Posiew kału – wskazania, przebieg, wyniki

Co to jest posiew kału?

Posiew kału jest to podstawowe badanie laboratoryjne mające na celu znalezienie w stolcu patogenów (bakterii, grzybów), mogących wywoływać u pacjentów dolegliwości gastryczne, a więc objawy zatrucia, które często przebiega w bardzo ostrej postaci, dając uporczywe biegunki, wymioty.

W przewodzie pokarmowym człowieka bytuje wiele różnych gatunków bakterii, które nie wywołują chorób. Bakterie te żyją w symbiozie z naszym organizmem i są wręcz niezbędne do prawidłowego trawienia. Zdarzyć się jednak może, że przewód pokarmowy zostanie zasiedlony przez patologiczną florę bakteryjną. Owa flora, a także wirusy, grzyby, oraz parazyty namnażają się i wywołują choroby.

Objawy występujące u pacjenta, które mogą wskazywać na zatrucia pokarmowe to:

• biegunka,
• skurcze i bóle brzucha,
• nudności,
• wymioty,
• gorączka.

Oprócz badania kału na posiew, wykonuje się także badanie kału na obecność pasożytów.

Jakie są wskazania do wykonania posiewu kału?

Lekarz może zlecić wykonanie badania kału na posiew, gdy

• biegunka będzie utrzymywała się u pacjenta powyżej 2 tygodni,
• biegunce będzie towarzyszyło ciężkie odwodnienie i gorączka,
• w stolcu będzie obecna krew (krew w kale),
• w badaniu na obecność leukocytów w stolcu, zostanie stwierdzona ich duża ilość,
• biegunce będą towarzyszyły objawy dodatkowe, spoza układu pokarmowego – np. ból stawów,
• w przypadku podejrzenia zakażenia drobnoustrojami o znaczeniu epidemiologicznym – salmonellozy, duru brzusznego, duru rzekomego, cholery.

Posiew kału wykonuje się również w celu sprawdzenia, czy antybiotykoterapia u danej osoby wyeliminowała patogen. Może również się zdarzyć, że drobnoustrój chorobotwórczy pozostanie w przewodzie pokarmowym i nie będzie dawał objawów klinicznych. Taka osoba zwana jest nosicielem i niestety może zarażać inne osoby.

Przeczytaj też: 17- 17-hydroksyprogesteron – kiedy badać i co oznacza podwyższony 17-OH-progesteron?

Jak przygotować próbkę do badania kału na posiew?

Aby wynik badania na posiew kału był jak najbardziej wiarygodny, kał należy pobrać w początkowym okresie trwania choroby, zanim wdrożone zostanie odpowiednie leczenie. Badanie to powtarzane jest trzykrotnie.

Badanie kału na posiew w celu monitorowania leczenia wykonuje się w ciągu 3–4 dni po zakończeniu terapii. W celu oceny skuteczności leczenia badanie wykonywane jest w przeciągu 7–10 dni od zakończenia terapii.

Jak przygotować próbkę kału na posiew?

• Kał na posiew należy oddać do czystego, wyparzonego pojemnika;
• Istotne jest, aby nie oddawać kału do muszli klozetowej - kał nie może być wymieszany z wodą z muszli klozetowej i z moczem;
• Następnie należy pobrać wymazówką grudkę kału;
• Próbkę kału na posiew należy dostarczyć jak najszybciej do laboratorium (próbka kału powinna być dostarczona do laboratorium tego samego dnia, w którym została pobrana).

Badanie kału na posiew – wyniki

U zdrowej osoby w próbce kału stwierdza się jedynie obecność fizjologicznej flory bakteryjnej. Nie powinno być obecnych bakterii, które powszechnie uważane są za chorobotwórcze i wywołujące objawy zakażenia.

W wyniku posiewu kału otrzymanym z laboratorium mogą znaleźć się następujące patogeny:

• Salmonella – do zakażenia najczęściej dochodzi w wyniku zjedzenia żywności niewiadomego pochodzenia, surowych jaj, surowego lub niedopieczonego mięsa
• Campylobacter – spożycie skażonego drobiu, mleka i jego przetworów, jest częstą przyczyną biegunek podróżnych; największe ryzyko wystąpienia tego rodzaju biegunki występuje u osób podróżujących do Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji Południowej i Bliskiego Wschodu.
• Shigella – wywołuję chorobę zwaną – czerwonką bakteryjną,
• Yersinia enterocolitica – spożycie skażonego pokarmu lub wody,
• Escherichia Coli – jej enterotoksyczny szczep jest jedną z przyczyn biegunek podróżnych.

Wykonuje się również posiew kału w kierunku toksyny wydzielanej przez C. difficile – do zakażenia może dojść w wyniku stosowania przewlekłej antybiotykoterapii.

Do otrzymanego wyniku posiewu kału może być również dołączony tzw. antybiogram. Określa on wrażliwość bakterii na dany antybiotyk. Dzięki temu lekarz może od razu wdrożyć celowane leczenie.

Może zdarzyć się również tak, iż w badaniu posiewu kału nie uda się odnaleźć bakterii odpowiedzialnych za rozwój objawów zakażenia, a pacjent nadal będzie odczuwał dolegliwości gastryczne. Wówczas lekarz może zlecić kolejne badanie w celu poszukiwania mniej powszechnie występujących patogenów.

Badanie kału na posiew może być również wykonane w celu wykrycia wirusów (rotawirusów i adenowirusów) oraz pasożytów (na obecność pasożytów i ich jaj).