Przepuklina pochwowa to stan, kiedy pęcherz moczowy, naciskając na przednią ścianę pochwy, powoduje jej wypadanie (cystocele). Może temu równeż towarzyszyć wpuklanie się cewki moczowej (urethrocele).
Leczenie przepuklin pochwowych
Spis treści
Co to jest przepuklina pochwowa?
Rectocele, cystocele to terminy, które dla większości ludzi brzmią obco. Jednak problem przepuklin pochwowych jest powszechny już u młodych kobiet, po 30. roku życia. Niestety większość pacjentek nie wie o swojej chorobie, a niespecyficzne objawy, takie jak pobolewania w podbrzuszu czy w okolicy kości krzyżowej, są często ignorowane.
Przepuklina pochwowa to stan, kiedy pęcherz moczowy, naciskając na przednią ścianę pochwy, powoduje jej wypadanie (cystocele). Może temu również towarzyszyć wpuklanie się cewki moczowej (urethrocele).
Analogiczny stan może dotyczyć tylnej ściany pochwy – wtedy narządem powodującym przepuklinę jest jelito (rectocele). Jeśli jelito cienkie naciska na szczyt pochwy, mówi się o enterocele.
Innymi przyczynami wypadania pochwy jest obniżenie macicy i obniżenie szczytu pochwy po wycięciu macicy.
Przyczyny przepukliny pochwy
Główną przyczyną przepuklin pochwy jest osłabienie tkanek miednicy mniejszej, do którego dochodzi w wyniku utraty estrogenów w procesie starzenia się lub rozciągnięcia struktur w czasie porodu (zwłaszcza gdy masa urodzeniowa dziecka wynosi ponad 4 kg lub konieczne jest użycie próżnociągu).
Objawy przepukliny pochwy
Niezależnie od przyczyny wypadania pochwy, pacjentki skarżą się na bóle w podbrzuszu, okolicy kości krzyżowej, ból podczas stosunku oraz trudne do określenia uczucie dyskomfortu w pochwie.
Przepuklina pęcherzowo-pochwowa
Głównym objawem przepukliny pęcherzowo-pochwowej jest trudność z oddawaniem moczu, ponieważ część pęcherza wypełniona moczem wpukla się w ścianę pochwy. Zależnie od stopnia zaawansowania przepukliny, może ona dochodzić do ujścia zewnętrznego pochwy lub wypadać na zewnątrz.
Przepuklina jelitowo-pochwowa
Przepuklina jelitowo-pochwowa objawia się zaparciami. Pacjentki często skarżą się na problem z wypróżnieniem, zgłaszają w wywiadzie uczucie niepełnego wypróżnienia. Podobnie jak w przypadku cystocele, w najcięższych przypadkach dochodzi do wypadania wypełnionej jelitem ściany pochwy na zewnątrz.
Rozpoznanie przepukliny pochwy
Rozpoznanie stawia się na podstawie badania ginekologicznego oraz ultrasonograficznego. U części pacjentek należy wykonać badanie urodynamiczne, aby określić stopień zalegania moczu w pęcherzu.
Leczenie zachowawcze przepuklin pochwy
Zaleca się stosowanie estrogenów dopochwowo, co przeciwdziała przebudowie narządów związanej z wiekiem oraz wzmacnia tkanki.
Często wskazuje się też na skuteczność ćwiczeń mięśni Kegla – efekty są tym lepsze, im w młodszym wieku się je rozpocznie.
W czasie oczekiwania na zabieg operacyjny lub gdy leczenie jest kilkuetapowe, stosuje się pesary – silikonowe „klocki”, które pacjentka wprowadza do pochwy. Mają one za zadanie podtrzymywać obniżające się ściany pochwy. Mogą jednak drażnić ściany pochwy i powodować odleżyny albo zakażenia trudne do leczenia, zwłaszcza w okresie pomenopauzalnym.
Leczenie operacyjne przepuklin pochwy
Obecnie istnieje około stu metod operacyjnego leczenia wypadania narządu rodnego. Poniżej przedstawione są sposoby powszechnie stosowane. Najczęściej wykonuje się operacje z użyciem siatek, ponieważ ich efekty utrzymują się dłużej niż po operacjach z użyciem tkanek własnych pacjenta. Można je wykonywać przez otwarcie jamy brzusznej, laparoskopowo (przez kilka niewielkich nacięć do jamy brzusznej wprowadza się narzędzia i kamerę, operacje wykonuje się pod kontrolą monitora) lub przezpochwowo. Operacje laparoskopowe wiążą się z krótszym czasem rekonwalescencji i mniejszymi dolegliwościami bólowymi. Niestety wymagają od operatora dużo większego doświadczenia niż operacje otwarte.
Wskazaniami do leczenia operacyjnego jest wypadanie narządu rodnego zaburzające komfort życia lub funkcje seksualne pacjentki. Preferuje się operowanie kobiet, które nie planują kolejnej ciąży.
