Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C choć groźne dla zdrowia, często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów. Jedną z metod diagnostyki, pozwalającą na wczesne wykrycie zakażenia i wdrożenie skutecznej terapii jest oznaczenie poziomu przeciwciał anty-HCV. Jak wygląda badanie i kto powinien je wykonać? Jak prawidłowo interpretować jego wyniki? Co oznaczają wyniki fałszywie ujemne? Poznaj odpowiedzi na te pytania.
Anty-HCV – czym są, badanie, normy, interpretacja wyników
Spis treści
Co to badanie anty-HCV?
Badanie anty-HCV to nic innego jak oznaczenie w próbce krwi żylnej poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C (HCV). Przeciwciała takie są obecne w organizmie osób, u których doszło do kontaktu z wirusem zapalenia wątroby typu C. Badanie to jest zaliczane do grupy podstawowych badań przesiewowych w diagnostyce zakażeń, wykonywanych m.in. u kobiet w ciąży czy osób, które zawodowo są narażone na kontakt z ludzką krwią, np. personelu medycznego.
Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C
By zrozumieć dlaczego badanie przeciwciał anty-HCV jest tak istotne, należy wyjaśnić czym jest wirusowe zapalenie wątroby typu C. To choroba wywoływana przez wirusa HCV, który przenoszony jest przez kontakt z zakażoną krwią lub przedmiotami (np. narzędziami chirurgicznymi, przyborami kosmetycznymi czy igłami). Ryzyko zarażenia jest wysokie zwłaszcza jeżeli doszło do przerwania ciągłości tkanek czy stanów zapalnych skóry i błon śluzowych. Do zakażenia może dojść jedynie przez kontakt bezpośredni, wirus zapalenia wątroby typu C nie przenosi się drogą powietrzną lub kropelkową. Do transmisji wirusa może dojść również w trakcie kontaktu seksualnego lub porodu (zarówno siłami natury jak i CC).
Wirusowe zapalenie wątroby typu C często na początkowym etapie ma charakter bezobjawowy i przez wiele lat pozostaje niewykryte, stopniowo uszkadzając hepatocyty i prowadząc do marskości wątroby . Pojawiające się wraz z postępującą niewydolnością wątroby objawy często są mało specyficzne, co utrudnia postawienie trafnej diagnozy. Infekcja wirusem HCV jest również uznawana za jeden z czynników ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego.
Co ważne, w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C nie są dostępne szczepienia ochronne.
Objawy zakażenia wirusem HCV
W ponad 80% przypadków zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) na początkowym etapie przyjmuje postać bezobjawową lub skąpoobjawową. W ostrej fazie choroby mogą pojawić się mało specyficzne objawy zakażenia, takie jak:
- osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia;
- ból mięśni i stawów;
- pogorszenie nastroju;
- swędzenie skóry;
- przesuszenie błon śluzowych;
- powiększenie wątroby w badaniu palpacyjnym.
Z tego względu kluczową rolę w terapii zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C odgrywają badania wykrywające przeciwciała anty-HCV.
Kiedy należy wykonać badanie przeciwciał anty-HCV?
Przeciwciała anty-HCV oznaczane są u wszystkich osób z podejrzeniem zakażenia HCV. Szczególnym wskazaniem do wykonania badania są:
- powiększenie wątroby (widoczne na USG lub wyczuwalne w badaniu palpacyjnym);
- zbyt wysoki poziom enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP);
- wspomniane wcześniej objawy zakażenia;
- zażółcenie powłok skórnych;
- duża ilość partnerów seksualnych.
W przypadku uzyskania wyniku dodatniego badanie przeciwciał zaleca się wykonać również u osób z najbliższego otoczenia pacjenta.
Oprócz tego badanie anty-HCV wykonuje się rutynowo w ramach profilaktyki zakażeń u:
- kobiet w ciąży;
- pracowników służby zdrowia (zaliczani są tu nie tylko lekarze i pielęgniarki, ale również pracownicy laboratoriów diagnostycznych);
- pacjentów po transfuzjach wykonanych przed 1992 rokiem (do tego momentu nie testowano dawców pod kątem obecności przeciwciał anty-HCV świadczących o zakażeniu);
- osób regularnie przebywających w szpitalu;
- pacjentów często poddawanych bronchoskopii, gastroskopii czy kolonoskopii;
- osób odbywających karę w zakładach karnych;
- narkomanów przyjmujących narkotyki w formie dożylnej;
- zarażonych wirusem HIV;
- osób z tatuażami lub piercingiem;
- często korzystających z usług salonów piękności czy gabinetów medycyny estetycznej.
Coraz więcej mówi się jednak o tym, by badanie poziomu przeciwciał anty-HCV stanowiło element corocznych badań profilaktycznych u osób dorosłych.
Jak przygotować się do badania anty-HCV i jak ono przebiega?
Przeciwciała anty-HCV oznacza się w surowicy krwi, pochodzącej z próbki krwi żylnej pobranej na tzw. skrzep. Badanie nie wymaga specjalnych przygotowań, pacjent nie musi również być na czczo. Badanie to dostępne jest w większości laboratoriów, a czas oczekiwania na wynik badania wynosi maksymalnie 3 dni.
W zależności od metody stosowanej w laboratorium diagnostycznym, badanie anty-HCV może być wykonane metodą:
- immunoenzymatyczną (EIA lub ELISA);
- chemiluminescencji (CLIA);
- immunoenezymatyczną mikrocząsteczkową (MEIA);
- immunoenzymatyczno-fluorescencyjną (ELFA).
Jaki powinien być wynik badania przeciwciał anty-HCV? Normy
Jak powinna wyglądać interpretacja wyników jeśli chodzi o badanie anty-HCV?
- Wynik ujemny oznacza, że dana osoba nie miała kontaktu z wirusem HCV.
- Wynik dodatni świadczyć może o:
- aktywnym zakażeniu HCV i możliwym stanie zapalnym wątroby,
- tym, że w przeszłości doszło u pacjenta do zakażenia wirusem HCV i samoistnej eliminacji wirusa.
Czy możliwe jest uzyskanie wyniku fałszywie ujemnego? Tak – w dwóch przypadkach:
- kiedy badanie anty-HCV zostało wykonanie w tzw. okienku serologicznym czyli około 4-10 tygodni od zakażenia wirusem HCV, kiedy nie są jeszcze przez nasz organizm produkowane przeciwciała anty-HCV;
- kiedy nasz organizm nie jest zdolny do produkcji przeciwciał anty-HCV (np. w wyniku zaburzonej odporności).
Ile kosztuje badanie anty-HCV?
Badanie poziomu przeciwciał anty-HCV można wykonać zarówno prywatnie jak i na podstawie skierowania od lekarza. By było ono refundowane, skierowanie musi pochodzić od lekarza poradni chorób zakaźnych.
Koszt prywatnie wykonanego badania w kierunku obecności przeciwciał anty-HCV w naszym organizmie wynosi, w zależności od laboratorium, ok. 30-50 złotych.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Hartleb M. i wsp., Zakażenie HCV — epidemiologia, wyzwania diagnostyczne i szanse stworzone przez nowe terapie, Gastroenterologia Kliniczna 2016, tom 8, nr 3, 75–84;
- Rajewski P. i wsp., Przewlekłe zapalenie wątroby typu C – dlaczego warto badać anty-HCV w POZ, Lekarz POZ 6/2023;
- Chmielewska A.M., Rychłowska M. i wsp. – Wirusowe zapalenie wątroby typu C - nowe metody leczenia i zapobiegania, Postepy Hig Med Dosw, 2015; 69: 946-963;
- Halota W. i wsp., Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV dotyczące leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C w roku 2018, Hepatologia 2018, 18: 1–9;
- Klaudia Pałucka i wsp., Zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C jako problem w opiece perinatalnej, Problemy Pielęgniarstwa 2015; 23 (1): 123–12
Opublikowano: 22.02.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Michalak
diagnosta laboratoryjny
Absolwentka kierunku analityka medyczna na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Prywatnie mama wesołej dwójki i pasjonatka zdrowego i aktywnego stylu życia. Dzięki swojemu wykształceniu doskonale wie, jak ważną rolę odgrywa w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie odpowiednia profilaktyka, której niezbędnymi elementami są m.in. regularnie wykonywane badania laboratoryjne, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.
209
Komentarze i opinie (0)