Przepuklina pachwinowa – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest przepuklina pachwinowa?

W przepuklinie wyróżnia się: wrota przepukliny – otwór w powłokach, przez który przedostają się narządy jamy brzusznej (otwór ten tworzy się w tak zwanych miejscach o obniżonej odporności); kanał przepukliny, czyli drogę z jamy brzusznej pod skórę i worek przepuklinowy, utworzony przez otrzewną (w nim znajduje się zawartość przepukliny).

Wyróżniamy dwa rodzaje przepukliny pachwinowej:

• przepuklina pachwinowa skośna (przechodząca przez cały kanał pachwinowy),
• przepuklina pachwinowa prosta (worek przepuklinowy przechodzi przez okolicę nazywaną trójkątem Hasselbacha, czyli fizjologicznie słabe miejsce w powięzi).

Przyczyny przepukliny pachwinowej

Przepuklina pachwinowa jest dużo częstsza u mężczyzn z powodu odmienności rozwojowej tego regionu anatomicznego. Przez kanał pachwinowy jądro zstępuje z jamy brzusznej do moszny. Jeśli nie zrośnie się wyrostek otrzewnej, wzdłuż którego jądro wędruje w kanale pachwinowym, mamy do czynienia z wrodzoną przepukliną pachwinową. Taka przepuklina jest przepukliną skośną. Może się ona ujawnić również w wieku dorosłym, niekoniecznie u dziecka.

Jeśli zaś chodzi o przyczyny powstawania przepuklin pachwinowych prostych, najistotniejszą z nich jest osłabienie powięzi poprzecznej we wspomnianym wcześniej trójkącie Hasselbacha. Miejsce to stanowi wrota przepukliny.

Do najważniejszych czynników sprzyjających powstawaniu przepuklin i ich nawrotom należą:

• zaburzenia w syntezie i proporcjach kolagenu – białka budulcowego tkanki łącznej,
• wzmożone parcie tłoczni brzusznej (u chorych przewlekle kaszlących, palących tytoń, z przerostem gruczołu krokowego, zaparciami czy dźwigających).

Czytaj również: Kamica żółciowa – przyczyny, objawy, leczenie

Przepuklina pachwinowa – objawy

Podstawowym objawem przepukliny pachwinowej jest widoczne i/lub wyczuwalne uwypuklenie powłok brzusznych w okolicy pachwinowej. Może wystąpić dyskomfort lub ból tej okolicy. Ból może promieniować do jądra. Objawy przepukliny pachwinowej to również nudności i wymioty.

Mówi się, że przepuklina jest odprowadzana, gdy da się jej zawartość wcisnąć z powrotem do jamy brzusznej. Poważnym problemem jest uwięźnięcie przepukliny, które prowadzi do niedrożności przewodu pokarmowego czy niedokrwienia ściany uwięźniętego jelita. W takich przypadkach często konieczna jest operacja w trybie ostrego dyżuru. Niekiedy operacja wiąże się z koniecznością wycięcia fragmentu niedokrwionego jelita. Aby do tego nie dopuścić, należy skonsultować się z chirurgiem i o ile istnieją wskazania do leczenia chirurgicznego, zoperować przepuklinę w trybie planowym. Odwlekanie operacji może bowiem skutkować późniejszymi komplikacjami. Nieleczona przepuklina powiększa się czasem do znacznych rozmiarów i jest przyczyną pogorszenia jakości życia pacjenta, czasem nawet kalectwa.

Czytaj również: Zwichnięcie rzepki – przyczyny, objawy, badania, leczenie, operacja, rehabilitacja, powikłania

Rozpoznanie przepukliny pachwinowej

Często sam pacjent może rozpoznać u siebie przepuklinę pachwinową jako uwypuklenie w pachwinie, które powiększa się podczas kaszlu czy dźwigania. Przepuklinę rozpoznaje się w badaniu przedmiotowym. Dodatkowo lekarz może zlecić USG, by uwidocznić worek przepuklinowy i jego zawartość lub by różnicować przepuklinę pachwinową z innymi stanami (tętniakiem rzekomym, powiększeniem węzłów chłonnych i tak dalej).

Czytaj również: Niedokrwienie jelit – przyczyny, objawy, leczenie

Leczenie przepukliny pachwinowej

W przypadku przepukliny małej i bezobjawowej wystarczająca jest obserwacja. Jeżeli przepuklina daje objawy, jest to wskazanie do leczenia zabiegowego.

Zachowawczo pacjenci, u których stan ogólny nie pozwala na wykonanie operacji, by przepuklina nie uwięzła i nie powiększała się, powinni nosić specjalny pas przepuklinowy.

