Brodawki płaskie (kurzajki) – jak wygląda brodawka płaska i jak ją usunąć?

Agnieszka Dziubosz lekarz 13 października 2016 (pierwsza publikacja: 10 października 2016)

Brodawki płaskie, określane także jako kurzajki, to uciążliwe zmiany na skórze, występujące najczęściej u osób młodych. Wywoływane są przez wirus HPV, który przez kontakt bardzo łatwo przenosi się na inne osoby. Obecnie istnieje wiele metod terapeutycznych stosowanych w leczeniu brodawek, jednak trwałe usunięcie kurzajek bywa trudne do osiągnięcia.

Spis treści

Jak wyglądają brodawki płaskie?
Dlaczego brodawka płaska pojawia się na skórze?
Jak rozpoznać kurzajki płaskie?
Jakie są objawy kurzajek?
Diagnostyka brodawek – jak odróżnić kurzajkę od innych zmian skórnych?
Jak się pozbyć brodawek?
Usuwanie brodawek płaskich – jak to zrobić?
Leczenie kurzajek
Jak zapobiegać brodawkom?
Profilaktyka kurzajek

Jak wyglądają brodawki płaskie?

Brodawki płaskie, zwane inaczej kurzajkami, to płaskie lub płaskowyniosłe zmiany skórne. Kurzajki są gładkie, o błyszczącej powierzchni, koloru brunatnego lub podobnego do odcienia skóry w miejscu, w którym występują. Zmiany mają charakter rozsiany, są zazwyczaj bardzo liczne.

Brodawki płaskie na twarzy (najczęściej pojawiają się na czole lub w dolnych częściach twarzy), a także brodawki płaskie na dłoniach to najczęstszy problem osób zmagających się ze zmianami tego typu. Mogą jednak pojawiać się również w innych miejscach. Bardzo charakterystyczny jest układ linijny zmian w miejscu zadrapania. Jest to objaw Koebnera.

Czas utrzymywania się zmian w postaci brodawek płaskich jest różny.

Dlaczego brodawka płaska pojawia się na skórze?

Czynnikiem wywołującym jest głównie wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Bardzo łatwo roznosi się on zarówno na zdrowe komórki naskórka zarażonego już pacjenta, jak i przez kontakt na inne osoby. Brodawki na stopach mogą powstać w wyniku chodzenia boso w takich miejscach jak baseny, łazienki publiczne czy sale gimnastyczne.

Objawy bardzo często ustępują samoistnie, jednak u osób z obniżoną odpornością (stosujących leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy, chorych na nowotwory czy wrodzone niedobory odporności, takie jak na przykład ciężki skojarzony niedobór odporności), mogą występować przez wiele lat. Obniża to istotnie komfort życia pacjentów.

Ustępowanie zmian jest bardzo charakterystyczne. Wszystkie brodawki w tym samym czasie ulegają zaczerwienieniu oraz obrzękowi, a następnie w ciągu kilku następnych tygodni, zanikają samoistnie. Jest to sytuacja bardzo niepokojąca dla pacjenta, który obawia się pogorszenia swojego stanu zdrowia. Tymczasem są to objawy sugerujące poprawę. Brodawki na stopach (jak również w innych lokalizacjach) nie powodują świądu ani dolegliwości bólowych. Ustępujące brodawki płaskie na twarzy nie pozostawiają blizn ani przebarwień.

Jak rozpoznać kurzajki płaskie?

Po zauważeniu niepokojących zmian na skórze, niezwłocznie należy się udać do lekarza dermatologa, aby zapobiec ich rozprzestrzenianiu. Charakterystyczny wygląd kurzajek płaskich, umiejscowienie, młody wiek pacjenta (najczęściej dzieci oraz młodzież) oraz brak innych dolegliwości są pomocne w postawieniu odpowiedniej diagnozy. W rozpoznaniu wykorzystuje się również badania molekularne, za pomocą których określa się typ wirusa. Wykonuje się także badanie histologiczne wycinka skóry.

Kurzajki mogą być mylone z liszajem płaskim – jednak w tej chorobie błyszczące grudki mają tendencję do zlewania się ze sobą, występuje też świąd. Często zmiany pojawiają się na błonach śluzowych.

Jakie są objawy kurzajek?

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego prowadzi do powstania brodawek, które są dosyć szpetnie wyglądającymi zmianami skórnymi.

Czym się charakteryzuje kurzajka?

Kurzajka ma postać kilkumilimetrowego zgrubienia skórnego, grudki o płaskiej bądź nieregularnej powierzchni. Najczęstszą lokalizacją jest skóra dłoni i stóp.

