Ból krtani – przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są przyczyny bólu krtani?

Krtań stanowi fragment układu oddechowego, łączy wyżej położone gardło ze znajdującą się niżej tchawicą. Ma długość kilku centymetrów. Zbudowane jest z chrząstek, stawów i licznych więzadeł oraz mięśni. Podstawowa funkcja krtani to wydawanie dźwięków przy pomocy znajdujących się w jej obrębie fałdów głosowych, oczywiście pośredniczy również w oddychaniu oraz zapobiega aspiracji pokarmów do tchawicy. Krtań znajduje się w obrębie szyi. W związku z lokalizacją ból krtani czasem utożsamiany jest z bólem gardła, które to znajduje się wyżej i jest wspólnym elementem układu oddechowego i pokarmowego.

Krtań jest bogato unerwiona, przez co wszelkie zmiany chorobowe mogą być szybko i wyraźnie odczuwane jako ból w krtani, ból przy przełykaniu, pieczenie czy drażnienie. Najczęstsze przyczyny bólu krtani to:

• ostre zapalenie krtani,
• przewlekłe zapalenie krtani,
• uraz krtani, złamania chrząstek krtaniowych,
• ropień w obrębie krtani – zwykle jako powikłanie urazu w obrębie krtani, gdy błona śluzowa jest naruszona i rozwija się zlokalizowana infekcja bakteryjna,
• gruźlica krtani – częste powikłanie gruźlicy płucnej,
• uszkodzenia chemiczne układu oddechowego – pod wpływem toksycznych gazów i par, spożycia toksycznych substancji,
• drobne ciała obce w drogach oddechowych – ból nagły, związany z dusznością,
• łagodne guzy krtani jak włókniaki, brodawczaki, rzadziej naczyniaki,
• rak krtani,
• refluks żołądkowo-przełykowy (przyczynę bólu stanowi kwaśna treść żołądkowa dostająca się do dróg oddechowych, drażniąc błonę śluzową krtani).

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

Jakie są objawy bólu krtani? Czym różni się ból krtani od bólu gardła?

Objawy towarzyszące bólowi krtani są dość charakterystyczne i stanowią ważną wskazówkę dla lekarza. Zapalenie krtani oprócz dolegliwości bólowych charakteryzuje się obecnością charakterystycznej chrypki i afonią, czyli zanikiem głosu lub zmiana zabarwienia głosu. Może pojawić się niewielki kaszel i uczucie drapania w gardle.

Podstawowa różnica pomiędzy dolegliwościami ze strony gardła i krtani polegają właśnie na wspomnianej dysfonii. W chorobach krtani pacjenci często mają problemy z mową. W czasie ostrego zapalenia krtani może pojawić się tak zwany stridor wdechowy, czyli świst przepływającego powietrza przez zwężone drogi oddechowe.

Przy uszkodzeniach mechanicznych krtani (np. efekt uszkodzenia błony śluzowej przez pokarm) wystąpić może wykrztuszanie krwistej wydzieliny, ból krtani przy przełykaniu czy kaszel i duszność. Dodatkowo obecna może być odma podskórna, identyfikowana poprzez wyraźnie słyszalne trzeszczenie podczas dotykania szyi w okolicy urazu. Urazom chemicznym towarzyszą dolegliwości bólowe jamy ustnej, gardła, przełyku.

Guzy krtani ujawniają się najczęściej jako chrypka i ból w krtani. Jeśli chodzi o raka krtani, stanami przedrakowymi mogą być m.in. leukoplakia, brodawczaki czy bliznowce (keloidy). Typowe jest uczucie ciała obcego w krtani, czasem ból krtani przy przełykaniu, z promieniowaniem do ucha. Rak okolicy fałdów głosowych w pierwszej fazie choroby powoduje chrypkę. Później dołączają się objawy stopniowo narastającej duszności wskutek zwężenia dróg oddechowych. Ostatecznie wystąpić może nawet bezgłos.

Czytaj również: Pulsowanie w uchu – co to znaczy?

