USG nerek – jak przebiega, jakie są wskazania i co można wykryć?

Badanie USG nerek – czym jest?

Badanie USG (badanie ultrasonograficzne) nerek jest jednym z podstawowych narzędzi w diagnostyce obrazowej tego narządu zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jest to badanie nieinwazyjne pozwalające lekarzowi obejrzeć i ocenić stan nerek oraz pozostałych części układu moczowego. Stanowi również integralną część badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.

USG nerek umożliwia ocenę zdrowia nerek niezależnie od stanu ich funkcji, miąższu i układu kielichowo-miedniczkowego, a także obecność złogów lub zmian rozrostowych.

Badanie ultrasonograficzne nerek wykorzystuje fale dźwiękowe do obrazowania narządów, a więc nie naraża pacjenta na działanie promieniowania jonizującego. Badanie to również nie wymaga podawania dożylnych środków kontrastowych. Dzięki tym cechom USG nerek można bezpiecznie wielokrotnie powtarzać, jeśli istnieje taka potrzeba. Dzięki temu jest również bezpieczne dla dzieci oraz kobiet w ciąży.

Jakie parametry są oceniane podczas badania?

Podczas badania USG nerek oceniane jest ich położenie, wielkość, echostruktura. Ocenie podlegają również elementy strukturalne nerek, takie jak np. układ kielichowo-miedniczkowy. Badaniu podlega również pęcherz moczowy i moczowody. U mężczyzn można również ocenić wielkość gruczołu krokowego (prostaty). Za pomocą dopplera możliwa jest również ocena przepływu przez naczynia nerkowe.

Jakie są wskazania do wykonania badania USG nerek?

USG nerek jest jednym z podstawowych badań, wykonywanych gdy pacjent odczuwa dolegliwości ze strony układu moczowego. Przeprowadza się je w przypadku podejrzenia chorób nerek lub układu moczowego.

Objawami, które mogą skłonić lekarza do zlecenia wykonania tego badania, są np.:

• ból w okolicy lędźwiowej,
• krwiomocz,
• zaburzenia oddawania moczu,
• nadciśnienie tętnicze,
• nieprawidłowy wynik badania ogólnego moczu.

Wskazania do wykonania USG nerek obejmują diagnostykę schorzeń, takich jak:

• kamica nerkowa,
• zapalenie nerek,
• zator lub niedrożność naczyń nerkowych,
• zwężenie tętnicy nerkowej,
• torbiel nerki,
• guzy nerek,
• wodonercze,
• uraz nerki,
• nieprawidłowości w morfologii nerek.

Badanie to również jest wykorzystywane do monitorowania przebiegu i leczenia wcześniej zdiagnozowanych chorób układu moczowego. Jest też wykorzystywane pomocniczo podczas wykonywania biopsji nerek.

Jak wygląda przygotowanie do USG nerek?

Badanie USG nerek wchodzi w skład badania jamy brzusznej, dlatego wymaga specjalnego przygotowania, aby jego wyniki były wiarygodne. Badanie powinno być wykonywane na czczo, z wypełnionym pęcherzem moczowym. Dzień przed badaniem powinno się spożywać produkty lekkostrawne i unikać picia napojów gazowanych w celu uniknięcia wzdęć. W dniu badania, przed jego wykonaniem, nie powinno się spożywać posiłków. Około 2 godzin przed badaniem zaleca się wypicie około 1,5 litra wody niegazowanej, tak aby podczas badania pęcherz był pełny.

Warto również zadbać o odpowiedni strój. Powinno się wybrać takie ubrania, które w łatwy sposób umożliwią odsłonięcie brzucha w celu wykonania badania.

Na badanie warto również zabrać ze sobą dokumentację medyczną, a w szczególności poprzednie wyniki badań obrazowych.

Jak wygląda badanie USG nerek?

Badanie USG nerek jest badaniem nieinwazyjnym. Trwa około 10-30 minut. Robione jest w pozycji leżącej na plecach. Lekarz wykonuje badanie za pomocą głowicy aparatu USG. Na głowicę aplikowany jest specjalny żel, który wspomaga przewodzenie fal dźwiękowych i pozwala na uzyskanie lepszego obrazu. Następnie lekarz przykłada głowicę do miejsc, w których znajdują się nerki. Jest to obustronnie okolica podżebrowa. Ocenia ich położenie, kształt, wielkość i budowę. Następnie ocenie podlegają moczowody, a w szczególności to, czy nie są poszerzone. Kolejnym etapem jest badanie pęcherza moczowego. Bada się go początkowo, gdy jest wypełniony, a następnie po jego opróżnieniu.

Jeśli nerki trudno uwidocznić podczas badania w typowym ułożeniu, lekarz może poprosić pacjenta o zmianę pozycji ciała – w takich sytuacjach należy postępować zgodnie z instrukcjami badającego lekarza.

Po wykonaniu badania lekarz sporządzi szczegółowy opis, który będzie zawierał informacje o wynikach badania i o znalezionych nieprawidłowościach.

Czy istnieją przeciwwskazania do wykonania USG nerek?

Z uwagi na to, że USG jest badaniem nieinwazyjnym, bezbolesnym i nie naraża pacjenta na działanie promienia jonizującego, nie ma bezwzględnych przeciwwskazań, które uniemożliwiałyby jego wykonanie. Jest ono bezpieczne również dla dzieci i kobiet w ciąży.

USG nerek – jak interpretować wyniki badania?

Lekarz wykonujący badanie USG układu moczowego sporządza dokładny opis badania. Zawiera on wszystkie ewentualne nieprawidłowości, które uwidoczni podczas badania.

Interpretacja badania wymaga wiedzy i doświadczenia, dlatego powinien dokonać jej lekarz, uwzględniając stan kliniczny pacjenta. W razie wykrycia choroby nerek lub układu moczowego zaproponuje on pacjentowi odpowiednie dalsze kroki i możliwe opcje leczenia. W niektórych sytuacjach w celu postawienia diagnozy konieczne jest również poszerzenie diagnostyki o inne badania, takie jak badanie urodynamiczne czy tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej.