Torbiel włosowa (krzyżowo-guziczna torbiel włosowa) rozwija się z powodu powiększenia i zakażenia mieszków włosowych w tej okolicy. Objawia się jako nagle pojawiający się pojedynczy ropień lub postać nawracającej torbieli włosowej. W jej wnętrzu znajduje się płyn i tkanki martwicze. Nawracająca krzyżowo-guziczna torbiel włosowa stanowi duży problem dla pacjenta, powoduje dolegliwości bólowe oraz pogarsza jakość życia.
Torbiel włosowa (pilonidalna) – objawy, leczenie, metody usunięcia
Spis treści
- Co tio jest torbiel włosowa (pilonidalna)
- Torbiel włosowa krzyżowo-guziczna – przyczyny
- Torbiel włosowa – objawy
- Jak leczyć torbiel włosową?
- Torbiel włosowa – wycięcie i oczyszczenie torbieli
- Torbiel pilonidalna – drenaż i wstrzyknięcie fenolu
- Wycięcie torbieli włosowej
- Torbiel włosowata nieleczona – powikłania – ropień i rak
Co tio jest torbiel włosowa (pilonidalna)
Torbiel włosowa (zatoka włosowa, torbiel pilonidalna, ang. pilonidal disease, łac. łac. cystis pilonidalis) występuje najczęściej u osób młodych. Stwierdza się ją u około 0,7 proc. populacji. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet (nawet trzykrotnie częściej). Torbiel włosowa rozwija się w przebiegu powiększenia i zakażenia mieszków włosowych.
Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?
Torbiel włosowa krzyżowo-guziczna – przyczyny
Czynniki sprzyjające rozwinięciu się krzyżowo-guzicznej torbieli włosowej to:
- nadmierna potliwość,
- niski poziom higieny osobistej,
- powtarzające się urazy,
- budowa anatomiczna (głęboka szpara międzypośladkowa).
Torbiel włosowa może pojawiać się u chorych z obniżona odpornością, przyjmujących leczenie immunosupresyjne i z chorobami metabolicznymi: otyłością czy cukrzycą. Częściej rozwija się u mężczyzn o ciemnej karnacji skóry.
Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?
Torbiel włosowa – objawy
Najczęstszym objawem krzyżowo-guzicznej torbieli włosowej jest bolesny guz zlokalizowany w okolicy krzyżowo-guzicznej. Przez część pacjentów zmiana określana jest jako torbiel kości ogonowej. Guz jest najczęściej chełboczący. Skóra nad nim może być nadmiernie ucieplona i zaczerwieniona, jednak niekiedy jedynym objawem jest zapalenie tkanki podskórnej. Niekiedy w przebiegu reakcji zapalnej może wystąpić gorączka.
W przypadku istnienia przewlekłej torbieli włosowej występuje w bruździe międzypośladkowej powyżej odbytu zagłębienie będące kanałem torbieli. Kanał wyścielony jest nabłonkiem i ma zwykle 2–5 centymetrów długości. Z kanałem mogą łączyć się dodatkowe kanały torbieli lub jama ropnia. Z zagłębień niekiedy wystają włosy. Z torbieli sączy się treść surowiczo-ropna. Objawy torbieli włosowej mogą być szczególnie nasilone u chorych na cukrzycę lub z obniżoną odpornością.
Dolegliwości ustępują zwykle samoistnie, ale dzieje się tak dopiero około 40. roku życia.
Jak leczyć torbiel włosową?
W leczeniu torbieli włosowej stosuje się zarówno metody zachowawcze jak i chirurgiczne.
Metody zachowawcze takie jak ozonoterapia (utrudniająca rozwój bakterii beztlenowych, które zazwyczaj rozwijają się w tej okolicy, mając do tego bardzo dobre warunki) dają dobre efekty. Również skuteczna może być krioterapia, w której za pomocą odpowiedniego urządzenia usuwa się zawartość torbieli włosowej. Jednak nie zawsze metody te są wystarczające.
Torbiel włosowa – wycięcie i oczyszczenie torbieli
W leczeniu operacyjnym przewlekłej, nawracającej torbieli włosowej stosuje się kilka metod. Wycięcie oszczędne polega na wycięciu i usunięciu zmian położonych pośrodkowo oraz dokładnym oczyszczeniu, przy pomocy specjalnej szczoteczki, jamy torbieli z tkanek martwiczych i włosów. Według badań metoda ta jest skuteczna nawet w 85 proc. przypadków. Jej zaletami są:
- niewielkie cięcie i mały uraz operacyjny,
- szybki powrót do normalnej aktywności,
- możliwość wykonania zabiegu ambulatoryjnie,
- szybkie gojenie się rany (do 3 tygodni).
