Krwawienie i plamienie po menopauzie – jakie mogą być przyczyny?

Krwawienie po menopauzie – groźny objawy

W momencie wystąpienia ostatniej miesiączki zdolności do rozrodu zanikają. Jeżeli upłynie dwanaście miesięcy od tego krwawienia i nie pojawi się kolejna miesiączka zaczyna się menopauza. Po tym czasie każde krwawienie z dróg rodnych jest niepokojące i wskazuje patologię w obrębie narządu rodnego. Problem ten dotyka 3% kobiet po menopauzie. Zwykle wiąże się z lękiem i niepokojem. Większość przypadków dotyczy łagodnych zmian w obrębie narządu rodnego, aczkolwiek zawsze należy zachować czujność onkologiczną, gdyż rozpoznaniem może być rak endometrium.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Krwawienia z pochwy po menopauzie mają najrozmaitsze przyczyny. Różnią się nasileniem i okolicznościami, które je wywołują. W przypadku, jeżeli plamienia i krwawienia powtarzają się, należy obserwować częstość pojawiania się tych epizodów i w odpowiednim momencie udać się do specjalisty ginekologa. U kobiety pochwa, cewka moczowa i odbyt leżą bardzo blisko siebie. W związku z czym, niekiedy lokalizacja krwawienia bywa mylnie oceniana. To z kolei determinuje, do jakiego specjalisty należy się udać – urologa, ginekologa bądź proktologa (ten ostatni w przypadku krwawień z żylaków odbytu, szczeliny odbytu itp.).

Ponadto wszystkie inne zgłaszane dolegliwości oraz towarzyszące choroby przewlekłe stanowią dodatkowe obciążenie, trudniejszą diagnostykę i leczenie. Stosowana często przez kobiety w wieku pomenopauzalnym hormonalna terapia zastępcza może powodować krwawienie z dróg rodnych, szczególnie przy ominięciu dawek. Stan taki należy różnicować również z innymi jednostkami chorobowymi.

Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji

Współwystępowanie otyłości, nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy jest czynnikiem ryzyka rozwoju raka endometrium (trzonu macicy). Jeżeli z wywiadu wynika, że u członków rodziny pacjentki rozpoznawano przypadki nowotworów piersi, jajnika, trzonu macicy, a także jelita grubego, należy otoczyć pacjentkę szczególną opieką i umożliwić częstsze niż w zwykłej populacji wizyty u specjalisty z obawy przed szybszym rozwojem nowotworu.

Kobiety z już rozpoznanym rakiem piersi stosujące w leczeniu tamoksifen powinny częściej zgłaszać się na wizyty kontrolne do ginekologa celem wykonania badania ultrasonograficznego. Zaobserwowano, że u tych pacjentek nawet sześciokrotnie wzrasta ryzyko rozwoju raka trzonu macicy.

Krwawienie z pochwy po menopauzie – badania i diagnostyka

Podstawą postawienia wstępnego rozpoznania u kobiety zgłaszającej krwawienie z dróg rodnych jest badanie ginekologiczne we wzierniku z oceną szyjki macicy, wielkości macicy oraz przydatków. Niezwykle ważna okazuje się ocena natężenia krwawienia z dróg rodnych.

Kolejnym narzędziem diagnostycznym jest badanie ultrasonograficzne transvaginalne (przezpochwowe). Pozwala zobrazować jamę macicy, oszacować grubość endometrium (błony śluzowej macicy) oraz jego charakter. W ultrasonografii niezbędna jest ocena grubości endometrium. Gdy wynik ten jest mniejszy niż 4 mm możemy z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć etiologię nowotworową krwawień z dróg rodnych. W odwrotnym przypadku diagnostykę należy pogłębić. Obecność płynu w jamie macicy także powinna być weryfikowana. Działanie leku tamoksifenu dodatkowo może powodować przerost endometrium, dlatego ulega modyfikacji postępowanie i dopiero przy grubości błony śluzowej macicy powyżej 9 mm w badaniu ultrasonograficznym podejrzewa się obecność nowotworu.

W przypadku uwidocznienia zmian w obrazie ultrasonograficznym niekiedy warto dodatkowo skorzystać z innych metod obrazowania, jak rezonans magnetyczny lub rzadziej tomografia komputerowa miednicy mniejszej.

Czytaj również: Torbiel krwotoczna – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie torbieli krwotocznej jajnika

Następnym krokiem w diagnostyce jest histeroskopia. Ta forma endoskopii pozwala zobrazować wnętrze jamy macicy poprzez wprowadzenie endoskopu (światłowodu) przez pochwę, szyjkę macicy do jamy macicy. Widoczne struktury patologiczne, jak na przykład polipy endometrialne można usunąć odcinając szypułę, na której się znajdują.