Klasyczna operacja przepukliny pachwinowej polega na odprowadzeniu zawartości worka przepuklinowego do jamy brzusznej, czasem z otwarciem otrzewnej i zeszyciu tkanek tak, aby przykrywały wrota przepukliny. W ten sposób odtwarza się warunki anatomiczne. Standardem w klasycznej operacji przepukliny pachwinowej stało się użycie siatki z materiału sztucznego, która wzmacnia tylną ścianę kanału pachwinowego. Operacje bez użycia siatki nazywa się operacjami napięciowymi (odpowiednie tkanki są zaszywane pod napięciem), a z użyciem siatki beznapięciowymi (to siatka i wytwarzający się wokół niej zrost tkanek chroni przed nawrotem).

Operację przepukliny pachwinowej wykonać można w znieczuleniu ogólnym, zewnątrzoponowym czy miejscowym, w zależności od stanu pacjenta i ośrodka, w którym operacja jest wykonywana.

Laparoskopowa metoda operacji przepukliny pachwinowej

Istnieją metody laparoskopowe operowania przepuklin, pozwalające na szybszy powrót do pełnej sprawności i krótszy pobyt w szpitalu. Metody te to:

1. TAPP – operacja przezbrzuszna przedotrzewnowa. Wykonuje się trzy niewielkie cięcia skórne, wprowadza się do jamy brzusznej kamerę i narzędzia, a następnie otwiera otrzewną, odprowadza zawartość przepukliny, ścianę kanału pachwinowego wzmacnia się siatką z tworzywa sztucznego i zeszywa otrzewną;
2. TEP – endoskopowa operacja zewnątrzotrzewnowa. Różni się tym od poprzedniej, że nie wchodzi się do jamy otrzewnej, a siatkę mocuje się bezpośrednio nad otrzewną. Uraz dla pacjenta jest więc jeszcze mniejszy, ponieważ nie otwiera się otrzewnej;
3. IPOM – laparoskopowa metoda śródotrzewnowa. W niej siatkę mocuje się specjalnymi wchłanianymi zszywkami wewnątrz jamy brzusznej do otrzewnej. Używa się specjalnych siatek dwuwarstwowych z warstwą antyadhezyjną, do której nie przyczepia się jelito. Jest to metoda wykorzystywana do leczenia wszystkich przepuklin brzusznych, nie tylko pachwinowych.

Ważne jest unikanie dźwigania i większego wysiłku fizycznego po operacji przez co najmniej 3 miesiące do pół roku.

Czytaj również: Usunięcie wyrostka robaczkowego (appendektomia) – kiedy trzeba wyciąć?

Powikłania operacji przepukliny pachwinowej

Najczęstszym powikłaniem operacji jest nawrót przepukliny. Trudno w takim przypadku w ogóle mówić o powikłaniu. Dzieje się tak dlatego, iż tkanki dalej są osłabione i w tym samym miejscu, mimo odtworzenia warunków anatomicznych, może dojść do powstania przepukliny. Nawroty są rzadsze po operacjach z wykorzystaniem siatki (w literaturze opisuje się około 1% nawrotów przy tego rodzaju operacjach). Do innych powikłań należą: krwiak w ranie pooperacyjnej, zbiornik płynu nad siatką – surowiczak (zwłaszcza w dużych przepuklinach, który wchłania się samoistnie w ciągu kilku tygodni, a którego nakłuwa się tylko w przypadku zakażenia płynu) czy rzadko ból przewlekły, spowodowany uszkodzeniem nerwów podczas operacji lub ich drażnieniem przez siatkę. Ból może się pojawiać nawet u 10% pacjentów po operacji przepukliny pachwinowej. Zakażenia siatki zdarzają się bardzo rzadko, jednak w takim przypadku siatkę trzeba niejednokrotnie operacyjnie usunąć, choć czasem wystarcza otwarcie i drenaż oraz antybiotykoterapia. Innym rzadkim powikłaniem jest niedokrwienie jądra, do którego może dojść z powodu uszkodzenia naczyń w obrębie powrózka nasiennego czy zbyt ciasnego otworu w siatce, przez który przeprowadza się powrózek nasienny. W takich przypadkach w 2.-5. dniu po zabiegu jądro jest bolesne, twarde i bardziej ucieplone. W leczeniu najważniejsze jest uniesienie jądra (na przykład przy pomocy specjalnej bielizny), leki przeciwbólowe i antybiotyki.

W przypadku metod laparoskopowych najczęstszym powikłaniem są nerwobóle, spowodowane drażnieniem nerwów skórnych przez zszywki użyte do mocowania siatki. Zwykle mijają one po wchłonięciu się zszywek. Innym, rzadszym powikłaniem jest migracja siatki.