Brodawki zwykle nie wiążą się z dodatkowymi dolegliwościami, zazwyczaj stanowią jedynie problem estetyczny. Ból może wystąpić w przypadku kurzajek rozwijających się pod płytką paznokciową, przez co ją unoszą lub przy brodawkach głębokich, zlokalizowanych na stopach.

Pacjentki, u których brodawki pojawiają się na zewnętrznych narządach płciowych (wtedy nazywamy je kłykcinami kończystymi), czasami uskarżają się na towarzyszący im świąd i pieczenie.

Dodatkowo wystąpienie zmian w okolicy narządów płciowych wymaga wzmożonego nadzoru i poszerzenia diagnostyki pod kątem raka szyjki macicy u kobiet oraz raka prącia u mężczyzn. Warto również wspomnieć, że wystąpieniu objawów sprzyjają stany obniżonej odporności.

Diagnostyka brodawek – jak odróżnić kurzajkę od innych zmian skórnych?

Podstawą leczenia jest postawienie pewnej diagnozy. Kurzajki mogą przypominać wyglądem zmiany obecne np. w przypadku mięczaka zakaźnego. Rozwianie wszelkich wątpliwości z pewnością zapewni wizyta u doświadczonego dermatologa, który podczas konsultacji dokładnie omówi wszelkie możliwe terapie i pomoże w doborze odpowiedniej, a także przekaże informacje dotyczące profilaktyki celem uniknięcia problemu w przyszłości.

Jak się pozbyć brodawek?

Aby nie dopuścić do przeniesienia się wirusa na zdrowe komórki naskórka oraz do zakażenia innych osób (wirus przenosi się przez kontakt z osobą chorą, a także przez używanie jego przedmiotów osobistych, na przykład ręczników, bielizny, odzieży) należy jak najszybciej rozpocząć usuwanie brodawek płaskich. Nie warto czekać do rozsiania się zmian, najlepsze efekty przynosi leczenie pojedynczych wykwitów. Mimo, że kurzajki mają tendencję do samoistnego ustępowania to odpowiednia terapia przyspieszy ten proces.

W leczeniu kurzajek płaskich najczęściej stosuje się kwas witaminy A w płynie lub maści. Hamuje on przemianę tkanki zdrowej w zmienioną chorobowo, ma działanie złuszczające, zapobiega rogowaceniu skóry. Przy stosowaniu kwasu witaminy A, należy unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne.
Kolejnym lekiem na brodawki są środki złuszczające z rezorcyną (hamuje wydzielanie łoju przez gruczoły, zmiękcza naskórek) oraz z siarką (działa bakteriobójczo, grzybobójczo, ma właściwości wysuszające).
Korzystne efekty przynosi stosowanie imikwimodu, który pobudzając komórki odpornościowe organizmu, wzmaga lokalny odczyn zapalny i zwiększa szansę na pozbycie się wirusa HPV. Przeciwwskazaniami do stosowania imikwimodu są owrzodzenia skóry i otwarte rany. Do najczęstszych działań niepożądanych należą zaczerwienienie skóry oraz obrzęk.

Usuwanie brodawek płaskich – jak to zrobić?

Popularne jest usuwanie brodawek płaskich powierzchownym masażem płynnym azotem. Zabieg stosowany w gabinetach dermatologicznych polega na wymrażaniu kurzajek. Należy szczególnie dbać o skórę w miejscu po terapii, aby nie wdało się zakażenie. Jednak zabieg nie zabija całkowicie wirusa – może on pozostać w formie utajonej i wywołać objawy choroby na przykład przy okazji obniżenia odporności.

Brodawki płaskie można również usuwać laserowo. Stosowane jest także usuwanie zmian chirurgicznie oraz poprzez łyżeczkowanie. Przed tego typu zabiegami podaje się znieczulenie, działające miejscowo. Znieczulenie stóp nastręcza pewne trudności, dlatego brodawki na stopach usuwa się najczęściej innymi metodami.

Leczenie kurzajek

Znanych jest wiele domowych metod leczenia, a w aptece znajduje się dosyć pokaźna gama produktów dostępnych bez recepty. Natomiast w każdym przypadku wizyta u lekarza sprawi, że kuracja będzie pod kontrolą specjalisty, który ma doświadczenie w zwalczaniu kurzajek, co zapewni poczucie bezpieczeństwa i skuteczność.

Najskuteczniejszymi metodami walki z brodawkami są:

wycięcie obecnych zmian,
krioterapia,
elektrokoagulacja.

Wycięcie chirurgiczne kurzajki

Wycięcie brodawki wymaga znieczulenia miejscowego. Następnie przy pomocy skalpela lekarz usuwa brodawki.