Bardzo czułą metodą weryfikującą przyczynę krwawienia z dróg rodnych jest biopsja błony śluzowej macicy (endometrium), dzięki której możliwe staje się precyzyjne pobranie zmiany patologicznej do badania histopatologicznego i postawienia rozpoznania, zarówno nowotworu, jak i polipów endometrialnych, zakażenia, czy atroficznego (zanikającego) endometrium. Metoda ta niesie za sobą małą liczbę powikłań i jest stosunkowa szybka w wykonaniu przez doświadczonego ginekologa. Pobranie materiału z jamy macicy do badania histopatologicznego na drodze abrazji diagnostycznej (inaczej zwanej wyłyżeczkowaniem jamy macicy) jest prawidłowym postępowaniem, aczkolwiek może wiązać się z większą liczbą powikłań niż w przypadku biopsji endometrium, a także nie jest tak precyzyjne.

Czytaj również: Postmenopauza – co to jest? Jakie są objawy okresu pomenopauzalnego?

Jakie są przyczyny krwawienia i plamienia po menopauzie?

Przyczyny krwawień z pochwy po menopauzie opisano poniżej.

Zmiany atroficzne błony śluzowej macicy (zanikowe) – są to zmiany charakterystyczne dla wnętrza jamy macicy u kobiet po menopauzie. Stanowią najczęstszą przyczynę krwawień z dróg rodnych w tej grupie pacjentek. Dolegliwości te przybierają także formę nieregularnych plamień o znacznie łagodniejszym natężeniu i łagodnym charakterze. Termin ten dotyczy tylko i wyłącznie zmian przy grubości błony śluzowej macicy do 4 mm.

• Polip endometrialny jest to najczęściej stawiane rozpoznanie zmiany patologicznej w jamie macicy u kobiety miesiączkującej. Po menopauzie zdarza się u 3 % kobiet z krwawieniami z dróg rodnych. Polipy zwykle są zmianami łagodnymi wyraźnie widocznymi w badaniu USG transwaginalnym. Czynniki mogące powodować zezłośliwienie zmian to starszy wiek pomenopauzalny kobiety, nadciśnienie tętnicze, otyłość oraz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej. Polipy o średnicy większej niż 1,5 cm powinny być bacznie obserwowane i usunięte z obawy przed ryzykiem nowotworzenia. Najlepszym rozwiązaniem jest wycięcie polipa z jamy macicy drogą histeroskopii. Metoda ta pozwala dokładnie uwidocznić polip i szypułę, która mocuje go w błonie śluzowej macicy, a tym samym zdecydowanie łatwiej ją odciąć bez ryzyka odnowy w tej samej lokalizacji.
• Mięśniak macicy – łagodne zmiany w obrębie błony mięśniowej macicy występujące u 25% kobiet, złośliwiejące tylko w 1 % przypadków. Mogą być zlokalizowane w obrębie całej macicy: podśluzówkowo (najczęściej), śródściennie lub uszypułowane. W zależności od rodzaju usunięcie mięśniaków odbywa się drogą histeroskopii lub operacyjną po uprzedniej wizualizacji przy pomocy USG lub innych metod obrazowania. Mięśniaki macicy występujące w większej liczbie mogą zniekształcać trzon macicy, powiększać go wywołując oprócz krwawienia z pochwy także inne objawy ze strony podbrzusza i śródbrzusza.
• Przyczyny krwawień po menopauzie mogą być pozaukładowe – przede wszystkim bierzemy tu pod uwagę choroby hematologiczne oraz te, w których dochodzi do zaburzeń krzepnięcia, m.in. wrodzone skazy krwotoczne, jak hemofilia, czy choroba von Hillebranda.
• Leki – obserwuje się krwawienia z dróg rodnych pomenopauzalne u pacjentek stosujących przewlekle antykoagulanty (leczenie przeciwkrzepliwe). Pierwszym krokiem w zwalczaniu objawów jest po prostu odstawienie dotychczas stosowanych leków, aż do osiągnięcia prawidłowych parametrów układu krzepnięcia.

Czy krwawienie po menopauzie może oznaczać raka?

Krwawienie z dróg rodnych u kobiet po menopauzie powinno zawsze być sygnałem alarmującym. Większość spowodowana jest przez zmiany łagodne, które powstają w jamie macicy, bądź związane są z błoną śluzową macicy. Jednakże nigdy nie można zapomnieć, że krwawienie jest pierwszym symptomem raka endometrium i wcześniejsze rozpoznanie daje dłuższe życia pacjentce i lepsze rokowanie na przyszłość.

Rak endometrium (rak trzonu macicy) to najbardziej niebezpieczna przyczyna krwawień z dróg rodnych po menopauzie. Pacjentka zgłasza objawy ucisku i bólu podbrzusza, częste parcie i oddawanie moczu, pojawia się dodatkowo nietrzymanie moczu. W przypadku podejrzenia raka endometrium należy jak najszybciej ukończyć całą dogłębną diagnostykę, by móc skorzystać z wachlarzu terapeutycznych możliwości leczenia.

Przy niewielkim nasileniu choroby podstawą staje się leczenie chirurgiczne z usunięciem macicy z obustronnymi przydatkami oraz okolicznych węzłów chłonnych. W kolejnych stadiach choroby niezbędna może okazać się radioterapia i chemioterapia. Każde opóźnienie w diagnostyce zmniejsza szanse na dłuższą przeżywalność w tym schorzeniu.