Badania na Helicobacter pylori – jak wykryć bakterię?

Czym jest Helicobacter pylori?

Helicobacter pylori jest bakterią odkrytą całkiem niedawno, bo przed 30 laty. Za to odkrycie dwaj australijscy naukowcy otrzymali w 2005 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. H. pylori jest to Gram-ujemna pałeczka o charakterystycznym helikalnym kształcie. Bakteria ta bytuje w organizmie człowieka na błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy.

Enzym ten rozkłada mocznik do dwutlenku węgla i amoniaku, który ma charakter zasadowy. Infekcja Helicobacter pylori została uznana za najczęstszą przyczynę zapalenia błony śluzowej żołądka oraz czynnik ryzyka wystąpienia wrzodów żołądka i dwunastnicy.

Udowodniono również, iż Helicobacter pylori jest czynnikiem rakotwórczym. Przyczynia się do wystąpienia gruczolakoraka żołądka oraz chłoniaka żołądka typu MALT. Zakażenie bakterią Helicobacter pylori następuje najczęściej drogą pokarmową. Szacuje się, że w populacji polskiej jest zakażonych ok. 60–80% dorosłych. Większość osób, które uległy zakażeniu Helicobcter pylori, nie zgłasza dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Jak wykryć Helicobacter pylori?

Metody diagnostyczne wykrywania Helicobacter pylori mogą być inwazyjne i bezinwazyjne. W ciągu ostatnich lat diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori bardzo się rozwinęła. W wykrywaniu zakażeń stosowane są metody inwazyjne i metody nieinwazyjne.

Do metod inwazyjnych zaliczany jest:

• test ureazowy,
• badanie histologiczne,
• hodowla bakterii Helicobacter .

Do metod nieinwazyjnych zalicza się:

• testy serologiczne (na przeciwciała przeciwko Helicobacter pylori ,
• oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale,
• test oddechowy na Helicobacter pylori z użyciem węgla ¹³C- UBT.

Metody inwazyjne wykrywania zakażenia Helicobacter pylori

Metody inwazyjne można stosować tylko u pacjentów, u których istnieją wskazania do wykonania gastroskopii, czyli badania górnego odcinka przewodu pokarmowego.

• Test ureazowy

Podczas gastroskopii pobiera się fragment błony śluzowej żołądka. Następnie jest on umieszczany na specjalnej bibule, która nasączona jest roztworem mocznika. W przypadku zakażenia bakteria H. pylori produkuję ureazę, która rozkłada mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla. Dochodzi wówczas do zmiany pH roztworu i co się z tym wiąże zmiany zabarwienia bibuły.

• Badanie histopatologiczne

W trakcie gastroskopii pobierany jest wycinek błony śluzowej żołądka. Następnie jest on odpowiednio przygotowywany, barwiony i oceniany pod mikroskopem.

• Hodowla bakterii Helicobacter pylori

Taki rodzaj badania wykonywany jest tylko w specjalistycznych pracowniach mikrobiologicznych. Zaletą tej metody jest możliwość oceny wrażliwości danego szczepu Helicobacter pylori na antybiotyki.

Metody nieinwazyjne wykrywania zakażenia Helicobacter pylori

• Testy serologiczne

Ten rodzaj testu wykrywa obecne w surowicy przeciwciała klasy IgG oraz IgA, które skierowane są przeciw Helicobacter pylori. Zaletą tej metody jest fakt, iż można ją stosować u pacjentów leczonych: inhibitorami pompy protonowej, antagonistami receptora H₂ oraz antybiotykami. Leki te nie mają wpływu na wynik badania. Testy serologiczne nie są wskazane do oceny skuteczności leczenia zakażenia Helicobacter pylori.

• Oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale

Test ten wykorzystuje przeciwciała skierowane przeciwko antygenom Helicobacter pylori, które obecne są w kale pacjenta. Oznaczenie antygenu Helicobacter pylori w kale wykorzystuje się w celu wykrycia aktywnego zakażenia, a także oceny skuteczności leczenia.

• Test oddechowy z użyciem węgla ¹³C – UBT (ang. urea breath test)

Ten rodzaj testu charakteryzuje się dużą czułością (90–95%) oraz swoistością (90–98%). Uznawany jest obecnie za złoty standard diagnostyczny. Służy do wykrywania aktywnego zakażenia Helicobacter pylori oraz pozwala na ocenę skuteczności leczenia.

Warto wspomnieć, że dostępne bez recepty w aptece są domowe testy na Helicobacter pylori. Taka diagnostyka również pozwala na rozpoczęcie leczenia Helicobacter pylori.