Słony smak w ustach – przyczyny, badania i leczenie słonego posmaku

Jakie są przyczyny słonego smaku w ustach?

Przyczyną słonego posmaku w ustach jest najczęściej odwodnienie. Zwykle spowodowane jest ono przez choroby przewodu pokarmowego, w przebiegu których obserwuje się wymioty, biegunki (infekcje żołądkowo-jelitowe). Chory może zgłaszać smak soli w ustach ze względu na deficyt wody jako rozpuszczalnika i samą obecność soli w treści żołądkowej. Zarzucanie treści od żołądka do przełyku (choroba refluksowa przełyku – GERD) również może odpowiadać za uczucie słonego smaku w ustach.

Niedobór wody w organizmie może przebiegać z wysokim stężeniem soli we krwi (zjawisko hipertonii). Do przyczyn takiego stanu rzeczy należą:

• niedostateczny pobór wody (u chorych nieprzytomnych),
• hiperwentylacja (częste oddychanie powoduje utratę wody przez płuca),
• utrata wody przez nerki w moczówce prostej, niewyrównanej, źle leczonej cukrzycy przebiegającej z hiperglikemią w surowicy krwi,
• nadmierne pocenie się .

Zobacz też: Gorzki posmak w ustach – przyczyny

Zmiany w organizmie polegają wówczas na przesuwaniu wody z komórek do przestrzeni śródnaczyniowej i pozakomórkowej (zjawisko odwodnienia komórek). Objawy, w tym nasilenie uczucia soli w ustach, zależą od stopnia odwodnienia komórek mózgu (OUN) i nasilenia hipowolemii (obniżenia ilości płynów w naczyniach). Do głównych objawów takiego odwodnienia, poza słonym smakiem w ustach, należą:

• odczuwana suchość błon śluzowych,
• suchość skóry,
• suchość w ustach ,
• obniżenie ciśnienia tętniczego,
• tachykardia,
• skąpomocz,
• uczucie wzmożonego pragnienia,
• splątanie, zaburzenia mowy.

Rozpoznanie opiera się na zebraniu wywiadu i ustaleniu stanu prowadzącego do utraty płynów. W badaniu należy zaleźć objawy odwodnienia, hipowolemii, podwyższonego stężenia sodu we krwi i zwiększonej molalności w surowicy.

To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie

Słony posmak w ustach a nerki

Choroby nerek powodujące zmiany odczuwania smaku ( w ustach jest słono ) związane są z mocznicą, czyli stanem podwyższonego stężenia mocznika we krwi.

Mocznik, wydalany wraz z moczem, jest związkiem końcowym w przemianie azotu i dwutlenku węgla u zwierząt. W chorobach nerek występuje zmniejszone wydalanie mocznika z moczem. W związku z mocznicą dochodzi do zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego i wtórnego odczuwania smaku słonego w ustach.

U takich chorych stwierdza się zapalenie żołądka i jelit, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, nudności i wymioty, mocznicowy zapach z ust, czasem nawet zapalenie trzustki.

Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny

Co jeszcze wywołuje smak soli w ustach?

Wrażenie słonej śliny może pojawić się również u palaczy. Słony posmak w ustach po papierosach bywa spowodowany przez refluks żołądkowo-przełykowy, zwykle bardziej nasilony u osób uzależnionych od tytoniu. Badaniem z wyboru jest wtedy gastroskopia (wziernikowanie żołądka), w trudniejszych przypadkach pH-metria przełyku.

Rzadziej zdarza się występowanie słonego smaku w ustach od zatok. Wysięk spływający po tylnej ścianie gardła może wywoływać gorzko-słony posmak. Nieprzyjemny smak w jamie ustnej pojawia się przy zapchanych zatokach z powodu zakażenia, jak i reakcji alergicznej. Po oczyszczeniu zatok z flegmy dyskomfort ustępuje.

Wrażenie słonych ust i śluzówki jamy ustnej może towarzyszyć również osobom zmagającym się z chorobami tarczycy. W takim przypadku jest to zwykle efekt zażywania leków. Za słony posmak w ustach w ciąży odpowiada natomiast nadmiar gestagenów, powodujący refluks żołądkowo-przełykowy.