Opatrunków nie trzeba zmieniać często. W przypadku niepowikłanych torbieli jest to leczenie z wyboru. Domowe leczenie polega głownie na utrzymywani higieny, ma to szczególne znaczenie w przypadku, gdy z torbieli sączy się ropa lub gdy rozwiną się powikłania w postaci owrzodzeń.
Leczenie naturalne nie jest skuteczne. Stosowanie ziół, specjalnych diet nie spowoduje wyleczenia. Próby samoleczenia powinny być ukierunkowane na zwalczanie powstającego miejscowo stanu zapalnego, kojenie dolegliwości. Każdorazowo w przypadku zaostrzenia objawów konieczna jest konsultacja ze strony lekarza chirurga.
Torbiel pilonidalna – drenaż i wstrzyknięcie fenolu
Inną metodą leczenia zabiegowego torbieli włosowej jest wstrzyknięcie fenolu. Jamę ropnia drenuje się i oczyszcza w ten sam sposób jak przy oszczędnym wycięciu a następnie wstrzykuje się do kanału 1–2 ml 80 proc. roztworu fenolu, który ma przyspieszyć zamykanie się jamy. Iniekcje można powtarzać kilka razy w odstępach 4–6 tygodniowych. Całkowite zagojenie następuje po około 2 miesiącach, a nawet wcześniej. Chorzy z reguły wymagają pozostania w szpitalu na jeden dzień. Po zabiegu pojawia się duży miejscowy odczyn zapalny. Do powikłań należy przypadkowe uszkodzenie roztworem skóry wokół torbieli.
Kolejną metodą jest nacięcie i marsupializacja, która polega na otwarciu kanału torbieli i usunięciu martwiczych tkanek specjalną łyżeczką. Tkanki kanałów torbieli nie wycina się ale zeszywa z brzegami rany. Przez to jama staje się płytka. Rana goi się w przeciągu 6 tygodni.
Wycięcie torbieli włosowej
Najbardziej rozległym zabiegiem jest wycięcie torbieli włosowej wraz z niewielkim (około pół centymetra) marginesem prawidłowej tkanki. Ranę zazwyczaj pozostawia się otwartą, co zmniejsza częstość nawrotów. W niektórych przypadkach zamyka się ubytek przesuniętymi płatami skórnymi. Metoda ta, choć jest najbardziej inwazyjna, daje bardzo dobre rezultaty.
Torbiel włosowata nieleczona – powikłania – ropień i rak
W przebiegu torbieli włosowej dość często rozwijają się ropnie. Zlokalizowane są zazwyczaj bocznie. Leczeniem jest nacięcie zdrenowanie ropnia co można wykonać w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych lub na bloku operacyjnym w krótkim znieczuleniu dożylnym. Jama po ropniu wymaga częstego płukania a opatrunki częstej zmiany.
Istnieją przypadki raka płaskonabłonkowego powstałego w obrębie torbieli włosowej. Nie jest to zjawisko częste, a raki te z reguły są dobrze zróżnicowane. Zazwyczaj mają postać owrzodzenia w obrębie torbieli. Przyczyną nowotworzenia jest przewlekłe drażnienie i proces zapalny. Leczeniem jest rozległe wycięcie zmiany i uzupełniająca chemioterapia.
Opublikowano: 02.04.2014;
aktualizacja: 23.01.2019
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Wrzesińska
Lekarz
Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest doktorantką w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i w trakcie specjalizacji z chirurgii ogólnej. W czasie studiów aktywnie udzielała się w pracach Studenckiego Koła Naukowego przy Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej WUM jako przewodnicząca oraz w kole naukowym przy Klinice Neurochirurgii WUM. Jest autorką publikacji i wystąpień na zjazdach krajowych i zagranicznych. Interesuje się głównie chirurgią ogólną i chirurgią naczyniową, a także neurochirurgią, chirurgią klatki piersiowej. Pracuje w Centralnym Szpitalu Klinicznym WUM. Obecnie doktorantka w Klinice Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
12
Komentarze i opinie (0)