Operacje z użyciem siatek i taśm
Jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów leczenia cystocele jest wszczepienie siatki z dostępu przezpochwowego. Pacjentka ułożona jest w pozycji ginekologicznej i ma założony cewnik do pęcherza. Przednią ścianę pochwy ostrzykuje się roztworem ksylokainy z adrenaliną – działa on przeciwbólowo oraz obkurczająco na naczynia krwionośne, co powoduje zmniejszenie krwawienia. Następnie rozcina się przednią ścianę pochwy, aby uzyskać dostęp do przestrzeni między pęcherzem a pochwą. Potem przez dwa niewielkie otwory w pachwinach wprowadza się grube, ostre igły, zakończone tak, aby móc do nich przyczepić siatkę.
Siatkę wprowadza się pod pęcherz, a przyczepione przez igły końcówki przeprowadza się przez otwory zasłonowe i wszywa w ścianę pochwy. Po umocowaniu siatki wycina się część rozciągniętej ściany pochwy i zaszywa się ją szwami wchłanialnymi. Po operacji zaleca się przyjmowanie przez 6 tygodni estrogenów dopochwowo.
Podobnie wygląda operacja rectocele – nacina się tylną ścianę pochwy oraz pachwiny, a taśmę umieszcza między nią a odbytnicą. Innym sposobem leczenia rectocele, rzadziej stosowanym, jest wszycie siatki między więzadła krzyżowe i szczyt pochwy. Operację tę można wykonać zarówno metodą klasyczną, laparoskopową, jak i przezpochwowo. Podczas operacji brzusznych pacjentka leży na plecach i ma założony cewnik do pęcherza.
W metodzie otwartej wykonuje się kilkucentymetrowe cięcie nad spojeniem łonowym. Następnie odsuwa się pęcherz i preparuje tkanki łączące jelita i pochwę tak, aby uwidocznić przestrzeń między pochwą a kością krzyżową. Do wzgórka kości krzyżowej (górna część kości krzyżowej) i pochwy przyszywa się luźno siatkę, na której będzie opierać się jelito. Siatka powinna obejmować odbytnicę w kształcie litery U. Następnie zaszywa się powłoki.
W przypadku zabiegu laparoskopowego wykonuje się 4-5 nacięć długości 1-2 cm. Pozostała część operacji wygląda podobnie.
W dojściu przezpochwowym rozcina się tylną ścianę pochwy i preparuje tkanki łączące tylne sklepienie pochwy z odbytnicą. Kolejnym etapem jest założenie siatki w sposób opisany powyżej.
Operacje przepukliny pochwy bez użycia siatki
U pacjentek w wieku około- i pomenopauzalnym wskazane jest równoczesne wycięcie macicy (histerektomia), ponieważ eliminuje to jeden z czynników ryzyka wypadania pochwy, a wycięcie macicy u kobiety po przebytej operacji poprawy statyki narządu rodnego jest bardzo trudne. Jeśli nie ma innych wskazań, nie trzeba wycinać jajników, ponieważ mogą one jeszcze wydzielać estrogeny. Jednocześnie można wszczepić siatkę lub wykonać jedną z dalej opisanych operacji.
Wycięcie macicy można wykonać metodą otwartą, laparoskopową i przezpochwową. Ta ostatnia cechuje się najkrótszym czasem powrotu do normalnej aktywności życiowej.
Operacje enterocele i rectocele bez użycia siatek polegają na przyszyciu nadmiaru tkanek pochwy do więzadeł znajdujących się w okolicy kości krzyżowej. Przebieg jest bardzo podobny do zabiegu z użyciem siatki.
Cystocele można leczyć przyszyciem nadmiaru przedniej ściany pochwy do powięzi miednicy w taki sposób, aby pochwa otaczała pęcherz lub techniką plastronu – przyszyciem fragmentu ściany pochwy pacjentki pomiędzy pęcherzem i pochwą. Tkankę do przeszczepu pobiera się na początku operacji, po ostrzyknięciu ścian pochwy roztworu ksylokainy z adrenaliną.
Wybór drogi operacyjnej zależy od tego, czy pacjentka równocześnie będzie miała wycinane jajniki, od obecności licznych zrostów po poprzednich operacjach (może to uniemożliwić laparoskopię), doświadczenia ośrodka, w którym wykonuje się zabieg oraz preferencji pacjentki.
Wszystkie wyżej wymienione operacje można połączyć z wykonaniem plastyki pochwy. Plastyka pochwy polega na wycięciu części rozciągniętej ściany pochwy. Podczas zabiegu pacjentka ułożona jest w pozycji ginekologicznej. Po ostrzyknięciu ścianki wcześniej już wspomnianym roztworem ksylokainy z adrenaliną ścianę pochwy rozcina się na pół. Następnie wycina się brzegi i zszywa kolejne warstwy pochwy – mięsień opuszkowo-jamisty, błonę podśluzową i śluzową szwami wchłanialnymi. Po zaszyciu pochwa powinna mieścić 3 palce, tak aby pacjentka mogła w przyszłości współżyć.
Powrót do normalnej aktywności życiowej trwa około 7 dni. Pielęgnacja rany polega na podmywaniu się po każdej wizycie w toalecie i osuszaniu rany papierowym ręcznikiem.
Czytaj również: Przepuklina pachwinowa – przyczyny, objawy, leczenie
Opublikowano: 05.02.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Jakima
Lekarz
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. Lekarz w trakcie specjalizacji z chirurgii dziecięcej. Udzielała się naukowo przy Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
442
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 09.11.2022
opublikowany 01.01.2024
opublikowany 21.09.2024