Słony smak w ustach – objaw chorobowy?

Nadmiernie słony smak, choć jest czasami uciążliwy, rzadko jest objawem groźnej choroby. Jeżeli jednak nie ustępuje w ciągu kilku dni, wówczas może być wskazana konsultacja lekarska, stomatologiczna lub laryngologiczna, która pokieruje dalszym postępowaniem.

W rzadkich przypadkach uczucie soli na języku i w ustach wskazuje na:

• choroby neurologiczne – stwardnienie rozsiane, padaczkę, migrenę,
• zakażenia języka,
• depresję przebiegającą z niechęcią do przyjmowania płynów i pokarmów,
• choroby ślinianek (np. choroba Sjӧrgrena) z towarzyszącą suchością w ustach.

Rzadziej przyczyną słonego posmaku w ustach bywają:

• niedobory cynku,
• niedobory witaminy B₁₂,
• nadprodukcja łez,
• krwawienie do jamy ustnej po urazie.

Jakie badania należy wykonać, gdy w ustach jest nadmiernie słono?

W diagnostyce odwodnienia wystarczy dokładne zebranie wywiadu i badanie chorego. W pierwszej kolejności zwraca się uwagę na objawy deficytu wody w organizmie. Obok smaku soli w jamie ustnej, odwodnienie sugeruje: suchy język, mało elastyczna skóra, niskie ciśnienie tętnicze, spowolnienie ruchowe, tachykardia i niewielka ilość oddawanego moczu. W badaniach dodatkowych wykonuje się oznaczenia:

• kreatyniny (funkcja nerek), czasem mocznika,
• elektrolitów – sodu, potasu, magnezu i wapnia,
• prób wątrobowych, bilirubiny,
• hematokrytu,
• diurezy – w dobowej zbiórce moczu,
• wskaźników zapalnych – CRP, OB.

W zapaleniach przewodu pokarmowego podwyższone są wskaźniki CRP, OB, leukocytoza. W stanach odwodnienia podwyższony może być hematokryt, a diureza w dobowej zbiórce moczu jest niska. RTG przeglądowe jamy brzusznej może być zasadne przy podejrzeniu niedrożności przewodu pokarmowego przebiegającej ze znacznym odwodnieniem (utrata płynów do tzw. trzeciej przestrzeni – w tym przypadku do światła przewodu pokarmowego). Niedobory mikroelementów – witaminy B₁₂ i cynku – można stwierdzić laboratoryjnie.

Jak pozbyć się słonego smaku w ustach?

Leczenie słonego smaku w ustach podejmuje się po ustaleniu rozpoznania. W przypadku odwodnienia uzupełnia się płyny – po wyliczeniu bilansu wodno-elektrolitowego.

Po rozpoznaniu przewlekłej choroby nerek (PCHN), na podstawie badań biochemicznych (wskaźnik przesączania kłębuszkowego GFR), leczenie ustala się w zależności od przyczyny. Początkowo w PCHN może być wskazane stosowanie ACEI – leków doustnych, ograniczenie spożycia białka, a w zaawansowanej chorobie leczenie nerkozastępcze.

Jeżeli pacjent czuje sól w ustach przy zapaleniu zatok obocznych nosa, stosuje się antybiotykoterapię, leki obkurczające śluzówkę nosa i zmniejszające produkcję wydzieliny w komorach zatok. W nawracających objawach potrzebna jest konsultacja laryngologiczna (wykluczenie skrzywienia przegrody nosa).

Odwodnienie jako powikłanie infekcji przewodu pokarmowego, poza uzupełnieniem płynów, może wymagać zastosowania leków przeciwwymiotnych, probiotyków i chemioterapeutyku działającego w świetle przewodu pokarmowego.

Niedobory witaminowe wywołujące słony smak w ustach wyrównuje się suplementami diety. W zespole Sjӧrgrena leczenie jest złożone i – w niektórych wypadkach – potrzebne jest zastosowanie sterydów.