Polip endometrialny – przyczyny, objawy, badania, leczenie

Czym jest polip endometrialny?

Terminem polip endometrium określamy ograniczony rozrost endometrium jamy macicy. Makroskopowo przyjmują kształt kulisty lub okrągły, mają gładką powierzchnię i z reguły nie przekraczają 4–5 cm. Główną rolę w rozwoju choroby przypisuje się estrogenom. Wysokie stężenie tego hormonu powoduje nadmierny rozrost tkanki gruczołowej błony śluzowej macicy. Na dalszym miejscu są choroby cywilizacyjne tj. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy dodatni wywiad rodzinny w kierunku polipów na macicy.

Endometrium to nic innego jak błona śluzowa macicy. U kobiet w wieku rozrodczym osiąga grubość rzędu 7–9 mm w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego, natomiast w fazie lutealnej nawet do 15 mm. Okres menopauzalny wiąże się ze zmniejszeniem grubości endometrium do 8 mm u pacjentek przyjmujących HTZ (hormonalna terapia zastępcza) i 5 mm u kobiet nie przyjmujących preparatów hormonalnych. W wieku rozrodczym polipy endometrialne są zmianą o charakterze czynnościowym, co nie powinno implikować obaw wśród pacjentek.

Problem dotyczy zmian rozrostowych błony śluzowej macicy, które pojawiają się później, w wieku pomenopauzalnym. Wówczas długo polipy macicy nie dają dolegliwości bólowych, a nie ulegając procesom złuszczania zwiększają prawdopodobieństwo przemiany nowotworowej.

Polipy macicy – rodzaje polipów endometrialnych

Ze względu na morfologię polipów możemy wyróżnić dwa rodzaje tej zmiany.

1. Pierwszą grupę stanowią tzw. polipy uszypułowane, które zgodnie z nazwą posiadają szypułę, za pomocą której są połączone z jamą macicy. Czasami, długość szypuły jest na tyle duża, że polip endometrialny wydostaję się na zewnątrz przez szyjkę macicy i może pojawić się w pochwie.
2. Drugi rodzaj to polipy siedzące. Charakteryzuje je szeroka podstawa, w związku z tym zajmują znaczną część jamy macicy. Mają kształt owalny lub kulisty, a czasem nieokreślony.

Jakie objawy daje polip endometrialny?

W przypadku polipów macicy, niektóre pacjentki nie zgłaszają żadnych dolegliwości, a polipy są wykrywane przypadkowo podczas badania ginekologicznego. Jednak zdecydowanie większy odsetek chorych wśród niepokojących objawów wymienia obfite miesiączki, krwawienia między miesiączkami (kobiety w wieku reprodukcyjnym).

Pacjentki w wieku okołomenopauzalnym zazwyczaj niepokoją nieprawidłowe krwawienia z macicy, co jest podstawą do zgłaszania się do ginekologa. Często w gabinecie ginekologicznym mamy do czynienia z występowaniem upławów o nieprzyjemnym zapachu i zielonym podbarwieniu, co sugeruje, że doszło do nadkażenia bakteryjnego i konieczna będzie kuracja antybiotykowa. Należy pamiętać, że każde nieprawidłowe krwawienie z jamy macicy budzi podejrzenie występowania polipa.

Diagnostyka niepłodności także zakłada wykonanie badań w kierunku tej nieprawidłowości. Ponadto wszystkie kobiety, u których włączone zostało leczenie farmakologiczne raka piersi w postaci przyjmowania preparatu Tamoksyfenu powinny być objęte obserwacją przez lekarza prowadzącego, z uwagi na częstsze występowanie polipów endometrialnych osiągających znaczne rozmiary w tej grupie pacjentek. Zdarza się, zwłaszcza w przypadku polipów uszypułowanych, które wychodzą do pochwy, że utrudniają one współżycie seksualne. Stosunek płciowy jest wówczas bolesny, co określamy mianem dyspareunii.

Diagnostyka polipów endometrialnych

Najbardziej czułym badaniem diagnostycznym wykorzystywanym do wykrywania zmian zlokalizowanych wewnątrz macicy, w tym polipów endometrialnych jest salpingografia lub histerosalpingografia.

• Salpingografia jest to badanie obrazowe, które polega na uwidocznieniu jajowodów na obrazie RTG, po uprzednim podaniu środka kontrastowego.
• Histerosalpingografia to poszerzony zakres poprzedniego badania obrazowego. W tym przypadku ocenie podlegają nie tylko jajowody, ale także jama macicy. Niestety czasem wynik tych badań jest obarczony błędem, co utrudnia postawienie prawidłowego rozpoznania. Nierzadko zmiany o typie mięśniaka są mylnie rozpoznawane jako polipy, co niestety może wpływać na opóźnienie wdrożenia odpowiedniego postępowania terapeutycznego.

Najczęściej wykonywanym badaniem jest przezpochwowe badanie ultrasonograficzne, które należy wykonać w 1 fazie cyklu.

Leczenie polipów endometrialnych

Jak leczy się polipy endometrialne?

Terapia hormonalna w niektórych przypadkach jest zalecana jako leczenie pierwszego rzutu. Polipy endometrialne są spowodowane zachwianiem gospodarki hormonalnej organizmu, w związku z tym suplementacja odpowiednio dobranego preparatu może prowadzić do samowyleczenia w postaci wchłonięcia polipa.

Histeroskopia – początkowo zabieg ten ma charakter diagnostyczny i służy ocenie jamy macicy pod kątem występowania ewentualnych nieprawidłowości. W przypadku identyfikacji napotkanej zmiany lekarz może dokonać resekcji polipa przy użyciu specjalnych nożyczek histeroskopowych, którymi nacina podstawę lub szypułę polipa. W kolejnym etapie zabiegu zmienia narzędzie na tzw. gasper i usuwa pozostały fragment. W rezultacie polip zostaje ewakuowany z histeroskopem. Dzięki temu nie ma konieczności nadmiernego rozszerzania kanału szyjki macicy. Po usunięciu zmiany, preparat powinien zostać poddany badaniu histologicznemu, z uwagi na fakt występowania gruczolakoraków endometrium u 0,5% kobiet.

Łyżeczkowanie macicy to kolejna metoda usuwania polipów endometrialnych. Niestety pole widzenia klinicysty jest w tym przypadku mocno ograniczone, co skutkuje nie doszczętnym usunięciu zmiany czy pominięciu polipów o niewielkich rozmiarach.

Przedłużone czy bardziej obfite krwawienie miesiączkowe jest obarczone ryzykiem wystąpienia niedokrwistości, w związku z tym czasami będzie konieczna suplementacja preparatów żelaza.