Palenie w żołądku – dlaczego piecze w żołądku?

Jakie mogą być przyczyny pieczenia w żołądku?

Palący ból w nadbrzuszu, przez wielu pacjentów błędnie utożsamiany z paleniem w żołądku, może mieć wiele przyczyn. Trzeba wiedzieć, że oprócz żołądka, schorzenia innych narządów, tj. przełyku, dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego czy trzustki, powodują dolegliwości bólowe tej okolicy. Do najczęstszych przyczyn palenia w nadbrzuszu należą:

• choroba refluksowa przełyku (refluks żołądkowo-przełykowy),
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• zapalenie błony śluzowej żołądka (o różnej etiologii),
• dyspepsja czynnościowa,
• rak przełyku lub rak żołądka,
• ostre zapalenie trzustki,
• kamica pęcherzyka żółciowego,
• zapalenie dróg żółciowych.

Trzeba mieć również świadomość, że uczucie palenia za mostkiem może mieć przyczynę kardiologiczną. U niektórych pacjentów, zwłaszcza kobiet, nagły ból i pieczenie w nadbrzuszu są objawami zawału mięśnia serca. W takiej sytuacji mówi się o tak zwanej brzusznej masce zawału.

Przeczytaj również: Ból pod mostkiem – możliwe przyczyny

Najczęstsze przyczyny palenia w żołądku – wrzody i refluks

Ból i pieczenie w nadbrzuszu są bardzo charakterystyczne dla choroby refluksowej przełyku, będącej wynikiem cofania się pokarmu wraz z kwasem solnym i enzymami trawiennymi z żołądka do przełyku. Do przyczyn wywołujących schorzenie należą zaburzenia czynności dolnego zwieracza przełyku (mięśnia położonego między przełykiem i żołądkiem, którego zadaniem jest zapobieganie cofania się treści żołądkowej), nieprawidłowe opróżniane żołądka, nadwaga i otyłość, palenie tytoniu, ciąża, przepuklina przełykowa lub przyjmowanie niektórych leków. Typowe objawy refluksu to: zgaga, częste odbijanie, piekący ból za mostkiem, chrypka i napady kaszlu.

Z kolei objawy towarzyszące chorobie wrzodowej to pieczenie i palenie w żołądku, kłujący i nagły ból żołądka. Także pojawia się dyskomfort w nadbrzuszu. Objawy nasilają się na czczo i najczęściej ustępują po spożyciu niewielkiego posiłku.

Nieleczona choroba refluksowa może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zwężenie przełyku, krwawienie z przewodu pokarmowego, a nawet złośliwy nowotwór. Dlatego pojawienie się w przebiegu refluksu symptomów alarmowych – niewyjaśnionej utraty masy ciała, krwawienia lub utrudnionego albo bolesnego przełykania powinno być pilne skonsultowane z lekarzem. W przypadku nieleczonej choroby wrzodowej dojść może do perforacji wrzodu i silnego krwawienia.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Jakie zmniejszyć uczucie pieczenia w żołądku?

Pacjentom z objawami choroby wrzodowej i refluksowej przełyku zaleca się:

• utrzymywanie odpowiedniej masy ciała a w przypadku nadwagi lub otyłości, redukcję zbędnych kilogramów,
• rzucenie palenia;
• przyjmowanie posiłków o małej objętości, dokładne przeżuwanie kęsów pokarmowych,
• rezygnację z produktów stymulujących produkcję śliny – gum do żucia, landrynek, lizaków,
• spożywanie posiłków o umiarkowanej temperaturze, by nie podrażniać ścian przełyku,
• unikanie pozycji leżącej, zginania i pochylania się do przodu bezpośrednio po posiłku,
• spożywanie ostatniego posiłku na trzy godziny przed położeniem się spać,
• spanie z uniesionym wezgłowiem łóżka o 10–20 cm lub na lewym boku,
• stosowanie dobrze zbilansowanej diety z wykluczeniem produktów nasilających refluks żołądkowo-przełykowy,
• weryfikację (wraz ze specjalistą) przyjmowanych leków, które mogą działać rozluźniająco na dolny zwieracz przełyku (przy refluksie).

Uczucie pieczenia w żołądku – jaką dietę stosować?

Dieta w chorobach żołądka powinna być lekkostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Należy spożywać 5–6 posiłków dziennie o zmniejszonej objętości. Obfite porcje rozciągają żołądek, powodując osłabienie dolnego zwieracza przełyku. W diecie należy ograniczyć, a najlepiej całkowicie wyeliminować:

• owoce cytrusowe i soki, potrawy kwaśne, ostre przyprawy, warzywa cebulowe – mogą nasilać uczucie pieczenia w przełyku i palenia w żołądku;
• kawę, alkohol – zwiększają wydzielanie kwasu żołądkowego, zmniejszają napięcie dolnego zwieracza przełyku, a dodatkowo działają drażniąco na uszkodzoną błonę śluzową przełyku;
• czekoladę i kakao – przyczyniają się do opóźnionego opróżniania żołądka;
• napoje gazowane – gaz zwiększa objętość przyjmowanej treści pokarmowej;
• proszek do pieczenia ciast, kostki bulionowe, produkty zawierające glutaminian sodu – mogą nasilać objawy choroby żołądka.

Zaleca się picie wód leczniczych z dużą zawartością soli wapnia, których pH ma odczyn zasadowy, dzięki czemu zobojętnia kwaśną treść żołądkową.

Jak leczyć refluks i wrzody?

Terapia choroby refluksowej ma na celu eliminację objawów, wyleczenie stanu zapalnego, prewencję nawrotów choroby oraz zapobieganie powikłaniom związanym ze schorzeniem. Jeżeli objawy nie są mocno nasilone, wprowadza się leczenie zachowawcze, polegające na modyfikacji stylu życia i wprowadzeniu diety eliminującej symptomy, zwłaszcza uczucie palenia w żołądku.

W wielu przypadkach postępowanie to jest niewystarczające i zachodzi konieczność wprowadzenia farmakoterapii. Podstawową grupą leków stosowanych w refluksie żołądkowo przełykowym i w chorobie wrzodowej są tzw. inhibitory pompy protonowej, które hamują wydzielanie kwasu solnego - czynnika powodującego podrażnienie błony śluzowej i odpowiedzialnego za uczucie palenia w żołądku.

W przypadku dalszego utrzymywania się objawów, podwaja się dawkę przyjmowanego preparatu lub dodaje dodatkowy lek z grupy brokerów receptorów histaminowych H2, który przyjmuje się wieczorem. Gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, zachodzi konieczność zabiegu chirurgicznego. Polega on na wytworzeniu ze ściany żołądka zastawki, chroniącej przed cofaniem się treści żołądkowej do przełyku.