Czym jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori jest bakterią odkrytą całkiem niedawno, bo przed 30 laty. Za to odkrycie dwaj australijscy naukowcy otrzymali w 2005 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. H. pylori jest to Gram-ujemna pałeczka o charakterystycznym helikalnym kształcie. Bakteria ta bytuje w organizmie człowieka na błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy.
Drobnoustrój ten jest w stanie przetrwać w niekorzystnym kwaśnym środowisku żołądka, dzięki zdolności produkowania enzymu o nazwie ureaza.
Enzym ten rozkłada mocznik do dwutlenku węgla i amoniaku, który ma charakter zasadowy. Infekcja Helicobacter pylori została uznana za najczęstszą przyczynę zapalenia błony śluzowej żołądka oraz czynnik ryzyka wystąpienia wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Udowodniono również, iż Helicobacter pylori jest czynnikiem rakotwórczym. Przyczynia się do wystąpienia gruczolakoraka żołądka oraz chłoniaka żołądka typu MALT. Zakażenie bakterią Helicobacter pylori następuje najczęściej drogą pokarmową. Szacuje się, że w populacji polskiej jest zakażonych ok. 60–80% dorosłych. Większość osób, które uległy zakażeniu Helicobcter pylori, nie zgłasza dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
Jak wykryć Helicobacter pylori?
Metody diagnostyczne wykrywania Helicobacter pylori mogą być inwazyjne i bezinwazyjne. W ciągu ostatnich lat diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori bardzo się rozwinęła. W wykrywaniu zakażeń stosowane są metody inwazyjne i metody nieinwazyjne.
Do metod inwazyjnych zaliczany jest:
- test ureazowy,
- badanie histologiczne,
- hodowla bakterii Helicobacter .
Do metod nieinwazyjnych zalicza się:
- testy serologiczne (na przeciwciała przeciwko Helicobacter pylori ,
- oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale,
- test oddechowy na Helicobacter pylori z użyciem węgla 13C- UBT.
Metody inwazyjne wykrywania zakażenia Helicobacter pylori
Metody inwazyjne można stosować tylko u pacjentów, u których istnieją wskazania do wykonania gastroskopii, czyli badania górnego odcinka przewodu pokarmowego.
- Test ureazowy
Podczas gastroskopii pobiera się fragment błony śluzowej żołądka. Następnie jest on umieszczany na specjalnej bibule, która nasączona jest roztworem mocznika. W przypadku zakażenia bakteria H. pylori produkuję ureazę, która rozkłada mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla. Dochodzi wówczas do zmiany pH roztworu i co się z tym wiąże zmiany zabarwienia bibuły.
- Badanie histopatologiczne
W trakcie gastroskopii pobierany jest wycinek błony śluzowej żołądka. Następnie jest on odpowiednio przygotowywany, barwiony i oceniany pod mikroskopem.
- Hodowla bakterii Helicobacter pylori
Taki rodzaj badania wykonywany jest tylko w specjalistycznych pracowniach mikrobiologicznych. Zaletą tej metody jest możliwość oceny wrażliwości danego szczepu Helicobacter pylori na antybiotyki.
Metody nieinwazyjne wykrywania zakażenia Helicobacter pylori
- Testy serologiczne
Ten rodzaj testu wykrywa obecne w surowicy przeciwciała klasy IgG oraz IgA, które skierowane są przeciw Helicobacter pylori. Zaletą tej metody jest fakt, iż można ją stosować u pacjentów leczonych: inhibitorami pompy protonowej, antagonistami receptora H2 oraz antybiotykami. Leki te nie mają wpływu na wynik badania. Testy serologiczne nie są wskazane do oceny skuteczności leczenia zakażenia Helicobacter pylori.
- Oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale
Test ten wykorzystuje przeciwciała skierowane przeciwko antygenom Helicobacter pylori, które obecne są w kale pacjenta. Oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale wykorzystuje się w celu wykrycia aktywnego zakażenia, a także oceny skuteczności leczenia.
- Test oddechowy z użyciem węgla 13C – UBT (ang. urea breath test)
Ten rodzaj testu charakteryzuje się dużą czułością (90–95%) oraz swoistością (90–98%). Uznawany jest obecnie za złoty standard diagnostyczny. Służy do wykrywania aktywnego zakażenia Helicobacter pylori oraz pozwala na ocenę skuteczności leczenia.
Warto wspomnieć, że dostępne bez recepty w aptece są domowe testy na Helicobacter pylori. Taka diagnostyka również pozwala na rozpoczęcie leczenia Helicobacter pylori.
