Rogowiec to choroba skóry diagnozowana zarówno u dzieci, jak i u osób w starszym wieku. Przyczynę stanowi tu dziedziczenie oraz wtórność, czyli występowanie dolegliwości w przebiegu innych chorób. Zmiany skórne na stopach czy rękach (spowodowane nadmiernym rogowaceniem) przypominają żółte zgrubienia, które nierzadko pękają. Leczenie rogowca skóry polega na stosowaniu emolientów, maści czy witaminy A.
Rogowiec skóry stóp i dłoni – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Rogowiec – co to za choroba skóry?
Skóra dłoni i stóp jest w szczególny sposób narażona na urazy, uszkodzenia i otarcia. Szybko się regeneruje, ale czasem zbyt szybko rogowacieje i grubieje. Hiperkeratoza skóry w tych okolicach może przebiegać jako osobna jednostka chorobowa – rogowiec skóry. Dolegliwość ta jest często związana z czynnikami genetycznymi oraz posiada wiele odmian.
Rogowiec dłoni i stóp ma dość charakterystyczny wygląd i jest diagnozowany często już u niemowląt i bardzo małych dzieci, ale – w niektórych odmianach – pojawia się w starszym wieku.
To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?
Rogowiec skóry – jak wyglądają zmiany na stopach i rękach?
Rogowiec występuje zazwyczaj na powierzchni dłoni oraz podeszwach stóp, gdzie nadmiernie rogowaciejący naskórek tworzy żółtawe (żółte) zgrubienia na skórze, które często pękają.
U maluchów mogą one nawet uniemożliwiać im chodzenie i prawidłowy rozwój. Oprócz samej skóry rąk i stóp rogowiec może zajmować także płytki paznokciowe, które ulegają pogrubieniu, zniekształceniu, uniesieniu ku górze.
Objawem towarzyszącym jest często nadmierna potliwość. Rzadziej, i tylko w niektórych przypadkach, rogowiec na skórze przebiega również ze zmianami w obrębie: zębów, rogówki oka czy włosów.
Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?
Jakie są przyczyny nadmiernego rogowacenia skóry?
Choć nadmierne rogowacenie skóry występuje w wielu jednostkach chorobowych, rogowiec jest szczególną postacią, ponieważ udowodniono jego uwarunkowanie genetyczne. Nie w każdym przypadku jednak udało się zidentyfikować konkretny gen odpowiedzialny za wystąpienie tej choroby skóry.
Rogowiec stóp i dłoni może dziedziczyć się w sposób autosomalny (niezwiązany z płcią): dominujący (często występuje u rodziców i ich dzieci, jest obecny praktycznie w każdym pokoleniu w rodzinie) lub recesywny (rzadziej występuje rodzinnie, obserwowany u rodzeństwa). Przyczyną rogowca na nogach czy rękach jest nieprawidłowa budowa białka – zwykle keratyny – lub innego, np. inwolukryny.
Oprócz odmian genetycznych rogowiec na rękach i stopach może mieć też postać nabytą, tj. pojawić się w przebiegu innych chorób lub czynników środowiskowych.
Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?
Rogowiec na stopach i dłoniach – odmiany
Rogowiec o podłożu genetycznym występuje w postaci: rozsianej (zajmuje głównie dłonie i podeszwy stóp, czasem przechodząc na ich grzbietową powierzchnię), ogniskowej (obecnej w okolicach zwiększonego ucisku) lub punkcikowej (małe wykwity na skórze – dłoniach i stopach). Niektóre z postaci rogowca zostały opisane poniżej.
- Typ Unna-Thost (autosomalny dominujący) – najpowszechniej spotykany, dotyczy dzieci pomiędzy 1. a 2. rokiem życia. Zmiany lokalizują się wyłącznie na dłoniach i stopach. Są to wyraźne, żółtawe, lekko błyszczące ogniska, które mogą pękać. Zajęte zostają również paznokcie, pojawia się nadmierna potliwość.
- Odmiana rozsiana o dziedziczeniu autosomalnym dominującym – ujawniająca się u młodych ludzi ok. 20. roku życia, obserwowana rodzinnie. Okrągłe, rozsiane zmiany przypominające odciski umiejscawiają się na dłoniach i stopach.
