Chłoniak żołądka – przyczyny, objawy, leczenie, rokowanie

Czym jest chłoniak żołądka?

Chłoniak żołądka jest nowotworem, mogącym rozwijać się pierwotnie w tym narządzie (pierwotny chłoniak żołądka) lub zajmować go na skutek postępu choroby o innej lokalizacji (wtórny chłoniak żołądka). Żołądek stanowi najczęstszą lokalizację chłoniaków rozwijających się pierwotnie w obrębie przewodu pokarmowego.

Pierwotne chłoniaki żołądka w większości przypadków wywodzą się z limfocytów B (około 85%), rzadziej z limfocytów T (około 15%). W przypadku pierwszej grupy nowotworów, opisywane są dwa typy chłoniaków:

• chłoniak strefy brzeżnej z komórek B tkanki limfatycznej związanej z błoną śluzową (MZL-MALT),
• rozlany chłoniak z dużych komórek B (DLBCL).

MZL-MALT zaliczany jest do chłoniaków o niskim stopniu złośliwości, natomiast DLBCL stanowi wariant nowotworu cechujący się dużą złośliwością. O obecności guza żołądka mogą świadczyć zmiany w obrębie błony śluzowej żołądka (zgrubienia, zaczerwienienia, nadżerki, owrzodzenia, struktury guzowate), w części przypadków występujące wieloogniskowo – zwykle we wpuście lub trzonie żołądka.

Chłoniak żołądka – przyczyny

W przypadku chłoniaków żołądka typu MALT za czynniki sprzyjające rozwojowi tego typu nowotworu żołądka, uważa się uwarunkowania genetyczne oraz przewlekle zakażenie Helicobacter pylori , które stwierdzane jest w 90% przypadków tego nowotworu.Infekcja H. pylori jest przyczyną rozwoju stanu zapalnego – początkowo ostrego, który następnie może przejść w fazę przewlekłą.

Konsekwencją toczącego się procesu zapalnego jest odpowiedź układu immunologicznego, pod postacią namnażania się limfocytów T i B w żołądku. Powstanie nieprawidłowego klonu limfocytów B jest przyczyną rozwoju chłoniaka żołądka.

Czynnikiem wpływającym na wzrost ryzyka wystąpienia chłoniaka żołądka z limfocytów T jest celiakia.

Czytaj również: Chłoniak nieziarniczy – przyczyny, objawy, leczenie, rokowanie

Objawy chłoniaka żołądka

Charakterystyczną cechą chłoniaków żołądka lokalizujących się pierwotnie w przewodzie pokarmowym jest często długoletni, bezobjawowy przebieg choroby.

Po pewnym czasie chorzy mogą odczuwać:

• ból lub pieczenie w nadbrzuszu,
• uczucie zalegania pokarmu w żołądku,
• szybką sytość,
• odbijania,
• utratę łaknienia.

Dolegliwościom tym mogą towarzyszyć nudności, a nawet wymioty. Guz żołądka może także stanowić źródło krwawienia w obrębie przewodu pokarmowego, co w przypadku przewlekłości procesu będzie podłożem niedokrwistości, a w badaniach laboratoryjnych – obecności krwi utajonej w stolcu.

Rzadziej stwierdzane są epizody masywnego krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. W niektórych przypadkach chłoniaki żołądka po osiągnięciu większych rozmiarów, mogą być przyczyną niedrożności przewodu pokarmowego.

Badania na chłoniaka żołądka – jak rozpoznać nowotwór?

Podstawową metodą stosowaną w przypadku podejrzenia chłoniaka żołądka jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego. Badanie to umożliwia uwidocznienie wnętrza żołądka na monitorze i ocenę jego błony śluzowej. Na obecność chłoniaka może wskazywać pogrubienie błony śluzowej żołądka, obecność jej ubytków (nadżerek, owrzodzeń) oraz widocznych struktur guzowatych.

W czasie badania endoskopowego pobierane są fragmenty tkanek do badania histopatologicznego, co umożliwia postawienie właściwego rozpoznania. Badaniem służącym do oceny głębokości naciekania chłoniaka w głąb ściany żołądka jest endosonografia (EUS). Jest to metoda polegająca na wykonaniu badania USG w czasie gastroskopii, dzięki wyposażeniu urządzenia w odpowiednią głowicę.

W celu oceny stopnia zaawansowania choroby wskazane jest wykonanie tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej, jamy brzusznej oraz miednicy, a także biopsji szpiku kostnego. Badaniem pomocnym w różnicowaniu między poszczególnymi typami chłoniaka żołądka jest oznaczenie aktywności dehydrogenazy mleczanowej (LDH) we krwi. Stężenie LDH jest podwyższone w przypadku chłoniaków żołądka innych niż MALT.

Leczenie chłoniaka żołądka

Wybór odpowiedniej metody terapii uzależniony jest od typy chłoniaka żołądka oraz stopnia zaawansowania choroby.

W przypadku chłoniaków MZL-MALT o niskim stopniu zaawansowania, związanych z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej żołądka, wstępne leczenie ukierunkowane jest na usunięcie infekcji Helicobacter pylori. Proces ten, zwany eradykcją, polega na zastosowaniu terapii złożonej z czterech leków: inhibitora pompy protonowej (np. pantoprazol), związku bizmutu, metronidazolu oraz tetracykliny.

Eradykcja H. pylori powoduje ustąpienie chłoniaka u ok. 70% pacjentów. Niestety w części przypadków może dojść do powtórnego zakażenia i nawrotu choroby nowotworowej. Guzy żołądka o wyższym stopniu zaawansowania wymagają wdrożenia jednej lub kilku metod spośród – chemioterapii, radioterapii oraz leczenia chirurgicznego.

Potwierdzenie infekcji H. pylori w przypadku rozlanego chłoniaka z dużych komórek B powinno wiązać się z przeprowadzeniem eradykacji, jednak w przeciwieństwie do MZL-MALT, ustąpienie chłoniaka po terapii czterolekowej jest wyjątkowo rzadkie. Podstawowymi metodami leczenia w tym typie chłoniaka żołądka jest chemioterapia, radioterapia oraz leczenie chirurgiczne (resekcja żołądka).

Chłoniak żołądka – jakie jest rokowanie?

Rokowanie w przypadku chłoniaka żołądka uzależnione jest od wielu aspektów.

Czynniki negatywne rokowniczo to:

• zajęcie regionalnych węzłów chłonnych,
• naciekanie błony surowiczej żołądka przez komórki nowotworowe,
• wysoki stopień zaawansowania klinicznego choroby,
• pewne objawy kliniczne (np. gorączka).

Ocenia się, że przeżycie 5-letnie w przebiegu chłoniaka żołądka wynosi od 50 do 90%.