Astaksantyna – czym jest, zastosowanie, działanie, skutki uboczne

Czym jest astaksantyna?

Astaksantyna (3,3’-dihydroksy-β, β-karoten-4,4’-dion) to substancja chemiczna z grupy karotenoidów, zaliczana do ksantofili. Występuje powszechnie w przyrodzie, głównie w grzybach i różnego rodzaju mikroorganizmach. Posiada fioletowe zabarwienie i zdolność do absorbowania fal świetlnych. Choć słabo rozpuszcza się w wodzie, ze względu na swoją unikalną budowę jest doskonale absorbowana przez ludzki organizm i zdolna do przeniknięcia nawet bariery krew-mózg. Znalazła szerokie zastosowanie zarówno jako suplement diety, jak również barwnik do żywności. Jej wysoka skuteczność i ogromne podobieństwo do ludzkich błon komórkowych sprawiają, że często jest ona określana mianem „królowej karotenoidów”.

Naturalne źródła astaksantyny

Astaksantyna to cenny związek o wszechstronnym zastosowaniu. Ze względu na jej stale rosnącą popularność, obecna na rynku astaksantyna jest w większości (ok. 95%) wytwarzana syntetycznie (z beta-karotenu). Natomiast astaksantyna pozyskiwana w naturalny sposób pochodzi głównie z drobnych alg Haematococcus pluvialis. Oprócz tego astaksantyna znajduje się w takich organizmach jak:

• algi Chlorella zofingiensis;
• owoce morza (krewetki, kraby, langustynki);
• ryby (łososie, pstrągi łososiowate);
• drożdże.

Jakie właściwości wykazuje astaksantyna?

Ze względu na swoją strukturę chemiczną astaksantyna posiada silne właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu „wymiata” z naszego organizmu wolne rodniki i chroni komórki śródbłonka przed uszkodzeniami. To jeden z najsilniejszych antyoksydantów, kilkadziesiąt razy silniejszy niż popularne beta-karoten czy witamina C. Chroniąc nasze komórki przed działaniem wolnych rodników zmniejsza ryzyko ich uszkodzenia, obniża także stres oksydacyjny, spowalniając procesy starzenia się.

Co więcej, zarówno syntetyczna jak i naturalna astaksantyna wykazują działanie:

• przeciwzapalne;
• stymulujące nasz układ odpornościowy;
• przeciwnowotworowe;
• kondycjonujące skórę;
• kardioprotekcyjne;
• przeciwzakrzepowe;
• poprawiające elastyczność ścian naczyń krwionośnych;
• ochronne przed promieniowaniem UV.

Na co działa astaksantyna?

Liczne badania potwierdzają wspomniane wcześniej właściwości. Astaksantyna znajduje dzięki nim zastosowanie w:

• profilaktyce chorób nowotworowych jak i wspomagająco w terapii przeciwnowotworowej (redukując stres oksydacyjny);
• prewencji infekcji (stosowanie astaksantyny w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji dróg oddechowych);
• walce z chorobami autoimmunologicznymi;
• schorzeniach neurodegeneracyjnych (m.in. demencji, chorobie Alzheimera czy Parkinsona chroniąc komórki nerwowe przed uszkodzeniami i poprawiając ukrwienie mózgu);
• profilaktyce zaćmy i jaskry (badania wykazują, że astaksantyna chroni oko przed stanami zapalnymi i zwyrodnieniami);
• leczeniu cukrzycy – astaksantyna zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, a także normalizuje poziom glikemii;
• profilaktyce nadciśnienia i udarów;
• kontrolowaniu gospodarki lipidowej - regularne przyjmowanie astaksantyny obniża stężenie LDL w surowicy krwi, jednocześnie podwyższając poziom HDL;
• pielęgnacji skóry – działa jak naturalny filtr słoneczny, chroniąc ją przed szkodliwym promieniowaniem UV i opóźniając procesy starzenia się skóry;
• leczeniu stanów depresyjnych;
• profilaktyce choroby wrzodowej żołądka.

Astaksantyna – przeciwwskazania i środki ostrożności

Astaksantyna to substancja o wyjątkowo dużym poziomie bezpieczeństwa. Liczne badania nie wykazały żadnych niepokojących skutków ubocznych, nawet przy przekroczeniu zalecanych dawek dobowych. Jest to możliwe między innymi dlatego, że jej okres półtrwania jest stosunkowo krótki i nie kumuluje się w naszym organizmie.

Pomimo tego, istnieje pewna grupa osób, u których astaksantyna nie zawsze może być stosowana. Wśród głównych przeciwwskazań wymienia się alergię na owoce morza i ryby. Jednak ostrożność powinno zachować się również w takich przypadkach jak:

• ciąża;
• okres karmienia piersią;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• choroby autoimmunologiczne;
• nadciśnienie tętnicze.

Jak stosować astaksantynę?

Badania wykazują, że w większości przypadków suplementacja astaksantyny w dawce około 4 mg na dobę ma korzystny wpływ na nasz organizm. W szczególnych przypadkach wskazane są większe dawki, dlatego też wielu producentów suplementów diety oferuje produkty zawierające nawet trzykrotnie wyższe jej stężenie. Są to między innymi:

• RZS, zapalenie ścięgien, zespół cieśni nadgarstka – 4-12 mg astaksantyny na dobę,
• stany zapalne, kwasica – 4-12 mg astaksantyny na dobę,
• leczenie wspomagające w przypadku choroby Alzheimera i innych chorób neurodegeneracyjnych – 4-8 mg astaksantyny na dobę.

Zazwyczaj standardowe dawkowanie astaksantyny odpowiada 1-2 kapsułkom dziennie (zgodnie z zaleceniami producenta). Zaleca się rozpoczynanie suplementacji od najmniejszej dawki, stopniowo zwiększając ją w przypadku, gdy po miesiącu stosowania astaksantyny efekty nie są zadowalające.

Jaką astaksantynę wybrać? Oczywiście najbardziej polecana jest naturalna astaksantyna – zawiera ona mniej zanieczyszczeń, a dodatkowo cechuje się większą stabilnością niż jej syntetyczna postać. Niemniej jednak obie formy posiadają udowodniony naukowo dobroczynny wpływ na nasz organizm.

Ze względu na fakt, iż astaksantyna jest substancją lipofilną, często można spotkać preparaty wzbogacone dodatkowo o kwasy omega-3. Bez względu jednak na to, czy wybierzemy preparat jedno- czy wieloskładnikowy, astaksantynę należy przyjmować zawsze w trakcie posiłku, najlepiej bogatego w tłuszcze.