Krioterapia

W przypadku krioterapii zmiany są wymrażane przy pomocy ciekłego azotu, czyli traktowane temperaturą ok. -200^oC, nakładanego na zmiany przy pomocy wacika lub specjalnego aplikatora. Zabieg może być wykonywany bez znieczulenia, natomiast trzeba się liczyć z tym, że jest on bolesny, a w miejscu po zabiegu powstaje pęcherz, który goi się około tygodnia do dwóch. Krioterapia niestety często wymaga powtórzeń.

Elektrokoagulacja

Dosyć cenioną i precyzyjną metodą jest elektrokoagulacja brodawek – usuwanie kurzajek laserem. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, więc jest bezbolesny.

Jak zapobiegać brodawkom?

Aby ustrzec się przed zarażeniem i długotrwałą terapią, bardzo ważna jest profilaktyka. Należy unikać kontaktu zarówno z osobami chorymi, jak również ich rzeczami osobistymi – bielizną, odzieżą czy ręcznikiem.

Gdy jednak dojdzie do zarażenia konieczne jest zadbanie o swój układ odpornościowy. Zdrowa dieta, bogata w witaminy i minerały, zerwanie z nałogami (w szczególności alkoholem, narkotykami, paleniem papierosów) czy odpowiednia diagnostyka i leczenie obniżenia odporności (do możliwych przyczyn należy między innymi AIDS, mukowiscydoza, anoreksja bulimia), uchroni przed nawrotem brodawek płaskich.

Profilaktyka kurzajek

Profilaktyka jest ważnym zagadnieniem zarówno dla osób, które nigdy nie miały problemu z kurzajkami, ale również dla tych, które doświadczyły ich na własnej skórze i zdecydowanie wolałyby ich uniknąć w przyszłości. Jak było wspomniane wcześniej, wirus rozprzestrzenia się poprzez kontakt.

Profilaktyka kurzajek polega przede wszystkim na:

unikaniu używania wspólnych ręczników,
chodzeniu w obuwiu ochronnym (klapkach) na basenie i w saunie (co dodatkowo chroni przed grzybicą stóp),
w przypadku brodawek płciowych: unikaniu kontaktów płciowych z osobą zakażoną.

Zmiany w obrębie narządów płciowych mogą być niewielkie i trudne do zauważenia, dodatkowo warto zaznaczyć, że użycie prezerwatywy nie stanowi w pełni skutecznej ochrony.

Szczepionka przeciw wirusom HPV

Na zakończenie kilka słów na temat dostępnej w ostatnich latach szczepionki przeciwko niektórym typom wirusa brodawczaka ludzkiego. Na obecną chwilę istnieją dwie, obie chronią przeciwko typom HPV-16 i 18, czyli związanym z rozwojem raka szyjki macicy. Jedna z nich dodatkowo zabezpiecza przed rozwojem kłykcin kończystych, wywołanych typami HPV-6 i 11. Szczepionki wykazują największą skuteczność, jeżeli zostaną zastosowane przed pierwszym kontaktem seksualnym, czyli stycznością z wirusem.

współpraca: lek. Magdalena Pertkiewicz

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

Richard J.G. Rycroft, Stuart J. Robertson, Sarah Wakelin, red. wyd. pol. Lidia Rudnicka, Małgorzata Olszewska, Marta Sar-Pomian, „Dermatologia”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014,
Leslie S. Baumann, red. wyd. pol. Kamila Padlewska, „Dermatologia estetyczna”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013,
John L. Pfenninger, Grant C. Fowler, red. wyd. pol. Andrzej Kaszuba, „Procedury zabiegowe i diagnostyczne w dermatologii i medycynie estetycznej”, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2012,
Anna Baumann-Popczyk, Małgorzata Sadkowska-Todys, Andrzej Zieliński, „Choroby zakaźne i pasożytnicze - epidemiologia i profilaktyka”, Wydawnictwo Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2014,
Anna Szponar, Adam Borzęcki, Aneta Urbańska, Anna Bronikowska-Kolasa, „Brodawki płciowe – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie”, [w:] Borgis - Nowa Medycyna 3/2007,
Joanna Świderska, „Znaczenie diagnostyki zakażeń wirusem HPV w profilaktyce raka szyjki macicy”, [w:] Borgis - Nowa Medycyna 1/2007,
Bogusław Lindner, Mariusz Bidziński, "Szczepienia przeciw onkogennym wirusom HPV u młodocianych w profilaktyce raka szyjki macicy", [w:] Borgis - Nowa Pediatria 3/2016.

Opublikowano: 10.10.2016; aktualizacja: 13.10.2016

Oceń:

4.3

Agnieszka Dziubosz

Lekarz

Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. W czasie studiów kreatywnie angażowała się w działalność Studenckich Kół Naukowych, między innymi z chorób wewnętrznych oraz pediatrii. Brała czynny udział w Studenckich Konferencjach Naukowych. W zakresie medycyny przede wszystkim interesuje się gastroenterologią.