- Typ Mal de Meleda– o wczesnym początku (pierwsze miesiące życia dziecka). Zmiany mogą obejmować także kolana i łokcie, może dochodzić do zaburzeń w rozwoju dziecka.
- Typ Papillon-Lefevre (recesywny) – spotykany u dzieci pomiędzy 2. a 4. rokiem życia. Towarzyszą mu schorzenia zębów i przyzębia (np. paradontoza i wczesna utrata zębów mlecznych oraz stałych), zmiany skórne mogą wychodzić poza dłonie i stopy.
- Typ Vohwinkel – związany nieprawidłową budową białka inwolukryny – występuje u niemowląt i małych dzieci. Może prowadzić do zaburzeń słuchu, bardzo rzadko do samoistnej amputacji paliczków rąk.
- Rogowiec skóry w przebiegu zespołu Cloustona, czyli zespołu wad wrodzonych razem z dysplazją paznokci i utratą włosów.
- Zespół Carvajal przebiegający z wełnistymi włosami i chorobą serca (kardiomiopatią rozstrzeniową).
- Odmiana ogniskowa – rodzinnie występujące bolesne modzele na stopach.
Wyróżnia się także wrodzone zgrubienie paznokci (pachyonychia), któremu wtórują zmiany na rogówce oka, śluzówce jamy ustnej oraz choroby zębów, przerzedzenie włosów.
Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?
Rogowiec na skórze rąk i nóg – odmiana nabyta
Zdarzają się sytuacje, kiedy rogowiec występuje w przebiegu innych chorób lub stanów organizmu. To dolegliwość pojawiająca się u kobiet w okresie menopauzy. Rozsiane, jak i ogniskowe zmiany z nadmiernym rogowaceniem mogą towarzyszyć chorobom skóry, np.: egzemie, łuszczycy, liszajowi płaskiemu.
Zmiany na skórze typowe dla rogowca mogą pojawiać się także jako reakcja obronna na długotrwały powtarzalny ucisk (nagniotki), wystąpić w przebiegu infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego, reaktywnego zapalenia stawów, grzybicy, AIDS, kiły, gruźlicy. Również leki i toksyny (np.arsen, chemioterapeutyki) mogą mieć wpływ na rozwinięcie się podobnych ognisk hiperkeratotycznych. Pojawienie się rogowca niekiedy jest objawem paraneoplastycznym, czyli wywołanym przez zmiany w układzie odpornościowym i związanym z rozwijającą się chorobą nowotworową.
Rogowacenie dłoni i stóp oraz zmiany w obrębie paznokci to również objawy zespołu Sézaryego – chłoniaka T-komórkowego zajmującego skórę i węzły chłonne.
To też może Cię zainteresować: Swędząca wysypka na rękach – przyczyny, leczenie
Rogowiec dłoni i stóp – jak leczyć?
W niektórych postaciach rogowca zmiany skórne ustępują samoistnie, częściej jednak wymagają ustalenia dziedziczenia i odpowiedniego leczenia. Na zmienione chorobowo miejsca stosuje się maści z mocznikiem i kwasem salicylowym oraz zaleca się regularną higienę rąk i stóp, dobranie wygodnego obuwia, aplikację emolientów – substancji natłuszczających suchą skórę.
Rogowiec potrafi przysparzać sporo problemów i może być oporny na leczenie. Zastosowanie znajdują tu też nakładane miejscowo maści z kalcypotriolem, jak również retinoidy, czyli pochodne witaminy A, które w razie potrzeby podaje się także doustnie (systemowo). Należy jednak pamiętać o ich licznych działaniach niepożądanych. Rogowiec wtórny do innych schorzeń wymaga leczenia choroby podstawowej.
Opublikowano: 06.03.2017;
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Wasilewska
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, obecnie lekarz w trakcie stażu podyplomowego oraz członek STN przy Klinice Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
12
Komentarze i opinie (4)
opublikowany 16.01.2019
opublikowany 04.03.2019
opublikowany 02.05.2020
opublikowany 01.09.2022