17-hydroksyprogesteron (17-OH-progesteron, 17-OHP) jest ważnym hormonem wytwarzanym głównie przez korę nadnerczy. Jego główny produkt – kortyzol – ma działanie motywujące w sytuacjach stresowych. Badanie stężenia 17-hydroksyprogesteronu wykonuje się zazwyczaj przy podejrzeniu wrodzonego przerostu kory nadnerczy. Podwyższony 17-OH-progesteron u kobiet może wiązać się z hirsutyzmem, zaburzeniami miesiączkowania czy niepłodnością. Jaka jest norma 17-hydroksyprogesteronu i jak interpretować wyniki?
17-hydroksyprogesteron – kiedy badać i co oznacza podwyższony 17-OH-progesteron?
Spis treści
Co to jest 17-hydroksyprogesteron?
17-hydroksyprogesteron (17-OH-progesteron, 17-OHP) jest ważnym hormonem dla organizmu człowieka. Powstaje z niego kortyzol – hormon stresu. Kortyzol działa na organizm korzystnie – motywuje go do działania. Jednakże, należy mieć na uwadze stan, kiedy poziom hormonu 17-OH-progesteronu przekracza górną granicę normy. Zbyt wysoki poziom 17-hydroksyprogesteronu, z którego powstaje zbyt duża ilość kortyzolu, może negatywnie odbijać się na kondycji organizmu.
Gdzie powstaje 17-OH-progesteron?
17-hydroksyprogesteron zaliczany jest do grupy steroidów. Powstaje z progesteronu. Głównie wydzielany jest przez korę nadnerczy, a także w niewielkich ilościach przez jajniki i jądra. W przypadku kobiet w ciąży, hormon 17-OHP jest wydzielany także przez łożysko.
Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn
Jaka jest norma 17-hydroksyprogesteronu?
- Norma 17-hydroksyprogesteronu u osób dorosłych powinna być niższa od 6 nmol/l.
- Wartości powyżej 24 nmol/l stanowią wartości nieprawidłowe.
- Stężenie 17-OH-progesteronu pomiędzy 6–24 nmol/l daje wynik niepewny i zaleca się wykonanie testu z ACTH.
Czytaj również: Faza lutealna – co to? Objawy, kiedy występuje, ile trwa?
17-OH-progesteron – jak interpretować wyniki?
Znacznie podwyższony 17-hydroksyprogesteron (17-OHP) powyżej normy może wskazywać na wrodzony przerost nadnerczy, niezbędna jest dalsza diagnostyka tego schorzenia.
Wartości 17-HO-progesteronu przekraczające normę nieznacznie, mogą wskazywać na łagodny wrodzony przerost nadnerczy lub innego hormonu związanego z tą chorobą.
Obniżające się stężenie 17-hydroksyprogesteronu po zastosowaniu leczenia oznacza, że organizm zareagował na terapię. Jeżeli takie efekty nie są widoczne, należy pomyśleć o jej zmianie.
Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?
Kiedy badać 17-OH-progesteron? Jakie są wskazania do badania poziomu 17-hydroksyprogesteronu?
Najważniejszym wskazaniem do przeprowadzenia badania 17-hydroksyprogesteronu jest diagnostyka wrodzonego przerostu kory nadnerczy.
Oznaczenie 17-OH-progesteronu wskazane jest również:
- u noworodków w przypadku niewyraźnie wykształconych genitaliów,
- u chłopców w przypadku przedwczesnego rozwoju płciowego.
Ponadto, wskazaniem do oznaczenia 17-hydroksyprogesteronu u kobiet jest :
- hirsutyzm ,
- wirylizacja ,
- zaburzenia miesiączkowania,
- niepłodność.
Badanie stężenia 17-hydroksyprogesteronu ma również zastosowanie w monitorowaniu leczenia wrodzonego przerostu nadnerczy poprzez zastosowanie terapii zastępczej kortyzolem.
Badanie 17-OH-progesteronu – co warto wiedzieć?
Badanie 17-hydroksyprogesteronu – jak się przygotować?
Przed badaniem poziomu hormonu nadnerczy 17-OH-progesteronu pacjent nie musi być na czczo. Hormon 17-hydroksyprogesteron jest sprzężony z dobowym wahaniem innego hormonu – ACTH (hormon adrenokortykotropowy). W celu uniknięcia podwyższonego 17-OH-progesteronu wywołanego dobowym rytmem ACTH, krew do badania należy pobrać w godzinach porannych.
Kiedy badać 17-hydroprogesteron u kobiet?
W przypadku kobiet miesiączkujących często powstaje wątpliwość, w którym dniu cyklu przeprowadzić badanie poziomu 17-OH-progesteronu. Istotne jest, aby badanie 17-OHP wykonać we wczesnej fazie folikularnej, tj. 1–6 dzień po miesiączce, co pozwala na wykluczenie jajnikowej produkcji 17-OH progesteronu.
Oznaczenie poziomu 17-OH-progesteronu – przebieg badania
Do oznaczenia poziomu 17-hydroksyprogesteronu potrzebna jest niewielka ilość krwi pobrana od pacjenta z żyły łokciowej kończyny górnej. Wypicie niewielkiej ilości wody przed badaniem nie wpłynie na jego wynik.
Ile kosztuje badanie 17-OH-progesteronu?
Cena badania poziomu 17-OHP wynosi ok. 40 zł. Czas oczekiwania na wynik zależy od laboratorium, średnio 10 dni.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Wojciech Zgliczyński, „Wielka interna - endokrynologia - część 1-2”, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020,
- Romuald Dębski, „Endokrynologia ginekologiczna - najczęstsze problemy”, wyd.1, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2018,
- Franciszek Kokot, Lidia Hyla-Klekot, Stefan Kokot, „Badania laboratoryjne”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2011,
- Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W. Naskalski, Bogdan Solnica, „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej”, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
Opublikowano: 09.09.2016;
aktualizacja: 15.04.2022
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kamil Kowal
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W chwili obecnej pracuje jako lekarz stażysta w Wojewódzkim Szpitalu im. Prymasa Kardynała S. Wyszyńskiego w Sieradzu. W zakresie medycyny szczególnie zainteresowany chirurgią oraz ortopedią i traumatologią.
209
Komentarze i opinie (0)