innych komórek, które w trakcie owulacji zajmują się produkowaniem różnego rodzaju hormonów płciowych. Tak więc wyczerpaniu się ilości oocytów towarzyszy również ustanie funkcji pozostałych komórek. W wyniku tego stężenie hormonów płciowych po przekwitaniu istotnie spada.
Menopauza a nietrzymanie moczu
Głównymi narządami wymagającymi stymulacji przez estrogeny są narządy układu moczowo-płciowego. Dlatego też konsekwencją braku tych hormonów jest zanik tkanek organów płciowych, pęcherza i cewki moczowej. Prowadzi to do obniżenia narządu rodnego i wysiłkowego nietrzymania moczu. Nietrzymanie moczu jest poważnym i częstym problemem u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i po menopauzie. Obniżenie poziomu estrogenów prowadzi do zmniejszenia ilości śluzu w jamie macicy i na poziomie pochwy. Rosnące pH śluzu w tej okolicy doprowadza do zaniku fizjologicznej flory bakteryjnej i zwiększenia podatności na zakażenia.
Manopauza a choroby serca
Spadek stężenia estrogenów powoduje także niekorzystne zmiany w profilu lipidowym (tłuszczowym). Dochodzi do wzmożonego tworzenia blaszki miażdżycowej w tętnicach, a co za tym idzie, do zwężania światła naczynia. Zmniejsza się również synteza związków chroniących i rozkurczających naczynia krwionośne. Spada wydolność serca. Następstwami tych stanów mogą być nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca. Właśnie to ostatnie schorzenie jest główną przyczyną umieralności kobiet po menopauzie.
Menopauza a osteoporoza
Estradiol jest hormonem „chroniącym” tkankę kostną przed nadmierną utratą jej gęstości. Dzieje się tak, ponieważ wpływa on na tworzenie się białek macierzy kostnej wiążących wapń, co determinuje ich prawidłową ilość. Spadek stężenia estrogenów ostatecznie powoduje wypłukiwanie wapnia z kości, co prowadzi do tzw. utraty masy kostnej. Trwa ona do końca życia od przejścia menopauzy. Dlatego też kobiety w tym okresie są szczególnie narażone na wystąpienie tzw. złamań osteoporotycznych.
Skóra również jest wrażliwa na niedobór estrogenów. Stan ten prowadzi do spadku zawartości kolagenu i kwasu hialuronowego w skórze, ścieńczenie naskórka, co objawia się jako szybsze starzenie się skóry. Obserwuje się również znaczny spadek elastyczności skóry, szybsze jej wysuszanie, zwiększenie podatności na zakażenia oraz wolniejsze gojenie się ran.
Ciało i psychika w okresie menopauzy
Ciało i psychika w okresie menopauzy muszą przystosować się do zupełnie nowych warunków panujących w organizmie, co powinno zachodzić etapami. Jest niezmiernie ważne, aby w tym okresie otoczyć kobietę opieką i zrozumieniem. Wsparcie ze strony rodziny i najbliższych są równie istotne, co terapia wdrożona przez lekarza. Menopauza jest stanem wymagającym leczenia dokuczliwych objawów i suplementacji hormonalnej, dlatego też jeśli pojawią się symptomy sugerujące okres przekwitania, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu.
Zmiany dotyczą również zdrowia psychicznego kobiety. Jest ona bardziej podatna na stres, rozdrażnienie oraz depresję. Wynika to z tzw. „huśtawki hormonalnej” oraz spadku stężenia serotoniny, powszechnie znanej jako „hormon szczęścia”.
