Chromogranina A – norma, wysoki poziom, ile kosztuje badanie CgA

Chromogranina A – czym jest?

Chromogranina A to białko z rodziny granin, które syntetyzowane i gromadzone jest w tkankach o charakterze neuroendokrynnym. Fizjologicznie CgA ma wpływ na czynność narządów i komórek, a także na wydzielanie przez komórki pewnych substancji, np. hormonów.

Chromogranina A bierze udział w regulacji perystaltyki jelit, jak również posiada zdolność regulacji światła naczyń krwionośnych i mięśni ścian oskrzeli, co ma wpływ na ciśnienie krwi oraz pojemność płuc.

CgA jest markerem służącym do wykrywania, diagnozowania oraz monitorowania odpowiedzi na leczenie neuroendokrynnych guzów. Za wytwarzanie chromograniny A odpowiadają komórki beta trzustki oraz komórki chromochłonne w rdzeniu nadnerczy.

Guz neuroendokrynny powstaje wówczas, gdy komórki ulegają niekontrolowanym podziałom, a w każdej z nich znajduje się ładunek chromograniny A. Następuje jej wzrost poziomu we krwi oraz tkance guza, co może świadczyć o rozwoju nowotworu.

Nowotwory neuroendokrynne są nowotworami o podłożu hormonalnym. Najczęściej rozwijają się bardzo powoli i przez dłuższy czas mogą nie dawać charakterystycznych objawów. Bywają też mylone z innymi chorobami, a tym samym są trudne do zdiagnozowania.

Badanie chromograniny A – wskazania

Chromogranina A to niespecyficzny marker nowotworowy, który wykorzystywany jest w wykrywaniu, diagnostyce oraz monitorowaniu terapii neuroendokrynnych guzów. Markery nowotworowe możemy podzielić na specyficzne (marker jest charakterystyczny dla danego guza) oraz niespecyficzne (na podstawie markera nie można wnioskować o obecności konkretnego nowotworu).

Wskazaniem do zbadania poziomu chromograniny A jest podejrzenie rakowiaka, czy innych nowotworów neuroendokrynnych, które wywodzą się z wątroby, trzustki, płuc, tarczycy, prostaty czy komórek rdzenia nadnerczy (guz chromochłonny). Badanie wykonuje się też w celu oceny skuteczności leczenia nowotworów neuroendokrynnych, a także by ocenić, jaką szansę na przeżycie mają pacjenci z guzami neuroendokrynnymi.

Wskazaniem do wykonania badania są niepokojące objawy, które mogą wskazywać na rakowiaka. Należą do nich:

• napadowe zaburzenia rytmu serc,
• skoki ciśnienia tętniczego,
• napadowe zaczerwienienie skóry twarzy i szyi,
• nadmierne pocenie się,
• zawroty głowy,
• duszność, kaszel, świsty oddechowe,
• nawracające wymioty i biegunki, które skutkują utratą masy ciała.

Badanie poziomu chromograniny A, w połączeniu z innymi badaniami i szczegółową diagnostyką, pomogą w postawieniu odpowiedniej diagnozy.

Chromogranina A – badanie

Badanie chromograniny A wykonywane jest z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Badanie należy wykonać na czczo (co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku), bowiem poziom CgA wzrasta po jedzeniu, a tym samym wynik nie byłby miarodajny.

Na wynik badania ma także wpływ przyjmowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, jak również inhibitorów receptora H2. Dlatego przed wykonaniem badania konieczne może okazać się odstawienie wspomnianych środków, ale o tym powinien zadecydować lekarz. Decyzji o odstawieniu przyjmowanych leków nigdy nie należy podejmować samodzielnie.

Krew po pobraniu umieszczana jest w probówce, po czym zostaje poddana analizie laboratoryjnej. Na wynik badania czeka się jeden dzień. Koszt badania chromograniny A wynosi od 130 do 160 zł, w zależności od miasta, w którym zostanie wykonane. Jeśli badanie CgA zostanie zlecone przez lekarza specjalistę np. endokrynologa lub onkologa, to jego koszt zostanie pokryty przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

Interpretacja wyników

Normy dla poziomu chromograniny A we krwi uzależnione są od metody badawczej, która została zastosowana, a także od przeciwciał monoklonalnych, które zostały użyte. Normy mogą być wyrażone w różnych jednostkach, dlatego zaleca się, by wszystkie etapy diagnostyki były wykonywane w tym samym laboratorium – zarówno w trakcie leczenia, jak i po nim. Przykładowo, norma CgA we krwi wynosi < 93 ng/ml. Stężenie chromograniny A uzależnione jest od wielkości guza.

Niski poziom chromograniny A

Niski poziom chromograniny A, a także brak jakichkolwiek niepokojących objawów, związany jest z niewielkim prawdopodobieństwem nowotworu. W warunkach prawidłowych stężenie chromograniny A jest małe.

Podwyższony poziom chromograniny A

Podwyższony poziom chromograniny A może świadczyć o chorobach nowotworowych neuroendokrynnych, w których dochodzi do produkcji zbyt dużej liczby hormonów stymulujących układ nerwowy. Wzrost stężenia CgA obserwuje się: w rakowiakach, raku trzustki, prostaty, wątroby, guzie chromochłonnym, raku drobnokomórkowym płuc oraz neuroblastomie.

Bardzo wysokie stężenie chromograniny A może świadczyć o wysokiej złośliwości nowotworu, a tym samym złych rokowaniach.

Należy pamiętać, że chromogranina A nie jest w pełni specyficznym markerem guzów neuroendokrynnych. Oznacza to, że wzrost jej poziomu we krwi może być spowodowany również innymi przyczynami. Może wystąpić w:

• przewlekłej chorobie nerek,
• niewydolności wątroby,
• niewydolności serca,
• chorobach autoimmunologicznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste zapalenia jelit);
• nadciśnieniu tętniczym,
• podczas przewlekłego stosowania inhibitorów pompy protonowej (leków używanych między innymi w leczeniu choroby wrzodowej),
• przewlekłym stresie.

Sam pomiar i zwiększenie stężenia chromograniny A nie służy do rozpoznania choroby nowotworowej, tak jak niski wynik nie wyklucza choroby. Niski wynik może pojawić się w przypadku małych guzów (stężenie może mieścić się w granicach normy). Do postawienia diagnozy niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych/obrazowych, a także zebranie przez lekarza szczegółowego wywiadu.