Stosunkowo częstą pozakrtaniową przyczyną bólu w krtani jest refluks żołądkowo-przełykowy. Zarzucanie kwaśnej treści pokarmowej powoduje silnie podrażnienie. Wśród podstawowych objawów refluksu zalicza się także pieczenie w okolicy zamostkowej, uczucie ucisku, odbijanie się, nasilenie dolegliwości po niektórych posiłkach.

Najczęstsza przyczyna bólu krtani – ostre i przewlekłe zapalenie krtani

Zapalenie krtani dzieli się na ostre i przewlekłe (trwające dłużej niż dwa tygodnie). Objawy przewlekłego zapalenia krtani są bardziej dyskretne niż w ostrej postaci.

Przyczyny zapalenia krtani to m.in.:

• przeziębienie lub inna infekcja wirusowa;
• infekcja bakteryjna górnych dróg oddechowych;
• refluks żołądkowo-przełykowy – najczęstsza przyczyna przewlekłego zapalenia krtani;
• nadużywanie głosu (nauczyciele, wokaliści);
• drażnienie śluzówki przez dym tytoniowy;
• czynniki alergiczne.

Główny objaw zapalenia krtani to chrypka, głos jest zwykle niższy, chwilami łamiący, w cięższych przypadkach możliwe jest tylko szeptanie lub występuje całkowity bezgłos. Pozostałe objawy zapalenia krtani to kaszel, ból, ból przy przełykaniu, uczucie suchości w gardle. Ból krtani przy dotyku może być też związany z towarzyszącym zapaleniem gardła i migdałków.

Zapalenie krtani u dziecka może mieć zupełnie inny przebieg niż u dorosłego. Wiąże się z ryzykiem rozwoju duszności. Jest to związane z możliwością powstania powstania obrzęku. Zapaleniem krtani u dziecka wymaga szybkiej pomocy medycznej. Jednym charakterystycznych objawów ostrego stanu zapalnego, jest tak zwany szczekający kaszel.

Diagnostyka zapalenia krtani obejmuje zwykle wywiad oraz podstawowe badanie fizykalne z uwzględnieniem nosa, jamy ustnej, gardła, badania węzłów chłonnych i osłuchiwania. Przewlekłe zapalenie krtani o niepewnej przyczynie wymagać może dalszych, bardziej specjalistycznych badań, najlepiej pod kontrolą laryngologa (np. laryngoskopia lub biopsja).

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Leczenie bólu krtani – sposoby na ból krtani

Częsta przyczyna bólu krtani, jaką jest ostre zapalenie krtani zwykle powodowany jest przez wirusy i samoistnie ustępuje w przeciągu kilku dni. W niektórych przypadkach ostrego lub przewlekłego zapalenia krtani wywołanych infekcją bakteryjną konieczne jest stosowanie antybiotyków. Kortykosterydy wziewne mają zastosowanie w redukcji objawów zapalenia strun głosowych. W łagodzeniu infekcji wywoływanych przez wirusy można podać inozynę – lek na wirusy dostępny bez recepty.

Leczenie guzów łagodnych krtani polega zwykle na zabiegach mikrochirurgicznych. Rak krtani wymaga często rozległego usunięcia zmiany, włącznie z całkowitym usunięciem krtani i założeniu stałej rurki tracheotomijnej do oddychania. Zastosowanie ma również radioterapia.

Domowe sposoby na ból krtani obejmują następujące działania:

• nawilżanie powietrza, inhalacje;
• unikanie nadwyrężania głosu;
• obfite nawadnianie,
• pojenie, unikanie alkoholu i kofeiny;
• nawilżanie gardła – z wykorzystaniem tabletek do ssania, płukaniem gardła roztworami soli;
• unikanie szeptu, który również wymaga znacznego wysiłku ze strony strun głosowych;
• rzucenie palenia tytoniu;
• ograniczenie ostrych przypraw i pikantnych potraw, które sprzyjają nasileniu objawów refluksu.